Cây Cao Su là một loại cây công nghiệp lâu năm và đã trở thành một lựa chọn phổ biến trong nông nghiệp ở nước ta. Người nông dân dùng nhựa mủ, gỗ, lá và hạt của cây cao su để sản xuất đa dạng sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống con người. Điều đặc biệt là cây không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường. Cây giúp phủ xanh đất trống, giảm nguy cơ thiên tai như bão, lũ lụt và sạt lở đất. Hãy cùng Nuoitrong.com tìm hiểu chi tiết hơn về nguồn gốc, đặc điểm cũng như kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Cao Su thông qua bài viết dưới đây.
Rừng cây Cao Su đem lại rất nhiều những lợi ích về kinh tế
Nguồn gốc của cây Cao Su
Cây Cao Su là một nguồn tài nguyên quan trọng với nguồn gốc lịch sử rất độc đáo, được phát hiện trong rừng Amazon, một phần của Nam Mỹ vào năm 1743 bởi hai nhà nghiên cứu là De la Condamine C và Fresnau F. Tại đây thổ dân Mainas là cư dân bản địa đã khám phá ra ứng dụng của nhựa mủ cao su để chống ẩm khi trời mưa cũng như sáng tạo ra nhiều vật dụng hữu ích như trái bóng và bẫy chim từ chất liệu này.
Sau đó, nhận thức được giá trị đặc biệt của cây Cao Su đối với cộng đồng thổ dân, hai nhà nghiên cứu đã mô tả chi tiết từ thân, cành, lá đến hoa của cây để gửi đến Viện hàn lâm khoa học tại Pháp.
Vào năm 1839, Charles Goodyear và Thomas Hancook đã đưa ra phương pháp lưu hoá mủ cao su, đây là một bước tiến quan trọng trong lịch sử phát triển của loại cây này. Năm 1876, Hemy Wickham, một nhà thám tử đã xuất khẩu thành công lô hàng đầu tiên của hạt cây cao su Brazil sang Vương quốc Anh.
Bên cạnh đó, phát triển mạnh mẽ vào đầu thế kỷ XX, cao su trở thành một lực lượng quan trọng trong nền kinh tế thế giới, đặc biệt là tại các quốc gia Châu Á như Malaysia, Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam, Ấn Độ, chiếm đến 90% tổng sản lượng và 92% tổng diện tích trồng trên toàn thế giới.
Lịch sử của cây cao su tại Việt Nam xuất phát từ thế kỷ XIX khi nước ta trở thành thuộc địa của Pháp. Năm 1879, cây Cao Su lần đầu tiên được trồng ở Nam Kỳ và năm 1909, sản xuất cao su đã trở thành quy mô lớn. Người dân Việt Nam đã trở thành lao động cho các đồn điền cao su, một kỷ nguyên mà họ phải trải qua những khó khăn và phải phục tùng với thực dân Pháp.
Năm 1919, sản lượng cao su tăng lên đến 3500 tấn với diện tích trồng là 15850 ha. Qua các thập kỷ, cây Cao Su đã trở thành một ngành công nghiệp quan trọng của Việt Nam, với diện tích trồng chủ yếu tập trung ở vùng Đông Nam Bộ như Tây Ninh, Bình Phước, Vũng Tàu, Bình Dương.
Vùng Đông Nam Bộ được chọn là nơi trồng nhiều nhất do khí hậu nóng ẩm quanh năm, ít bão và gió lớn, đây là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây Cao Su. Đặc biệt, đất bazan và đất xám ở khu vực này rất thuận lợi cho quá trình sinh trưởng của loài cây này.
Đặc điểm hình thái của cây Cao Su
Đặc điểm cây Cao Su
Cây Cao Su được biết đến trong tiếng Anh là rubber tree, đóng vai trò quan trọng trong ngành nông nghiệp công nghiệp và mang lại nguồn thu nhập lớn cho những người nông dân. Thân cây cao su có hình dạng thẳng đứng, màu nâu nhạt và đạt chiều cao trung bình từ 10 đến 20 mét, trong khi có những cây có thể cao đến 30 mét. Việc khai thác nhựa mủ từ cây thường được thực hiện từ phân cành đến gốc cây.
