Cây Chanh là một thành viên của họ cây ăn quả cùng với cây cam và cây bưởi, khi chín vẫn giữ vị chua mà hai cây kia không có, mà ngược lại càng chua hơn theo thời gian, tạo nên độ độc đáo chỉ có ở cây chanh. Mặc dù được đánh giá là khá dễ trồng nhưng chưa chắc đã đạt được năng suất và chất lượng cao. Việc trồng cây chanh đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm, kiến thức về kỹ thuật trồng và chăm sóc đầy đủ. Hãy cùng Nuoitrong.com tìm hiểu và ghi nhớ một số kỹ thuật sau đây để có những quả chanh chất lượng và đáp ứng mong đợi nhé!
Hình ảnh cây Chanh sai trĩu quả
Đặc điểm, nguồn gốc cây Chanh
Cây Chanh được biết đến với tên khoa học là Citrus aurantifolia, thuộc họ Cam, là một loại cây vô cùng phổ biến trên toàn thế giới ngày nay. Có nguồn gốc từ các nước trong khu vực Đông Nam Á và một số quốc gia châu Á khác, cây chanh đã từng bước mở rộng và trở nên phổ biến trên khắp thế giới. Người ta chủ yếu trồng cây chanh để thu hoạch quả, những quả này được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và sinh hoạt hàng ngày của con người.
Cây Chanh thuộc giống cây thân gỗ nhỏ với nhiều nhánh xuất hiện dọc theo thân cây, tạo nên tán lá rậm rạp và xum xuê và có khả năng cho ra nhiều quả. Cây chanh trưởng thành có thể cao từ 3-5m, với cành cây chắc khỏe, mập mạp, đầy chồi và nhánh nhỏ.
Lá cây chanh có hình trứng, đạt chiều dài khoảng 5-7cm, mép lá hơi có răng cưa, màu xanh lục và thường được thu hái để làm gia vị cho các món ăn. Hoa chanh khi nở thường có màu trắng tinh khôi và hương thơm nhẹ nhàng, tạo nên một cảm giác cuốn hút.
Ngoài ra, hoa mọc thành chùm, mỗi bông có 5 cánh và xuất hiện nhiều nhụy hoa thành vòng tròn ở dưới gốc cánh hoa. Hoa có khả năng tạo quả với quả có hình cầu với kích thước từ nhỏ đến trung bình, bên trong có múi mọng nước và vị rất chua. Hơn nữa, quả cũng chứa các hạt chanh nhỏ và có thể được sử dụng để trồng cho các cây chanh tiếp theo.
Đặc điểm hình thái của cây Chanh
Một số loại cây Chanh phổ biến
Bởi cây Chanh đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới, chúng tồn tại dưới nhiều dạng và loại khác nhau tùy thuộc vào quốc gia và điều kiện khí hậu cụ thể. Dưới đây là một số loại cây chanh phổ biến nhất:
2.1 Cây Chanh ta
Đây là giống cây Chanh phổ biến nhất tại Việt Nam, được sử dụng rộng rãi trong việc chế biến món ăn và làm nước giải khát hàng ngày. Không chỉ quả chanh mà cả lá của cây cũng có mùi thơm đặc trưng và được ứng dụng như một loại gia vị cho các món ăn cũng như làm dược liệu trong chữa bệnh.
2.2 Cây Chanh tứ quý
Là một giống cây Chanh phổ biến và được ưa chuộng hiện nay, cây thu hút sự quan tâm bởi quả to đẹp, đầy đặn và khả năng ra quả cao. Đặc điểm này giúp cây mang lại năng suất rất cao, cũng là lý do mà nhiều người dân ở các tỉnh thành chọn trồng cây để thu hoạch và bán trên thị trường.
Giống cây Chanh tứ quý to, đẹp và có khả năng cho nhiều quả
2.3 Cây Chanh Úc đỏ
Đây là giống chanh ngoại nhập có nguồn gốc từ nước Úc, tạo nên quả chanh có màu đỏ nhẹ. Cây chanh này thường được người dân trồng như một cây cảnh để tô điểm cho không gian xanh.
