Nấm Kim Châm luôn nổi trội và thu hút sự chú ý hơn so với các loại nấm khác nhờ vào hương vị ngọt thơm khiến nhiều người yêu thích. Bên cạnh đó, loại nấm này khá dễ trồng và hoàn toàn có thể thực hiện ngay tại nhà. Bạn có thể tham khảo cách trồng nấm kim châm từ Nuoitrong.com thông qua bài viết này nhằm đạt được những mẻ nấm sạch và đảm bảo an toàn cho gia đình của bạn!
Đặc điểm, nguồn gốc Nấm Kim Châm
Nấm Kim Châm là loại thực phẩm phổ biến từ lâu trong ẩm thực Trung Quốc, Hàn Quốc…
Loại nấm này thuộc họ Flammulina velutipes. Với hình dáng và màu sắc đặc trưng, nấm kim châm có thể dễ dàng nhận biết: màu trắng, thường mọc thành từng cụm và hình dạng gần như những cọng giá đỗ. Phần mũ của nấm khi còn non thường có hình bán cầu, sau đó chuyển sang hình dạng giống như chiếc ô nhỏ khi trưởng thành.
Hơn nữa, cuống của Nấm Kim Châm có đặc điểm là mềm mại, thon dài và thường có màu trắng hoặc vàng. Ngoài ra, phần dưới gốc của cuống thường có màu nâu nhạt. Khi nấm tươi, phần mũ thường có bề mặt bóng, chắc chắn và có màu trắng.
Để có thể sinh trưởng và phát triển tốt nhất, Nấm Kim Châm yêu cầu môi trường có nhiệt độ từ 5 độ C đến 15 độ C. Ở Việt Nam, nấm thường được sản xuất thông qua các nhà máy sử dụng công nghệ tiên tiến của Nhật Bản hoặc được trồng theo phương pháp thủ công để thu hoạch sản lượng nhỏ.
Với vị ngọt mềm, cấu trúc dai giòn, nấm kim châm thường được sử dụng trong nhiều món ăn như lẩu, canh, các món chiên xù,…
Cách trồng Nấm Kim Châm từ phần gốc bỏ đi
Nếu bạn đang muốn tận dụng phần gốc Nấm Kim Châm bỏ đi để trồng thì tham khảo các bước sau đây nhé:
2.1 Chuẩn bị
– Một khóm nấm kim châm với rễ và thân nguyên vẹn.
– Một túi bã cà phê hoặc thay thế bằng vỏ đậu xanh, vỏ đậu phộng, mùn cưa, rơm rạ, lõi ngô, bã mía,… Tuy nhiên, nếu dùng mùn cưa để trồng nấm thì cần ủ đống từ 3 đến 6 tháng trước.
– Nước cất. Nếu sử dụng nước máy thì cần để ngoài ít nhất 48 tiếng để bay hết hơi flo.
– Thùng nhựa, bát tô, túi nilon.
2.2 Cách trồng Nấm Kim Châm
Sau khi đã xong bước chuẩn bị, cùng tìm hiểu chi tiết các bước trồng nấm nhé:
Chuẩn bị nguyên liệu
Đầu tiên bạn cần chuẩn bị bã cà phê với số lượng lớn. Nếu không có lượng nhiều thì bạn hoàn toàn có thể thu thập theo từng lượng nhỏ và bảo quản trong ngăn mát của tủ lạnh. Từ đó sẽ giúp bã cà phê không bị ẩm mốc do ảnh hưởng của thời tiết và đồng thời cũng giúp khử mùi của tủ lạnh.
Ngoài ra, trước khi đặt bã cà phê vào tủ lạnh, bạn cần chú ý kiểm tra chất lượng. Ngay cả khi chỉ có một ít bã cà phê bị mốc, bạn cũng không nên sử dụng chúng để trồng nấm.
