Cây Lá Cẩm được người dân nước ta sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhờ vào đa dạng công dụng tuyệt vời. Ngoài làm nguyên liệu trong các bài thuốc dân gian, lá cẩm còn được sử dụng để thay thế cho các phẩm màu khác khi chế biến món ăn. Trong bài viết này, Nuoitrong.com sẽ chia sẻ cách trồng cây lá cẩm một cách đơn giản ngay tại nhà, cùng tham khảo ngay nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc cây Lá Cẩm
Cây Lá Cẩm hay được biết đến với tên tiếng Anh là “magenta plant”, là một loại cây có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á.
Chiều cao của cây thường dao động từ 50 đến 100cm, với lá có chiều dài từ 2 đến 7cm và hình dạng thuôn nhọn về phía đuôi. Một đặc điểm nổi bật của cây là màu sắc của hoa, có thể là màu tím đặc trưng hoặc màu đỏ tươi đỏ tím.
Cây Lá Cẩm không chỉ phổ biến trong khu vực Đông Nam Á mà còn được ưa chuộng và sử dụng trong các phương pháp y học dân gian truyền thống. Với hương vị ngọt nhẹ và tính mát, lá cẩm thường được kết hợp với các loại thuốc khác để giảm ho, cầm máu và hỗ trợ điều trị các vấn đề như tiêu lỏng và viêm xương khớp. Ngoài ra, ở một số khu vực núi cao, người dân tộc còn sử dụng lá cẩm để nấu nước tắm cho trẻ em nhằm giảm ngứa và rôm sẩy.
Không chỉ có giá trị trong y học, lá cẩm còn được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực. Chúng thường được dùng như một loại chất làm màu thực phẩm để tạo màu sắc cho các món bánh, xôi, mứt, kẹo,… Hơn nữa, thêm lá cẩm vào các món ăn không chỉ mang lại một gam màu tím đặc trưng mà còn tăng thêm sự bắt mắt và hấp dẫn cho món ăn.
Đáng chú ý, lá cẩm không chỉ có mục đích trang trí và tạo màu sắc cho món ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Với các đặc tính và công dụng đa dạng như vậy, lá cẩm đã trở thành một nguồn tài nguyên quý giá trong văn hóa và y học truyền thống của các khu vực, ngày càng được trồng và sử dụng rộng rãi.
Đặc điểm hình thái của cây Lá Cẩm
Phân loại cây Lá Cẩm
Hiện nay, cây Lá Cẩm có ba loại sau đây:
2.1 Lá cẩm đỏ
Lá cẩm đỏ hay còn được gọi là chằm thủ, có hình dạng bầu dục, gốc lá thường dài và có màu xanh đậm. Trên bề mặt của lá và thân cây thường có nhiều lông nhỏ, trong khi mặt trên của lá không có màu trắng và chất tiết phát ra thường có màu đỏ.
2.2 Lá cẩm tím
Trong lá cẩm màu tím, có hai loại phổ biến: loại tím đậm, hay còn được gọi là chằm khâu, và loại tím hồng được gọi là chằm lai.
Chằm khâu có hình dạng lá bầu dục với gốc lá tròn hoặc thon và màu xanh đậm. Khi chạm vào lá có thể cảm giác được độ dày và ít lông tơ hơn so với lá cẩm đỏ. Ngoài ra, những đốm trắng xuất hiện dọc theo gân lá và dịch tiết phát ra có màu tím.
Chằm lai có hình dạng lá giống hình quả trứng với gốc lá tròn và có màu xanh nhạt. Khi chạm vào phiến lá, cảm nhận được độ mỏng của lá. Tương tự như chằm khâu, lá cẩm chằm Lai cũng ít lông mao, với những đốm trắng xuất hiện dọc theo gân lá. Khi bấm nhẹ vào lá sẽ có dịch tiết phát ra có màu tím hồng.
