Nấm Hoàng Đế là một loại nấm có giá trị dinh dưỡng cao và đang được rất nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, khi mua loại nấm này từ các nguồn khác nhau thường gặp vấn đề về giá cả cao và không đảm bảo an toàn thực phẩm. Vì vậy, bạn có thể trồng loại nấm này tại nhà để đảm bảo chất lượng. Cùng Nuoitrong.com tìm hiểu về kỹ thuật trồng Nấm Hoàng Đế đơn giản qua bài viết dưới đây nhé!
Tổng quan về Nấm Hoàng Đế
Nấm Hoàng Đế được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như nấm sữa, nấm trắng sữa hay nấm milky và có tên khoa học là Calocybe indica. Nguồn gốc của loài nấm này có thể là từ Tây Bengal, miền đông Ấn Độ, tại đây chúng thường mọc dày đặc 2 bên ven đường trong một số tiểu bang của vùng.
Chúng thường chỉ xuất hiện sau mùa hè và sau những cơn mưa, đồng thời thích hợp với độ ẩm cao và khí hậu hơi lạnh. Ngày nay, loại nấm này thường được tìm thấy tự nhiên ở các quốc gia nhiệt đới, trong đó có Việt Nam sau khi được du nhập vào từ năm 2004.
Nấm Hoàng Đế là một món ăn phổ biến và không thể thiếu trong nhiều bữa ăn, đồng thời đem lại giá trị kinh tế và được phân phối rộng rãi trên khắp thế giới. Từ năm 1974, các nhà khoa học như RP Purkayastha và Aindrila Chandra đã tiến hành nghiên cứu về loại nấm này và ghi nhận nhiều thông tin thú vị.
Krishnamoorthy AS và Bala V là hai nhà thực vật học đã chú ý đến sự phát triển của nấm Hoàng đế ở Tamil Nadu vào những năm 1990. Từ đó, họ đã quyết định thúc đẩy sản xuất và thương mại rộng rãi loại nấm này.
Nấm Hoàng Đế còn có các tên gọi khác là nấm sữa, nấm trắng sữa hay nấm milky
Đặc điểm của Nấm Hoàng Đế
Nấm Hoàng Đế có một màu trắng tinh như sữa tươi từ phần mũ đến gốc, do đó thường được gọi là nấm sữa hoặc nấm trắng sữa. Mặc dù chỉ có một loài nhưng chúng có thể xuất hiện ở vài hình dạng khác nhau, có thể là do yếu tố gen hoặc điều kiện nuôi trồng khác nhau tại từng vùng.
Cụ thể, có ba loại chính:
– Loại nhỏ có thân nhỏ và mũ nhỏ hoặc mũ to.
– Loại vừa có thân và mũ cỡ vừa.
– Loại to có thân to và mũ to hoặc mũ nhỏ.
Mũ nấm hay còn gọi là nắp nấm, có bán kính lớn nhất từ 10 đến 14cm và có hình dạng giống như ô dù. Khi còn non, mũ nấm có hình dạng lồi và dần trở nên phẳng khi trưởng thành. Phía trên mũ nấm còn có một lớp biểu bì (hay còn gọi là lớp da) có thể dễ dàng bong ra.
Các tấm màng bên dưới mũ nấm đều màu trắng nhưng khi trưởng thành, màu sẽ biến đổi nhẹ và trở nên đậm hơn. Thân nấm có hình dạng trụ cao, thường dài khoảng 10cm khi đạt mức trưởng thành.
Phần đế dưới thân có hình dạng bầu, giống như bóng đèn với chiều rộng tầm 1,8cm ở đỉnh, 3,5cm ở giữa và khoảng 2,4 cm ở đáy.
Đặc điểm hình thái của Nấm Hoàng Đế
Thành phần dinh dưỡng có trong Nấm Hoàng Đế
Nấm Hoàng Đế được biết đến như một trong những loại nấm ăn giàu dinh dưỡng. Chúng cung cấp một nguồn lượng đạm, chất xơ, vitamin và khoáng chất đáng kể, do đó đã thu hút sự quan tâm và ưa chuộng sử dụng hàng ngày trong ẩm thực của nhiều gia đình. Thành phần dinh dưỡng của Nấm Hoàng Đế bao gồm:
– Protein: Cung cấp chất đạm cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe cho cơ thể.