Cây Cao Su có hai loại rễ chính: rễ bàng và rễ cọc. Rễ bàng tập trung ở vùng đất mặt trong khoảng 0 đến 40 cm, trong khi rễ cọc chui sâu vào đất, không chỉ hút nước và chất dinh dưỡng mà còn giúp cây chống chọi với các yếu tố thời tiết khắc nghiệt.
Lá cây Cao Su có dạng lá kép với mỗi lá chứa 3 lá chét. Vỏ cây là phần quan trọng nhất của thân cây, là nơi chứa nhựa mủ, quyết định đến sản lượng và năng suất của cây. Sau khoảng 6 đến 7 năm trồng, cây có thể được thu hoạch nhựa mủ và sản lượng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí trồng, loại đất và loại giống.
Màu sắc của nhựa cao su thường là vàng hoặc trắng, nằm trong các mạch của vỏ cây. Quá trình cạo mủ cây cao su thường được thực hiện bằng cách rạch những rãnh vuông góc với mạch nhựa mủ, đồng thời sử dụng một chậu để thu nhận nhựa mủ chảy xuống mà không làm tổn thương cây.
Cây Cao Su cũng tham gia vào quá trình quang hợp như các loài cây khác, thải khí oxy và hút CO2 vào ban ngày và ngược lại vào ban đêm. Các quan điểm trái chiều về việc cây cao su có thể tạo ra môi trường không thích hợp cho động vật khác được bác bỏ bởi một số nhà nghiên cứu.
Ứng dụng của cây Cao Su rất rộng rãi trong đời sống con người. Hạt cao su được sử dụng làm hạt giống và còn có nhiều ứng dụng khác như làm xà phòng, sơn điện li và dầu đốt. Gỗ cây cao su được sử dụng rộng rãi trong sản xuất nội thất và đồ gia dụng với những đặc tính như độ bền, màu sắc đẹp, dẻo dai và khả năng chống ẩm. Ngoài ra, lá cây cũng có ứng dụng làm trang trí hoặc phân hữu cơ.
Nhựa cao su thường là vàng hoặc trắng, nằm trong các mạch của vỏ cây
Cách trồng cây Cao Su chi tiết
Việc trồng cây Cao Su với khả năng đáp ứng đầy đủ yêu cầu và tiêu chuẩn là vô cùng quan trọng. Điều này đảm bảo rằng bạn có thể thu hoạch cây trồng chất lượng và năng suất cao, từ đó đạt được kết quả khai thác tối ưu. Trong quá trình canh tác cây cao su, bạn cần chú ý những yêu cầu cơ bản:
3.1 Điều kiện môi trường cơ bản
Đối với đất trồng cây Cao Su thì yêu cầu về độ sâu phải vượt quá 1.5m và không được gặp vấn đề về uốn thủy hay sự hiện diện của đá kế von hoặc đá bàn. Ngoài ra, độ cao từ mặt đất đến mực nước biển cần duy trì ở mức dưới 600m. Điều này đảm bảo rằng cây được trồng trong môi trường đất đai phù hợp, không bị ảnh hưởng bởi sự uốn thủy hay các yếu tố đá vữa.
Đối với khí hậu, yêu cầu nhiệt độ trung bình từ 25-28 độ C là lý tưởng, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây. Lượng mưa cần đạt khoảng 1500mm mỗi năm, với phân bố chủ yếu vào thời điểm mùa mưa trong tháng 5-6. Từ đó sẽ giúp đảm bảo rằng cây có đủ nguồn nước cần thiết trong giai đoạn quan trọng của quá trình phát triển.
3.2 Đất trồng và vị trí trồng
Bạn cần tiến hành chuẩn bị kỹ lưỡng về vị trí trồng cũng như đất trồng để đảm bảo sự thành công trong quá trình chăm sóc và phát triển cây. Bạn nên lựa chọn một vị trí gần nguồn nước tưới nhằm tối ưu hóa tiện ích trong việc duy trì độ ẩm và chăm sóc cây trồng.