2.4 Cây Chanh đào
Thường được biết đến với tên gọi là “chanh lõi hồng”, đây là một giống chanh phổ biến được trồng rộng rãi tại Việt Nam. Quả của cây thường lớn hơn so với các giống chanh bình thường, và chúng thường được sử dụng trong các bài thuốc dân gian như một nguồn dược liệu chữa bệnh.
2.5 Cây Chanh Úc vàng
Là một giống chanh khác có nguồn gốc từ nước Úc, cây chanh Úc vàng mang đến quả màu vàng tươi với kích thước lớn, bên trong đầy ẩm và mọng nước. Trong ẩm thực của người Úc, loại chanh này được sử dụng phổ biến tương tự như cách mà cây chanh truyền thống được sử dụng ở Việt Nam. Tuy nhiên khi được đưa về Việt Nam, giống cây chanh Úc vàng chủ yếu được trồng như cây cảnh.
2.6 Cây Chanh Cẩm Thạch
Đây là giống cây Chanh có ruột màu hồng giống như chanh đào. Tuy nhiên, vỏ ngoài của cây chanh Cẩm Thạch lại có đặc điểm sần sùi hơn và màu xám xanh gần giống với màu của đất. Loại cây chanh này thường được trồng như một cây cảnh để tạo điểm nhấn cho không gian xanh.
2.7 Cây Chanh không hạt
Là một giống cây Chanh được lai tạo tại Việt Nam với hình dáng bên ngoài và màu sắc của giống này giống hệt với quả chanh truyền thống. Tuy nhiên khi bổ ra, bên trong quả là một phần căng tròn, mọng nước và không có hạt. Đây là một giống chanh rất được ưa chuộng tại một số địa phương do tính tiện lợi và có nhiều lợi ích.
Giống cây Chanh không hạt có vẻ ngoài rất giống chanh truyền thống, tuy nhiên bên trong đặc biệt là sẽ không có hạt
Cách trồng cây Chanh chi tiết
Trước khi tiến hành trồng cây Chanh, bạn cần đảm bảo lựa chọn phương pháp trồng sao cho phù hợp nhất.
3.1 Phương pháp trồng
Có hai phương pháp chủ yếu để trồng cây Chanh đó là gieo hạt giống và giâm cành, mỗi phương pháp mang lại những ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong quá trình trồng, sự lựa chọn giữa hai phương pháp này sẽ phụ thuộc vào mong muốn và điều kiện cụ thể của người trồng.
Trong phương pháp gieo hạt giống, mặc dù mất nhiều thời gian hơn so với giâm cành nhưng lại đảm bảo rằng cây non khi lớn sẽ phát triển mạnh mẽ và mang lại năng suất tốt. Từ đó sẽ tạo ra một cơ hội để nuôi dưỡng cây từ giai đoạn non, giúp chúng phát triển đúng cách và có thể chịu được điều kiện môi trường khác nhau.
Ngược lại, phương pháp giâm cành mang lại sự tiết kiệm thời gian trong quá trình trồng và giúp cây phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, bạn cần chú ý đến công đoạn chăm sóc giai đoạn đầu khi cây mới giâm cành cao để đảm bảo sự thành công và sức khỏe của cây trong giai đoạn phát triển tiếp theo.
Cây Chanh được trồng chủ yếu bằng phương pháp gieo hạt hoặc giâm cành
3.2 Thời điểm trồng
Cây Chanh là loại cây có khả năng trồng quanh năm mà không bị ảnh hưởng nhiều bởi những điều kiện thời tiết bất lợi. Tuy nhiên, nếu bạn định trồng cây chanh với mục đích thu hoạch kinh doanh thì nên tránh trồng cây trong mùa mưa để đảm bảo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển và năng suất của cây.