Hiện nay cây Lá Cẩm có 3 loại là lá cẩm đỏ, lá cẩm tím và lá cẩm vàng
2.3 Lá cẩm vàng
Lá cẩm vàng hay còn được biết đến với tên gọi là chằm hiên, có đặc điểm nhận dạng là hình dạng giống như quả trứng, phần đầu lá mảnh và nhọn, có lông tơ mọc trên cả hai mặt của lá. Lá có bề mặt nhăn nhẹ và tiết ra màu vàng xanh.
Cách trồng cây Lá Cẩm chi tiết
Trồng lá cẩm là một quy trình tương đối dễ dàng, chỉ cần bạn áp dụng đúng kỹ thuật thì sẽ sớm có được một vườn lá cẩm tươi tốt, cung cấp lá quanh năm để sử dụng trong các bài thuốc dân gian và món ăn gia đình. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật trồng cây Lá Cẩm đơn giản ngay tại nhà:
3.1 Đất trồng và chọn giống
Cây Lá Cẩm không yêu cầu điều kiện sống quá khắt khe và có thể trồng trong các loại chậu cây, thùng xốp hoặc trực tiếp ra đất. Nếu sử dụng đất thịt với độ phì nhiều và tơi xốp, bạn có thể trộn giá thể trồng cây với một hỗn hợp bao gồm mùn dừa, xỉ than và phân bón.
Về lựa chọn cây giống, hiện nay cây Lá Cẩm có thể được trồng từ hạt giống hoặc từ cây con. Trong trường hợp bạn chọn hạt giống thì nên mua từ các đơn vị cung cấp giống uy tín và chọn những hạt giống chắc chắn để tăng khả năng nảy mầm và phát triển của cây.
Ngoài ra, nếu chọn giống cây con, bạn nên ưu tiên các cây con được ươm trồng bởi người dân tộc vì chúng thường có khả năng phát triển tốt hơn và sản xuất dịch chiết màu đậm. Đồng thời hãy chọn những cây con có thân khỏe, lá xanh tươi và đều đẹp để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của cây sau này.
Cây Lá Cẩm có thể được trồng từ hạt giống hoặc từ cây con
3.2 Tiến hành trồng cây Lá Cẩm
Khi đã chọn được giống cây Lá Cẩm ưng ý, bạn có thể thực hiện các kỹ thuật trồng như sau:
– Đối với hạt giống: Bắt đầu bằng cách ngâm hạt giống trong nước ấm khoảng 30 phút đến 1 giờ để kích thích quá trình nảy mầm. Sau đó, bạn tiến hành ươm hạt giống trong chậu bằng cách rải đều lên mặt đất và phủ một lớp đất mỏng phía trên. Tiếp theo, tưới nước nhẹ nhàng hoặc phun sương để giữ độ ẩm cho đất và hạt giống. Khi các cây con đã phát triển đủ lớn và khỏe mạnh, bạn có thể tách riêng từng cây và trồng vào các chậu hoặc thùng xốp.
– Đối với cây con: Chọn cây con khỏe mạnh và đã có sẵn, sau đó trồng chúng vào các chậu hoặc thùng xốp đã chuẩn bị trước với giá thể đất phù hợp. Đồng thời đảm bảo rằng đất trong chậu hoặc thùng xốp được duy trì độ ẩm bằng cách tưới nước hàng ngày.
Bạn cần thực hiện đúng kĩ thuật trồng cây tùy theo phương pháp lựa chọn
Cách chăm sóc cây Lá Cẩm đúng kĩ thuật
Sau khi đã được hướng dẫn về cách trồng cây lá cẩm, tiếp theo là kỹ thuật chăm sóc để giúp cây phát triển mạnh mẽ và sản xuất lá quanh năm. Dưới đây là các bước cụ thể:
– Ánh sáng và nhiệt độ: Cây Lá Cẩm ưa môi trường bóng râm và nhiệt độ ổn định khoảng 30 đến 32 độ C, với điều kiện này, cây sẽ phát triển tốt nhất.
– Tưới nước: Trong giai đoạn đầu sau khi trồng, bạn hãy tưới nước vào buổi sáng và buổi chiều để giúp cây phát triển mạnh mẽ và bén rễ nhanh chóng. Khi cây đã ổn định, hãy kiểm tra đất hàng ngày và chỉ tưới nước khi cảm thấy đất khô. Đồng thời tránh tưới quá nhiều nước có thể gây ra tình trạng đất ngấm nước, gây hại cho cây.