Hơn nữa, đối với đất trồng, việc chống xói mòn và ngập úng là cực kỳ quan trọng để bảo vệ cây cao su khỏi những tác động có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và phát triển của chúng. Quy trình này đóng vai trò quyết định đến hiệu suất và sản lượng cuối cùng của vụ mùa, đặt ra yêu cầu cao về sự cẩn trọng và chuyên nghiệp trong việc quản lý vùng trồng.
3.3 Mật độ và khoảng cách trồng
Khi trồng cây Cao Su trên đất đỏ Banzan, bạn cần chọn mật độ và khoảng cách trồng là 7m x 3m, tương đương với 476 cây/ha. Trên đất xám thì cần lựa chọn mật độ và khoảng cách là 6m x 3m, tương đương với 555 cây/ha.
3.4 Phương pháp trồng
Hố trồng cây Cao Su đòi hỏi kích thước chuẩn là 60 x 60 x 60cm, có thể thực hiện việc khoan bằng máy hoặc đào bằng tay để đảm bảo quá trình trồng cây diễn ra một cách suôn sẻ, thuận lợi và mang lại hiệu quả cao nhất.
Sau khi hố đã được đào, quy trình tiếp theo yêu cầu thời gian tối thiểu là 15 ngày. Bạn cần tiến hành lấp hố bằng một lớp đất mỏng vào khoảng ½ chiều sâu của hố. Đồng thời thực hiện việc bón lót 20kg phân hữu cơ vi sinh và 30g phân lân. Cuối cùng, lớp đất mặt được thêm vào để hoàn chỉnh quá trình lấp hố.
Ngoài ra, việc cắm cọc ở vị trí giữa hố cũng là một bước quan trọng, giúp dễ dàng xác định điểm trung tâm cho quá trình trồng cây sau này.
Với phương pháp trồng cây Cao Su phổ biến hiện nay, có ba cách cụ thể được áp dụng, bao gồm:
3.5 Trồng cây bầu
Bạn hãy cùng tiếp tục quá trình cuốc đất đã được lấp vào hố lên, tính toán độ sâu tương đương với chiều cao của bầu cây con. Trong giai đoạn này, việc sử dụng dao nhỏ và bén là cần thiết để cắt bỏ phần đậy bầu với một lớp độ dày khoảng 1-2cm. Đồng thời, cần cắt bỏ phần rễ cọc nhuốm ra khỏi bầu và xoắn ở bên trong đậy bầu trước khi đặt xuống hố.
Khi đặt cây xuống, bạn cần phải đảm bảo mắt ghép quay về hướng gió chính và phần mặt dưới của mắt ghép cần phải nằm ngang so với mặt đất. Trong bước này, bạn nên sử dụng dao bén độc đáo để loại bỏ túi bầu từ dưới lên trên một cách nhẹ nhàng cho đến khi loại bỏ hoàn toàn túi bọc, đồng thời tránh tình trạng bầu đất bị vỡ. Cuối cùng, chỉ cần lấp đất quanh phần gốc bầu, đảm bảo phủ kín cả cổ rễ mà không làm mất mắt ghép và quá trình này được coi là hoàn thành.
Có ba cách được áp dụng để trồng cây Cao Su hiện nay, đó là trồng cây bầu, trồng tum trần và trồng dặm
3.6 Trồng tum trần
Phần đất đã được chuẩn bị trước đó đảm bảo có độ sâu lớn hơn so với phần rễ đuôi chuột của cây gốc. Quy trình tiếp theo bao gồm việc đặt tum thẳng xuống hố đã được mốc lên trước đó, trong đó phần mắt ghép được hướng về khu vực của hướng gió chính. Sau đó, tiến hành lấp hố bằng cách thêm từng lớp đất.
Trong quá trình lấp hố, đặc biệt cần chú ý đến việc đất được đặt chặt và dày đều đến vùng đầu của tum để đảm bảo rằng gốc tum được cố định một cách vững chắc. Khi đất đã được lấp đến mức ngang mặt dưới của mắt ghép, quá trình lấp đất tạm thời dừng lại, tránh làm nổi lên cổ rễ lên trên mặt đất. Từ đó sẽ giúp đảm bảo sự ổn định của gốc tum trong quá trình phát triển cây.