Để có được lượng bã cà phê đủ lớn, bạn có thể tìm đến các tiệm cà phê để xin. Khi đã có đủ lượng bã cà phê, trước khi bắt đầu quá trình trồng nấm kim châm, bạn hãy để bã ra ngoài trong vòng 24 giờ ở nhiệt độ phòng để chuẩn bị sử dụng.
Chậu trồng
Để trồng nấm, bạn có thể sử dụng thùng sơn loại lớn. Sau đó, đổ bã cà phê vào đến khoảng một nửa của thùng nhựa.
Đồng thời hãy kiểm tra xem bã cà phê trong thùng nhựa đã đủ độ ẩm chưa. Nếu chưa đủ, bạn hãy thêm một ít nước để đảm bảo bã được ẩm đều nhưng cũng cần tránh để bã đọng quá nhiều nước.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng chai thủy tinh miệng rộng. Trước khi trồng nấm, bạn hãy bọc vải hoặc giấy báo quanh chai thủy tinh để làm cho bên trong trở nên tối.
Chuẩn bị nấm
Sau khi mua nấm kim châm về, bạn hãy đặt lên thớt và sử dụng dao sắc để cắt đôi nấm, chia thành phần thân và phần rễ.
Phần thân có thể được sử dụng để chế biến các món ăn hàng ngày, trong khi phần rễ được giữ lại để trồng.
Hướng dẫn trồng Nấm Kim Châm
Đầu tiên, bạn sẽ tiến hành tách bộ rễ của nấm kim châm thành từ 4 đến 6 phần nhỏ sao cho phù hợp với kích thước của thùng nhựa hoặc chai thủy tinh bạn sử dụng.
Tiếp theo, đặt từng phần rễ nấm xuống lớp bã cà phê bạn đã chuẩn bị ở trên. Đồng thời sử dụng tay để nhẹ nhàng nén phần rễ xuống bã cà phê để chúng tiếp xúc tốt và đảm bảo khả năng sinh trưởng.
Ngoài ra, nếu bạn có đủ lượng bã cà phê và rễ nấm, hãy lấp đầy thùng (cách miệng khoảng 2,5cm). Trong trường hợp không đủ, bạn có thể đục một số lỗ nhỏ trên thành xô, cách bề mặt giá thể khoảng 2 – 3cm. Từ đó sẽ giúp cho khí CO2 sản sinh trên bề mặt giá thể có thể thoát ra ngoài, tránh gây hại cho nấm.
Cách chăm sóc sau khi trồng
Sau khi đã đặt Nấm Kim Châm vào trong thùng, bạn có thể sử dụng màng bọc thực phẩm hoặc túi bóng kính trong suốt để che phủ miệng của xô. Đồng thời đảm bảo đục một số lỗ nhỏ trên màng hoặc túi để cho phép thông khí. Khi nấm bắt đầu phát triển, bạn có thể bỏ túi để cho ánh sáng vào.
Hơn nữa, thùng nhựa trồng nấm nên được đặt ở nơi tối không có ánh sáng và mát mẻ. Nấm kim châm phát triển tốt nhất ở khoảng nhiệt độ 13 độ C và không nên vượt quá 18 độ C.
Ngoài ra hãy tháo túi hoặc màng che miệng xô ra khi bạn cần tưới phun sương cho phần nấm đã được trồng hàng ngày.
Trong vòng 1 đến 2 tuần sau khi trồng, bạn sẽ thấy nấm bắt đầu mọc lên.
Thu hoạch
Khi nấm đạt chiều dài khoảng 15cm, bạn có thể thu hoạch đợt đầu tiên. Sau khi thu hoạch, tiếp tục duy trì nhiệt độ khoảng 13 độ C. Chỉ sau khoảng 3 – 4 ngày, Nấm Kim Châm sẽ bắt đầu mọc lên lứa thứ hai. Toàn bộ quá trình sinh trưởng kéo dài khoảng từ 75 đến 90 ngày.