3.3 Đất trồng
Đất phù hợp để trồng cây Chanh cần có đặc điểm độ tơi xốp cao, đồng thời đã được xử lý kỹ lưỡng và đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cùng độ ẩm tối thiểu để hỗ trợ quá trình phát triển của cây. Ngoài ra, trước khi thực hiện quá trình trồng, bạn cần chuẩn bị đất cẩn thận và kĩ lưỡng.
Bạn nên lưu ý đào hố trước ít nhất một tháng trước khi trồng cây để đảm bảo đất có thời gian để ổn định và chuẩn bị sẵn sàng cho việc trồng. Hơn nữa, kích thước hố đất thông thường nên có đường kính trung bình khoảng 60-80cm và độ sâu từ 40-50cm, tùy thuộc vào chất lượng của đất cụ thể. Quá trình này giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho cây chanh, cung cấp không gian đủ cho cây phát triển và hấp thụ chất dinh dưỡng từ đất.
3.4 Kĩ thuật trồng cây Chanh
Cho dù bạn sử dụng hạt giống hay phương pháp giâm cành, quá trình trồng cây chanh đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng của đất trước khi bắt đầu, đồng thời chăm sóc cây từ khi còn non. Khi đến bước đặt cây non vào hố đất, bạn cần phải rạch đất sao cho bầu đất chứa cây nghiêng về phía dưới, đặc biệt là khi nhánh cây đang mọc nhiều. Những nhánh ít hơn nên được hướng lên trên, từ đó sẽ giúp đảm bảo sự phát triển đồng đều của nhánh cây và tán lá trong tương lai.
Khi cây non đã được đặt trong hố đất, lúc này bạn hãy lấp đất lại một cách cẩn thận và thường xuyên tưới nước để hỗ trợ quá trình sinh trưởng. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng cọc chống để giữ cho cây không bị ngã đổ. Sau khi cây đã vững chắc, bạn có thể loại bỏ cọc chống mà không cần lo lắng về sự ổn định của cây.
Cách chăm sóc cây Chanh đúng kĩ thuật
Cách chăm sóc cây Chanh khá đơn giản, bạn chỉ cần chú ý tới các yếu tố về tưới nước, bón phân, cắt tỉa, làm cỏ cũng như phòng ngừa sâu bệnh hại cho cây.
4.1 Tưới nước
Cây Chanh thích độ ẩm và đòi hỏi việc tưới nước đều đặn để quả của chúng phát triển to đẹp và mọng nước. Do đó, bạn cần duy trì việc tưới nước thường xuyên cho cây. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý không tưới quá nhiều nước để tránh tình trạng ngập úng rễ cây, gây nguy cơ tử vong cho cây.
4.2 Bón phân
Chanh là loại cây rất nhạy cảm đối với phân bón và các chất hóa học, khác biệt so với những cây trong cùng họ như cam hay bưởi. Do đó, việc bón phân cần được thực hiện cẩn thận, đồng thời tránh bón quá thừa để không gây ngộ độc cho cây. Bên cạnh đó, bạn cũng cần tuân theo đúng hướng dẫn sử dụng phân bón từ nhà sản xuất là một phương pháp an toàn và hiệu quả.
Hơn nữa, bón lót cũng khá quan trọng, bạn nên sử dụng phân bón hữu cơ và bón vào hố trước khi trồng từ 20-30 ngày. Lượng phân nên tùy thuộc vào loại đất và điều kiện môi trường, nhưng thường khoảng 1,5-2 kg/hố. Quá trình tưới nước và duy trì độ ẩm đất là rất quan trọng trong giai đoạn từ khi bón lót cho đến khi trồng cây, giúp phân bón hữu cơ phân giải hiệu quả trong đất tơi xốp, cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cây.