3.7 Trồng dặm
Việc trồng dặm và định hình cho vườn cao su là quy trình cần bắt đầu từ năm đầu tiên. Đồng thời, sau khoảng 20 ngày sau khi trồng, bạn nên kiểm tra và tiến hành đạm lại những cây đã chết hoặc mắt ghép bị chết. Chỉ khi thực hiện điều này, bạn mới có được một vườn cao su đồng đều, đồng thời đảm bảo sự phát triển toàn diện và hiệu quả.
Lưu ý rằng, khi chuẩn bị cho vườn cây trồng bầu thì cần thêm 15% vào số lượng cây dự kiến. Nếu vườn được trồng trần, tức là không có những khoảng trống lớn giữa các cây thì việc chuẩn bị thêm 25% là cần thiết. Từ đó sẽ giúp đảm bảo rằng quá trình trồng dặm sẽ được thực hiện một cách hiệu quả và mang lại sự đồng đều cho toàn bộ vườn cây.
Cách chăm sóc cây Cao Su đúng kĩ thuật
Chăm sóc cây Cao Su đòi hỏi sự tìm hiểu chi tiết và áp dụng đầy đủ các yếu tố say giúp quá trình thực hiện diễn ra suôn sẻ và đạt được hiệu quả cao.
4.1 Làm cỏ
Trong năm đầu tiên của quá trình chăm sóc cây Cao Su, việc quản lý cỏ trở nên đặc biệt quan trọng, đòi hỏi sự chú ý và công tác chăm sóc đều đặn. Cụ thể, công việc làm cỏ được thực hiện ở vị trí cách gốc cây mỗi bên khoảng 1m với tần suất 3 lần/năm. Đặc biệt, phần cỏ ở gần gốc cây cần được nhổ thủ công, đồng thời tránh sử dụng cuốc để không ảnh hưởng đến rễ và tránh gây tổn thương cho cây.
Ở giai đoạn từ năm thứ 2 đến năm thứ 5, công việc làm cỏ cần được thực hiện đều đặn 4 lần/năm để duy trì mức kiểm soát cỏ hiệu quả. Trong giai đoạn tiếp theo từ năm thứ 6 đến năm thứ 8, tần suất làm cỏ giảm xuống còn 2 lần/năm nhưng vẫn đảm bảo sự chăm sóc đều đặn và hiệu quả.
Để tối ưu hóa công việc làm cỏ và giảm công sức lao động, bạn nên ưu tiên sử dụng các loại thuốc diệt cỏ phù hợp. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nhân công mà còn đảm bảo vườn cây cao su được duy trì ở trạng thái sạch sẽ và phát triển mạnh mẽ.
Cây Cao Su cần được làm cỏ cẩn thận, đặc biệt là trong năm đầu tiên
4.2 Lưu ý khi làm cỏ giữa hàng
Quá trình quản lý cỏ giữa hàng trong vườn cây Cao Su đòi hỏi sự duy trì một lớp thảm cỏ ổn định, có độ dày khoảng 15-20cm trên mặt đất. Trong năm đầu tiên, việc phát cỏ được thực hiện khoảng 2 lần/năm và từ năm thứ 2 đến năm thứ 4, tần suất làm cỏ tăng lên là 4 lần/năm. Nếu cần thiết, bạn cũng có thể sử dụng thuốc diệt cỏ để giảm số lần thực hiện.
Ngoài ra, trong quá trình làm cỏ giữa hàng, bạn cần chú ý hạn chế việc cày đất từ năm thứ 2 trở đi và tránh đặt cây đất ở những vườn có độ dốc lớn hơn 8%. Những biện pháp này giúp bảo vệ cấu trúc đất, giảm hao hụt nước và ngăn chặn sự xuống cấp của đất do tác động của mưa và dòng nước, góp phần vào việc duy trì hệ sinh thái cây cao su một cách hiệu quả.