Cách trồng mới Nấm Kim Châm chi tiết
Ngoài cách trồng Nấm Kim Châm từ phần gốc đã bỏ đi, bạn cũng có thể trồng mới nấm, cụ thể như sau:
3.1 Chọn túi màng mỏng
Bạn có thể lựa chọn túi PE hoặc PP có kích thước từ 38 đến 40 x 17 đến 20 cm, dày từ 0,05 đến 0,06 mm để nuôi trồng nấm kim châm. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng chai thủy tinh miệng rộng. Ngoài ra, khi sử dụng chai thủy tinh, hãy chuẩn bị các miếng màng mỏng, giấy báo hoặc vải phin để phủ lên miệng chai trước khi tiến hành khử trùng (diệt khuẩn).
3.2 Xử lý nguyên liệu
Có nhiều nguyên liệu được sử dụng để trồng nấm kim châm, bao gồm: thân lá đậu đỏ, vỏ lạc, mùn cưa cao su, mùn cưa tạp, mùn cưa bồ đề, rơm rạ, lõi ngô, bã mía, vỏ chuối,…
Sau đây là một số công thức trộn nguyên liệu phổ biến:
– Công thức 1: Mùn cưa 77%, cám gạo 20%, bột thạch cao 1%, đường 1%, super lân 1%. Đồng thời bổ sung nước để đạt độ ẩm 60 – 70%, pH 6,5.
– Công thức 2: Rơm rạ cắt nhỏ 72%, cám gạo 20%, bột ngô 5%, đường 1%, super lân 1%, bột thạch cao 1%. Đồng thời bổ sung nước để đạt độ ẩm 60 – 70%, pH 6,5.
Ngoài ra, lưu ý rằng với mùn cưa, bạn nên ủ đống sau 3 – 6 tháng trước khi sử dụng để trồng nấm. Nếu cần sử dụng gấp, bạn có thể phơi nắng và nhào trộn với nước trong vài ngày.
Để chuẩn bị mùn cưa, bạn có thể sử dụng các túi nilon PE hoặc PP có khả năng chịu nhiệt. Đổ mùn cưa vào túi và dùng tay ấn chặt. Sau đó, buộc một cổ tròn trên miệng túi để tạo thành một lỗ và nhét bông vào cổ túi.
Bịch túi sau đó được đặt vào nồi hấp ở nhiệt độ 100 độ C (hấp cách thủy). Ngoài ra, thời gian từ khi đóng túi đến khi đưa vào nồi hấp càng ngắn càng tốt. Sau khoảng 6 – 8 tiếng là bạn đã có thể lấy túi ra khỏi nồi. Khi mở nồi, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm của các nguyên liệu đã chín.
3.3 Cấy giống
Bạn cần chọn những túi giống khỏe mạnh, không quá già hoặc quá non. Đồng thời phát hiện túi giống đã kéo trắng hoàn toàn và không có dấu vết của nấm dại hoặc nấm mốc.
Sử dụng một cái kẹp gắp y tế vệ sinh kỹ lưỡng (sát trùng bằng cồn hoặc lửa cồn). Có sẵn 2 loại meo lúa và meo cọng, bạn cần linh hoạt sử dụng các công cụ để thuận tiện cho việc cấy giống. Dùng kẹp gắp cọng meo và đặt vào vị trí được khoan sau khi đóng bịch, sau đó đóng chặt lại.
3.4 Ươm tơ
Sau khi cấy giống, bạn cần mang chúng đi ủ càng nhanh càng tốt. Phòng ươm nơi nuôi bịch cần được bảo quản sạch sẽ, thoáng mát và đã được vệ sinh và khử trùng trước.
Nhiệt độ tốt nhất để kéo sợi là từ 22 đến 26 độ C, và độ ẩm không khí phù hợp khoảng 80 đến 85%. Đồng thười không cần cung cấp ánh sáng, thay vào đó hãy đặt bịch trong một phòng tối. Hơn nữa, lưu ý tránh tưới nước vào trong thời gian này.