– Bón phân: Khi cây đã thích nghi với môi trường sống, lúc này bạn hãy bón phân thúc để kích thích sự phát triển của rễ và cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn cho cây. Đồng thời sử dụng phân đạm và phân chuồng để giúp cây phát triển cao và mọc thêm nhiều cành. Ngoài ra, để tăng cường dinh dưỡng cho lá, bạn cũng có thể sử dụng phân NPK và các loại phân bón kích thích sự phát triển của lá.
– Thay chậu: Nếu bạn trồng cây Lá Cẩm trong chậu hoặc thùng xốp thay vì trồng ngoài đất, hãy thay đất cho cây một lần mỗi năm. Từ đó sẽ giúp đảm bảo cây có đủ nguồn đất mới, giàu dinh dưỡng để phát triển mạnh mẽ nhất.
Thu hoạch Lá Cẩm
Với phương pháp trồng cây Lá Cẩm chi tiết như trên, bạn có thể thu được lượt lá cẩm đầu tiên chỉ sau khoảng 30 – 40 ngày. Khi thu hoạch, bạn cần chú ý cắt nguyên cây và chỉ chừa lại khoảng 10 – 15cm nhằm tạo điều kiện cho cây phát triển ra nhánh và mọc lá mới để thu hoạch cho mùa sau.
Bạn có thể thu hoạch lá cẩm chỉ sau khoảng 30 – 40 ngày từ khi trồng
Công dụng của cây Lá Cẩm
Cây Lá Cẩm là một loại cây thảo dược phổ biến trong y học cổ truyền, đã được sử dụng từ thời xa xưa để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Mặc dù chưa có nghiên cứu dược lý hiện đại cụ thể về tác dụng của lá cẩm, tuy nhiên sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền chứng tỏ sự hiệu quả của chúng.
Theo các nguồn thông tin truyền thống, lá cẩm được sử dụng để chữa trị nhiều vấn đề sức khỏe như bong gân, lao phổi, khái huyết, viêm phế quản cấp tính, nôn và ho ra máu, lỵ và ổ tụ máu. Các hợp chất hóa học trong lá cẩm được cho là có tác dụng làm mát cơ thể, điều chỉnh lưu thông máu, kích thích tiêu hóa và loại bỏ độc tố, từ đó giúp giảm các triệu chứng và cải thiện tình trạng sức khỏe tổng quát.
Ở Trung Quốc, lá cẩm được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau. Đặc biệt, chúng được áp dụng trong điều trị các vấn đề như kinh phong ở trẻ em, mụn nhọt, lao hạch, thấp khớp, viêm họng và nhiễm trùng đường tiết niệu. Các chuyên gia y tế Trung Quốc tin rằng các hoạt chất trong lá cẩm có khả năng chống vi khuẩn và chống viêm, từ đó giúp cải thiện tình trạng da và hệ thống cơ xương.
Mặc dù lá cẩm mang lại nhiều lợi ích trong y học cổ truyền, tuy nhiên khi sử dụng vẫn cần được thực hiện cẩn thận và dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế. Trước khi sử dụng lá cẩm hoặc bất kỳ thảo dược nào khác, bạn nên tìm hiểu kỹ về đặc tính và tác dụng cũng như thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
Tóm lại, lá cẩm là một loại cây thảo dược có nhiều ứng dụng trong y học cổ truyền. Mặc dù chưa có nghiên cứu dược lý hiện đại về tác dụng, nhưng thông tin từ y học cổ truyền và quan sát truyền thống cho thấy rằng lá cẩm có thể hỗ trợ điều trị một số vấn đề sức khỏe cụ thể. Tuy nhiên, sử dụng lá cẩm cần được thực hiện cẩn thận và có sự hướng dẫn từ các chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Lá cẩm có nhiều lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe con người
Các món ăn ngon, đẹp mắt từ Lá Cẩm
Lá Cẩm với màu sắc rất đẹp có thể sử dụng để làm các món ăn thêm phần hấp dẫn, bắt mắt hơn:
7.1 Xôi lá cẩm
Xôi lá cẩm được coi là một trong những món ăn ngon sử dụng lá cẩm mà bạn có thể dễ dàng chế biến tại nhà. Món ăn này mang hương thơm tự nhiên của lá dứa, màu tím đẹp mắt từ lá cẩm và hương vị ngọt thanh, béo ngậy rất hấp dẫn. Xôi lá cẩm có thể được thưởng thức như một món ăn vặt hoặc làm bữa sáng đầy dinh dưỡng.