4.3 Tủ gốc giữ ẩm
Trong năm đầu tiên sau khi trồng cây Cao Su, việc thiết lập tủ gốc để giữ ẩm là một bước quan trọng trong quá trình chăm sóc cây, đặc biệt là vào giai đoạn cuối của mùa khô. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển mạnh mẽ của rễ cây và nâng cao khả năng giữ ẩm để chống chịu tốt hơn trước thời tiết khắc nghiệt. Ngoài ra, bạn nên ưu tiên sử dụng loại cây hoạch định gốc như rơm rạ, thân cỏ dại, cây phân xanh,… để tạo tủ gốc.
Đối với việc thiết lập tủ gốc, cần giữ khoảng cách vị trí gốc cây khoảng 10cm, bán kính của tủ khoảng 1m và độ dày tối thiểu là 10cm. Bước cuối cùng để tủ gốc giữ ẩm là phủ một lớp đất có độ dày khoảng 5cm, giúp che phủ bề mặt của tủ gốc, tạo ra một môi trường giữ ẩm ổn định cho rễ cây.
Trong năm đầu tiên, bạn cần thiết lập tủ gốc để giữ ẩm cho cây, đặc biệt là vào giai đoạn cuối của mùa khô
4.4 Tỉa chồi
Quá trình cắt chồi cho cây Cao Su cần được thực hiện ngay từ giai đoạn sớm sau khi trồng, từ đó sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển mạnh mẽ của chồi ghép.
Đối với việc tỉa cách tạo tán, bạn cần thực hiện liên tục và thường xuyên, đặc biệt là trên những cành có xu hướng lệch hoặc tập trung mọc. Việc tạo tán cân đối, phù hợp cho cây cao su tại thời điểm này sẽ đảm bảo được sự phát triển tốt nhất. Đồng thời, vùng thuận lợi nhất để tạo tán được xác định là khoảng 3m trở lên, giúp đảm bảo sự cân đối và lý tưởng cho cây trong quá trình phát triển.
4.5 Bón phân
Tùy thuộc vào loại đất và độ tuổi của cây Cao Su, bạn nên áp dụng chế độ bón phân phù hợp. Đối với cây trong độ tuổi từ 1 đến 4 năm, quy trình bón phân thực hiện bằng cách tạo rãnh có kích thước chiều sâu 10 cm và chiều rộng 20 cm. Sau đó, bạn nên rải đều phân vào rãnh để đảm bảo sự cung cấp dinh dưỡng hiệu quả cho cây.
4.6 Phòng chống cháy
Bạn cần thực hiện việc phát động lau dọn sạch sẽ cỏ quanh bìa lô cao su, tạo thành một hàng rộng khoảng 10m và đồng thời thực hiện việc làm sạch đường lường cỏ, quét dọn lá nằm cách hàng cây cao su khoảng 2m là yêu cầu cần được hoàn thành đầy đủ và nhanh chóng. Quá trình làm này giúp giảm thiểu rủi ro cháy lan của nước cỏ, đồng thời tăng cường khả năng kiểm soát và phòng cháy.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú ý tuyệt đối không thực hiện đốt lửa trong vườn cây cao su vì bất kỳ nguyên nhân hoặc lý do nào. Từ đó nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối và ngăn chặn nguy cơ gây cháy rừng trong khu vực cây cao su.
Bạn cần thực hiện các biện pháp nhằm tăng cường khả năng kiểm soát và phòng cháy cho cây
Lời kết
Cây Cao Su là một loại cây công nghiệp phổ biến tại Việt Nam, mang đến nhiều ứng dụng hữu ích cho cuộc sống và đã thu hút sự quan tâm của nhiều người. Đặc điểm này không chỉ giúp bảo vệ môi trường bằng cách giảm xói mòn đất và ứng phó với các thảm họa thiên tai, mà còn tạo nguồn thu nhập kinh tế đáng kể cho người nông dân. Nếu bạn đam mê cây Cao Su, hãy tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc, đặc điểm cũng như kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nhé!