Đồng thời hạn chế sự tác động trực tiếp lên bịch để tránh làm dập tơ, gây ảnh hưởng đến bịch nấm.
Nếu phát hiện nấm bị nhiễm bệnh như mốc cam, mốc xanh, mốc đen,… hãy loại bỏ chúng ngay và đưa ra khỏi khu vực nuôi. Thời gian ươm bịch từ 30 đến 45 ngày, tơ sẽ kéo trắng hết bịch.
3.5 Trồng nấm
Khi trồng nấm cần có ánh sáng nhẹ, được phát tán đều trong phòng nuôi nấm. Đồng thời độ ẩm không khí nên được duy trì trong khoảng 85 đến 95%. Hơn nữa nước tưới cần được lọc qua để đảm bảo độ sạch.
Khi sắp xếp, hãy rút bông và mở miệng túi, sau đó xếp các bịch nấm sát nhau lên kệ.
Đặt bịch nấm thẳng đứng trên mặt sàn của kệ với miệng bịch hướng lên trên. Khoảng cách giữa các tầng kệ nên là từ 45 đến 50cm, tùy thuộc vào kích thước của bịch nấm.
Khoảng sau 15 đến 20 ngày, khi các quả thể nấm bắt đầu phát triển, bạn có thể tưới nước phun sương đều đặn từ 2 đến 3 lần mỗi ngày. Tuyệt đối không tưới nước trực tiếp lên bịch nấm, chỉ nên tưới xung quanh và trên nền nhà.
3.6 Thu hái
Khi cuống nấm đã phát triển đến chiều dài khoảng 15cm và mũ nấm phẳng có màu sáng hơn, đó là dấu hiệu cho thấy nấm đã đạt tiêu chuẩn để thu hoạch. Lúc này bạn có thể sử dụng tay để kéo cả cụm nấm ra, với bịch phôi để lại ở vị trí cũ. Sau khi thu hái nấm, bạn hãy kéo túi nấm lên cao hơn bề mặt khoảng 2cm. Sau đó, cạo đi lớp vôi cũ trên bề mặt và đổ một lớp nước lên mặt vôi với độ dày khoảng 1 – 2cm.
Đồng thời duy trì nhiệt độ khoảng 13 độ C, sau khoảng 3 – 4 ngày sẽ xuất hiện quả thể nấm đợt 2. Mỗi bịch nấm có thể được thu hoạch khoảng 3 lần.
Công dụng của Nấm Kim Châm
Dưới đây là một số lợi ích sức khỏe mà Nấm Kim Châm mang lại khi sử dụng:
4.1 Cung cấp hàm lượng dinh dưỡng dồi dào cho cơ thể
Nấm Kim Châm là một nguồn dinh dưỡng phong phú, bao gồm cả chất xơ và vitamin B. Một chén (65 gram) nấm kim châm thô cung cấp khoảng 24 calo với 2 gram chất đạm, 0,2 gram chất béo, 5 gram tinh bột, 2 gram chất xơ và nhiều dưỡng chất có ích khác.
Đặc biệt, Nấm Kim Châm chứa nhiều niacin, một vi chất dinh dưỡng mà cơ thể sử dụng để điều chỉnh mức độ cholesterol và tăng cường sức khỏe não bộ.
Ngoài ra, mỗi khẩu phần của nấm kim châm cũng chứa một lượng axit pantothenic (vitamin B5) đáng kể, một chất dinh dưỡng cần thiết cho tổng hợp axit béo trong cơ thể. Ngoài ra, trong loại nấm này còn giàu thiamine, giúp điều chỉnh chức năng của các tế bào thần kinh.