– Lipid: Đóng vai trò quan trọng trong chế độ dinh dưỡng.
– Carbohydrate: Là nguồn năng lượng chính cho cơ thể.
– Vitamin A, B, C, E: Các loại vitamin này hỗ trợ nhiều chức năng của cơ thể, từ sức khỏe tim mạch đến bảo vệ các tế bào.
– Khoáng chất như photpho (P), kali (K), canxi (Ca), selen (Se), sắt (Fe), kẽm (Zn), chitin: là nguồn cung cấp dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của cơ thể.
Ngoài ra, nhóm vitamin B trong Nấm Hoàng Đế hỗ trợ hệ thống tuần hoàn máu và tim mạch, trong khi vitamin C giúp kiểm soát đường huyết, đặc biệt hữu ích cho những người mắc vấn đề về tiểu đường. Đáng chú ý, hàm lượng vitamin của nấm hoàng đế thường cao hơn so với nấm bào ngư, do đó đây là một lựa chọn dinh dưỡng tốt với lượng calo thấp, phù hợp cho chế độ ăn kiêng và giảm cân.
Về mặt hoạt tính sinh học, Nấm Hoàng Đế chứa nhiều ergothioneine, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, từ đó giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác động của gốc tự do và các chất kháng oxy hóa khác.
Trong Nấm Hoàng Đế có chứa nhiều hàm lượng chất dinh dưỡng và khoáng chất tốt cho cơ thể
Chuẩn bị trước khi trồng Nấm Hoàng Đế
Nguyên liệu chính để sản xuất bịch phôi nấm thường là mùn cưa, rơm rạ và bông hạt. Sau khi chuẩn bị các bịch ươm, phôi giống sẽ được cấy vào. Sau khoảng 35 – 40 ngày, sợi nấm sẽ phát triển và bao phủ bề mặt bịch. Kết thúc quá trình này, bịch phôi sẽ được đưa ra thị trường để người tiêu dùng mua về trồng.
4.1 Phôi nấm
– Lựa chọn mua bịch phôi từ các cửa hàng uy tín.
– Sau khi mua về, bạn cần đặt bịch phôi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
– Sau khoảng 2 ngày, bạn sẽ thấy bịch phôi phủ đầy tơ nấm trắng, lúc này có thể tiến hành trồng nấm.
4.2 Khay trồng
Bạn có thể tận dụng các loại khay trồng rau, thùng hoặc thùng xốp, lốp xe ô tô có lỗ thoát nước.
Hơn nữa, khay cần đủ rộng để chứa nhiều bịch phôi và có chiều cao khoảng 30 – 40cm. Đồng thời cần khử trùng sạch sẽ các khay trồng nhằm đảm bảo không có nhiễm nấm mốc xảy ra.
4.3 Vật liệu phủ bề mặt
Vật liệu phủ bề mặt đóng vai trò quan trọng đến 70% sự phát triển và sản lượng của nấm. Sử dụng đất phủ không đúng chuẩn có thể dẫn đến kết quả không mong muốn như sản lượng thấp hoặc nấm bị nhiễm bệnh, vàng gốc. Do đó, bạn cần lựa chọn đúng loại đất phủ nhằm giúp đạt được năng suất cao nhất.
Các yêu cầu cần thiết đối với đất phủ bề mặt bao gồm:
– Được xử lý sạch và khử trùng để loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh.
– Cần có dạng viên để giữ ẩm và duy trì pH trung tính.
Dưới đây là một số loại vật liệu phủ bề mặt phổ biến được sử dụng:
– Đất vi sinh kết hợp với xỉ than tổ ong: Được xử lý sạch bằng cách ủ với vôi (tỷ lệ khoảng 3% so với khối lượng) trong khoảng từ 3 đến 5 ngày.