Ngoài ra, bạn cũng cần bón thúc, đồng thời kết hợp với việc làm sạch cỏ xung quanh và vun gốc. Do cây chanh thu hoạch rải rác trong năm, không tập trung như cam hay bưởi, do đó bạn cần chú ý chia nhỏ lượng phân và bón nhiều lần trong năm. Thường sẽ là bốn đến năm lần/năm với lượng phân khoảng 0,5-1 kg/gốc mỗi lần. Hơn nữa, bạn cũng cần tăng dần lượng phân theo từng năm và tránh tăng đột ngột vì có thể gây ngộ độc cho cây. Đồng thời cần điều chỉnh lượng phân theo tình trạng năng suất mỗi vụ giúp đảm bảo sự phù hợp mà không gây lãng phí hoặc thiếu hụt phân.
Cây Chanh đặc biệt rất nhạy cảm đối với phân bón và các chất hóa học
4.3 Cắt tỉa và làm cỏ
Trong quá trình phát triển của cây Chanh thường gặp phải sự xuất hiện của cỏ dại xung quanh, từ đó có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình sinh trưởng của cây. Vì vậy, bạn cần chú ý duy trì sự sạch sẽ xung quanh cây. Đồng thời, bạn cũng nên thường xuyên loại bỏ cỏ dại và thực hiện việc cắt tỉa những cành lá bị héo úa hoặc bị sâu tấn công để đảm bảo sức khỏe và phát triển ổn định của cây.
4.4 Sâu bệnh hại
Cây Chanh là loại cây thân gỗ nên dễ bị tấn công bởi sâu bệnh. Tuy nhiên, cây có đặc điểm kén chọn về loại thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật. Do đó, bạn cần lựa chọn một loại thuốc phù hợp và đúng cách cho cây. Tuy nhiên, phương pháp tốt nhất là thường xuyên bón phân hữu cơ để tăng cường sức đề kháng của cây chanh, từ đó giúp cây kháng lại bệnh tốt hơn.
Công dụng của Chanh
Chanh mặc dù có kích thước nhỏ và vị chua nhưng lại mang lại nhiều công dụng hữu ích trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là khi bạn sử dụng nước chanh:
– Trong ẩm thực: Nước chanh không chỉ được sử dụng làm nước giải khát mà còn là một nguyên liệu quan trọng trong việc làm gia vị, trang trí thực phẩm, và chế biến thực phẩm (kẹo, mứt,…). Ngoài ra, các phụ nữ thường sử dụng nước chanh giã rượu để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng say.
– Trong dọn dẹp nhà cửa: Nước cốt chanh với axit tự nhiên được sử dụng để tẩy rửa quần áo, loại bỏ vết ố, khử mùi trong tủ lạnh, và làm sạch nhiều bề mặt.
– Trong y học: Nước chanh không chỉ giúp thỏa mãn cơn khát mà còn kích thích chức năng gan, thận, hỗ trợ quá trình giải độc cơ thể, tăng cường hệ thống miễn dịch và chống oxi hóa. Ngoài ra, quả chanh cũng chứa nhiều chất chống ung thư, đặc biệt là vỏ chanh có nhiều limonoids – chất chống ung thư.
– Trong làm đẹp: Chanh là nguồn nguyên liệu làm đẹp phổ biến do chứa các hợp chất chống oxi hóa. Hơn nữa, nước chanh có thể được sử dụng để rửa mặt, làm mặt nạ pha trộn với mật ong hoặc chiết xuất nha đam để tẩy tế bào chết và làm mềm da.
Quả chanh có rất nhiều công dụng trong cuộc sống hàng ngày
Lời kết
Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng, cách trồng, và chăm sóc cây Chanh cũng như một số lưu ý quan trọng. Chanh không chỉ là một loại trái cây, gia vị mà còn là một loại vị thuốc cổ truyền được sử dụng từ rất lâu trong dân gian. Nhờ vào nhiều tác dụng quý giá, dược liệu này thường được ứng dụng trong các bài thuốc chữa bệnh và cả trong cuộc sống hàng ngày. Hy vọng rằng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho bạn!