4.2 Tăng cường sức khỏe tim mạch
Các thí nghiệm trên chuột trong phòng thí nghiệm đã cho thấy rằng nếu ăn nấm kim châm thường xuyên có thể giảm mức triglyceride và cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Nấm kim châm là một nguồn giàu niacin, một loại vitamin B3 có khả năng điều chỉnh lượng cholesterol trong máu.
Các nghiên cứu khác cũng đã chứng minh rằng loại nấm này có thể giảm huyết áp ở những người mắc bệnh huyết áp cao, giảm lượng chất béo trung tính trong cơ thể và làm chậm quá trình phát triển của chứng xơ vữa động mạch. Do đó, thường xuyên tiêu thụ thực phẩm này có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và duy trì một hệ thống tim mạch khỏe mạnh.
4.3 Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
Các nghiên cứu trên phòng thí nghiệm và trên động vật đã đưa ra dấu hiệu cho thấy Nấm Kim Châm có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư. Ngoài ra, một loại protein có trong nấm đã được chứng minh là giảm hoạt động của khối u trong các tế bào ung thư gan ở chuột.
Tương tự, một nghiên cứu khác đã ghi nhận rằng nấm kim châm có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư vú trong môi trường phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận tác động của loại nấm này đối với sự phát triển của bệnh ung thư ở con người.
4.4 Tốt cho sức khỏe đường ruột
Nấm Kim Châm chứa một lượng chất xơ đáng kể, giúp kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa trong cơ thể. Do đó, khi tiêu thụ nấm kim châm có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như bệnh trĩ, viêm loét đường ruột, khó tiêu và trào ngược thực quản. Nếu bạn đang gặp phải một trong những vấn đề về tiêu hóa thì thêm nấm kim châm vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể giúp cải thiện dần các triệu chứng và tình trạng này.
4.5 Chống oxi hóa
Nấm Kim Châm chứa nhiều loại vitamin có lợi cho sức khỏe, giúp cơ thể chống lại quá trình oxy hóa một cách hiệu quả. Ngoài các loại vitamin, loại nấm này cũng cung cấp các thành phần chống oxy hóa khác như acid caffeic, catechin, acid gallic và quercetin.
Bên cạnh đó, với sự giàu có của các loại vitamin B, nấm kim châm cũng có thể cải thiện sức khỏe của não bộ, đồng thời ngăn chặn sự hình thành của gốc tự do gây hại cho cơ thể và da. Từ đó sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính.
4.6 Tốt cho hệ miễn dịch
Nấm Kim Châm cũng là một nguồn cung cấp protein quan trọng, có tác động trực tiếp đến hệ miễn dịch của con người. Theo một thử nghiệm trên loài chuột, các chuyên gia đã chứng minh rằng loại protein này giúp giảm và làm suy yếu sự xuất hiện của các u, hạch, đồng thời giảm thiểu hoạt động của ung thư gan.
4.7 Giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính
Trong thực phẩm này có chứa một lượng cao các chất chống oxy hóa như acid gallic, quercetin, acid ferulic, acid caffeic, chlorogenic, ellagic, pyrogallol,… Những chất này có khả năng chống lại quá trình oxy hóa của tế bào, từ đó bảo vệ tế bào trong cơ thể khỏi tổn thương. Do đó, chúng có thể giúp phòng ngừa nhiều bệnh mãn tính nguy hiểm như bệnh tim mạch và tiểu đường.
4.8 Tăng cường chức năng não bộ
Loại nấm này chứa một lượng niacin rất cao, một vi chất quan trọng có lợi cho não bộ. Ngoài ra, thực phẩm này cũng giàu thiamine, giúp củng cố chức năng của tế bào thần kinh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu thường xuyên ăn nấm kim châm có thể cải thiện khả năng ghi nhớ. Ngoài ra, lysin và kẽm, hai thành phần có trong loại nấm này cũng có thể giúp tăng cường trí nhớ. Hơn nữa, một số hợp chất trong nấm cũng có thể giúp tăng chất dẫn truyền thần kinh trong não.