– Viên đất nung (sỏi nhẹ): Chỉ cần ngâm nước để làm sạch các hạt bụi, không cần phải ngâm trong vôi.
Bạn cần lựa chọn vật liệu phủ bề mặt cẩn thận bởi sẽ ảnh hưởng nhiều đến sản lượng của nấm
* Ưu điểm của viên đất nung:
– Giữ nước và chống ngập úng: Cấu trúc của viên đất nung chứa nhiều lỗ xốp, giúp giữ nước, chất dinh dưỡng và ngăn chặn tình trạng ngập úng trong môi trường trồng.
– Thoáng khí: Nhờ các khe hở trong viên đất nung tạo điều kiện giúp trao đổi oxy liên tục, từ đó giúp rễ cây phát triển mạnh mẽ và cung cấp oxy cho các vi sinh vật sống.
– pH trung tính: Độ pH là một yếu tố quan trọng trong quá trình trồng nấm. Viên đất nung có độ pH trung tính và ổn định, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nấm.
– 100% vô trùng: Do đã được nung ở nhiệt độ cao, viên đất nung đảm bảo không chứa mầm bệnh hay vi khuẩn gây hại, từ đó giúp bảo vệ cây nấm khỏi các tác nhân gây bệnh.
4.4 Vị trí trồng
– Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
– Bảo đảm không có thông gió.
– Cung cấp đủ ánh sáng, có thể là ánh sáng tự nhiên trong nhà hoặc ánh sáng từ đèn.
– Tạo ra môi trường có độ ẩm cao bằng cách sử dụng các phương tiện như khăn ẩm, nắp thùng xốp, lưới lan hoặc vải để che chắn xung quanh và duy trì độ ẩm lâu hơn.
– Vệ sinh vị trí đặt nấm bằng cách sử dụng xà phòng, sau đó rửa lại bằng nước sạch và để khô tự nhiên nhằm hạn chế sự phát triển của nấm mốc tiềm ẩn gây bệnh.
Bạn cần đảm bảo các tiêu chí về vị trí trồng nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của nấm
Cách trồng và chăm sóc Nấm Hoàng Đế chi tiết
Sau giai đoạn chuẩn bị kĩ lưỡng, hãy cùng tiến hành ngay vào quá trình trồng, chăm sóc và thu hoạch Nấm Hoàng Đế sao cho đúng cách nhé:
5.1 Trồng phôi nấm vào khay
– Cẩn thận gỡ hết lớp vỏ nilon trên bịch phôi nấm.
– Xếp các bịch phôi chồng gần lên nhau để tiết kiệm không gian trên khay trồng.
– Sử dụng một con dao sạch để cắt nhẹ vào bề mặt của phôi nấm nhằm kích thích quá trình tạo ra các quả thể.
– Sau đó, rải viên đất nung vào các kẽ hở và phủ lên bề mặt của phôi nấm, tạo một lớp đất dày khoảng 3cm.
5.2 Các bước chăm sóc
– Đặt khay trồng vào vị trí đã chuẩn bị trước đó và tưới ẩm lớp đất bề mặt mà không làm cho nước đọng lại. Sử dụng nắp hoặc vải để phủ kín mặt khay, sau đó để yên khay trong 7 ngày mà không tác động.
– Sau 7 ngày ủ tơ, khi các khóm tơ trắng xuất hiện trên bề mặt viên đất nung, lúc này bạn hãy bắt đầu tưới ẩm bề mặt khay hai lần mỗi ngày. Đồng thời sử dụng nước phun sương và điều chỉnh số lần tưới tùy thuộc vào điều kiện thời tiết để đảm bảo độ ẩm từ 82,5% đến 95%.
– Khoảng sau 10 đến 15 ngày khi nấm bắt đầu mọc, tiếp tục tưới phun sương mỗi ngày từ 2 đến 3 lần để duy trì độ ẩm.