Món xôi lá cẩm với màu sắc bắt mắt có thể dễ dàng chế biến ngay tại nhà
7.2 Bánh tét lá cẩm
Bánh tét lá cẩm là một trong những món đặc sản nổi tiếng của Cần Thơ. Món ăn này mang hương vị độc đáo, kết hợp giữa sự dẻo ngon của nếp, vị đậm đà của trứng muối và vị bùi của đậu xanh. Chắc chắn, khi thưởng thức món bánh tét lá cẩm này, bạn sẽ yêu thích ngay từ lần nếm đầu tiên!
7.3 Bánh ít lá cẩm
Những chiếc bánh ít hình tam giác với vỏ ngoài được phủ một màu tím bắt mắt từ lá cẩm tự nhiên và lớp nhân đậu xanh dừa bùi béo thơm phức, chắc chắn sẽ khiến bạn không thể cưỡng lại. Hãy cùng thử sức ngay với món ăn này để tạo ra một món bánh thơm ngon cho gia đình thưởng thức trong buổi chiều nhé.
7.4 Bánh chuối lá cẩm
Bánh chuối lá cẩm có bên ngoài được bọc bằng lớp nếp dẻo mềm mại, màu tím bắt mắt, hòa quyện với nhân chuối ngọt thanh và thêm miếng nước cốt dừa, chắc chắn sẽ là một món ăn gây ấn tượng đáng nhớ.
7.5 Bánh da lợn khoai môn lá cẩm
Bánh da lợn khoai môn lá cẩm cũng là một món ăn vặt đơn giản, dễ làm phù hợp cho chị em nội trợ. Khi hoàn thành, món bánh sẽ có màu sắc hấp dẫn, kết hợp giữa màu tím của lá cẩm và màu trắng của khoai môn. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được hương vị ngọt béo, dai dai đặc trưng, mang lại trải nghiệm thú vị cho vị giác.
7.6 Gà bó xôi lá cẩm
Chỉ cần sử dụng những nguyên liệu đơn giản và một chút khéo léo, bạn đã có thể thực hiện món gà bó xôi lá cẩm độc đáo để chiêu đãi cả gia đình. Món ăn này mang màu sắc đặc trưng của lá cẩm cùng với hương vị thơm ngon của thịt gà và hạt sen. Tất cả hòa quyện cùng nhau tạo nên một món ăn vô cùng thơm ngon và bổ dưỡng.
Làm sao để lấy màu từ lá cẩm?
– Bước 1: Đầu tiên, bạn hãy rửa sạch lá cẩm và đặt chúng vào nồi. Đổ nước vào nồi sao cho lá cẩm được ngập lụa và đun sôi trên lửa nhỏ. Để đạt được màu sắc đậm đặc của lá cẩm, bạn có thể nấu thêm khoảng 15 phút sau khi tắt bếp.
– Bước 2: Sau khi nấu, bạn hãy vớt bỏ phần lá cẩm khỏi nồi.
– Bước 3: Tiếp theo, lấy phần nước từ nồi và lọc qua rây để thu được nước lá cẩm tinh khiết, không chứa bất kỳ cặn hoặc tạp chất nào.
Lời kết
Như vậy, ở bài viết trên chúng tôi đã chia sẻ chi tiết cách trồng cây Lá Cẩm một cách đơn giản và dễ dàng thực hiện ngay tại nhà, chỉ với những nguyên liệu đơn giản và dễ tìm. Từ đó hi vọng sẽ có thể giúp bạn có được một vườn lá cẩm tươi tốt và phát triển quanh năm!