4.9 Ổn định lượng đường trong máu
Một trong những lợi ích không thể phủ nhận của Nấm Kim Châm là khả năng cân bằng lượng đường trong máu nhờ hàm lượng chất xơ tương đối cao.
Chất xơ không thể hấp thụ và phân hủy bởi cơ thể con người. Do đó, chúng không gây ra sự tăng đột ngột của lượng đường trong máu như các loại carbohydrate khác, từ đó sẽ giúp duy trì mức độ đường trong máu ổn định.
4.10 Chống viêm và kháng khuẩn
Nấm Kim Châm chứa protein có khả năng điều hòa hoạt động miễn dịch, đồng thời là một chất chống viêm và ức chế viêm hen suyễn do mạt bụi nhà gây ra, cũng như có vai trò trong việc điều trị các bệnh đường hô hấp như dị ứng.
Bên cạnh đó, nấm kim châm là một nguồn giàu phenolic, flavonoid và sesquiterpenoid (terpenoid) có trách nhiệm giúp bảo vệ chống lại sự phát triển của các vi khuẩn khác nhau như escherichia coli, bacillus subtilis và staphylococcus aureus.
Một số lưu ý khi sử dụng Nấm Kim Châm
Khi rửa nấm thì bạn không nên rửa quá kỹ. Bởi quá trình rửa càng mạnh sẽ làm mất đi các chất dinh dưỡng quý trong nấm và làm cho nấm hấp thụ nước nhiều hơn, dẫn đến mất hương vị tự nhiên và độ ngọt của nấm. Do đó, bạn nên hạn chế thời gian ngâm rửa và lựa chọn phương pháp vệ sinh nhẹ nhàng.
Ngoài ra khi nấu nấm, bạn cần phải đảm bảo nấm được nấu chín đủ kỹ. Thông thường, nấm cần được nấu chín từ 5 đến 10 phút trong nhiệt độ cao để đảm bảo an toàn vệ sinh và tránh nguy cơ ngộ độc, đặc biệt đối với những người có hệ tiêu hóa yếu.
Bên cạnh đó, trước khi mua nấm, bạn cần phải chọn lựa một cách cẩn thận. Nấm tươi thường có màu trắng hoặc màu trắng vàng. Khi nấm chuyển sang màu vàng, đó là dấu hiệu nấm đã hư và không an toàn để sử dụng. Nếu ăn phải nấm đã hỏng có thể gây nguy hiểm và gây ra các triệu chứng ngộ độc.
Cách chọn mua Nấm Kim Châm an toàn, chất lượng
Trên thị trường, có nhiều loại Nấm Kim Châm được bày bán, tuy nhiên, không phải sản phẩm nào cũng đảm bảo chất lượng. Một số sản phẩm có thể chứa axit citric công nghiệp hoặc đã hết hạn sử dụng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người tiêu dùng.
Để chọn mua Nấm Kim Châm đảm bảo chất lượng, bạn có thể xem xét các yếu tố sau:
– Mua sản phẩm từ các cửa hàng uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và có thời hạn sử dụng.
– Chọn nấm có vẻ tươi, không bị dập nát, gốc nấm không bị tách ra hoặc bở, đặc biệt là không có dấu hiệu nước nhờn.
– Tránh mua nấm quá trắng vì có thể đã được tẩy trắng bằng chất hóa học.
– Sử dụng nấm kim châm trong khoảng từ 1 đến 3 ngày sau khi mua về và bảo quản ở nhiệt độ từ 1 đến 5 độ C để đảm bảo sự tươi ngon và an toàn khi sử dụng.
Lời kết
Nấm Kim Châm không chỉ là nguyên liệu cho nhiều món ăn từ chay đến mặn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hy vọng rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, cách trồng, chăm sóc và thu hoạch nấm kim châm cũng như các món ăn ngon có thể chế biến từ loại nấm này!