Bạn cần thực hiện các bước chăm sóc cẩn thận sau khi trồng
5.3 Thu hoạch nấm và chuẩn bị cho lứa thứ 2
– Sau 5 – 10 ngày từ khi nấm bắt đầu mọc, lúc này có thể bắt đầu thu hoạch, và những cây nhỏ có thể thu hoạch sớm hơn.
– Sau khi thu hoạch nấm, bạn cần dọn sạch chân nấm cũ và phủ thêm một lớp đất nung mới, sau đó ủ lại như ban đầu.
– Nấm Hoàng Đế có thể cho thu hoạch kéo dài 3 lần, mỗi lần cách nhau 10 – 20 ngày.
Ngoài ra, bạn có thể trồng nấm trực tiếp trong bịch phôi tương tự như cách trồng trong khay. Tuy nhiên, trồng bằng khay vẫn được ưu tiên hơn vì các phôi được đặt nhiều và sát nhau, từ đó tạo thành một khối chặt chẽ. Nhờ đó, nấm sẽ mọc thành cụm và có thể đạt trọng lượng lớn hơn, có thể lên đến 10kg hoặc hơn.
5.4 Lưu ý
– Hãy tưới nước đủ để duy trì độ ẩm cho phôi nấm, tuy nhiên không nên tưới quá nhiều như khi tưới cây rau.
– Đặt khay ổn định và tránh di chuyển trong quá trình trồng.
– Trong thời gian ủ tơ, tuyệt đối không mở khay ra để tưới thêm nước, đồng thời giữ cho môi trường ủ ẩm ổn định.
Bảo quản Nấm Hoàng Đế
Nấm Hoàng Đế là một loại nấm dễ bảo quản, tương tự như nhiều loại nấm tươi thông dụng khác. Bạn có thể lưu trữ loại nấm này trong khoảng 5 – 7 ngày ở nhiệt độ tủ lạnh hoặc tủ mát với mức nhiệt độ từ 1 – 5 độ C. Hơn nữa, khi sử dụng nấm trong vòng 3 ngày đầu sẽ mang lại trải nghiệm tốt nhất.
Tốt nhất là nên sử dụng nấm ngay sau khi mua về để đảm bảo vị ngon và giữ được nhiều dinh dưỡng nhất. Nấm sẽ có hương vị ngọt và chất dinh dưỡng cao nhất khi được tiêu thụ trong giai đoạn đầu. Nếu để lâu, nấm có thể mất đi độ ngọt và vị ngon, giảm chất dinh dưỡng một cách đáng kể.
Ngoài ra, trước khi chế biến, bạn hãy đảm bảo giữ cho nấm hoàn toàn khô ráo bằng cách đặt chúng trong túi và để trong tủ lạnh. Đồng thời tránh rửa nấm trước khi bảo quản bởi có thể làm cho chúng hút nước, trở nên ẩm và mất độ giòn, cũng như làm giảm hương vị và chất dinh dưỡng, làm mất đi sự tươi ngon ban đầu.
Nấm Hoàng Đế khá dễ bảo quản như nhiều loại nấm tươi khác
Công dụng của Nấm Hoàng Đế
Mặc dù Nấm Hoàng đế được biết đến chủ yếu với vai trò là một nguồn thực phẩm, nhưng thực tế lại cho thấy loại nấm này còn có giá trị dược tính đáng kể và được coi là một loại thượng phẩm. Tuy nhiên, các thành phần dược tính trong Nấm Hoàng Đế không ổn định, phụ thuộc vào nguồn gốc gen, phương pháp nuôi trồng và môi trường phát triển.
Nấm Hoàng Đế đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích sức khỏe quan trọng như sau:
– Tăng cường hệ miễn dịch một cách hiệu quả.
– Có khả năng chống ung thư và kháng virus.
– Hỗ trợ sức khỏe tim mạch và cải thiện tình trạng bệnh tim mạch.
– Hỗ trợ gan trong quá trình giải độc và tăng cường chức năng gan một cách hiệu quả.
– Chống lại quá trình lão hóa và loại bỏ gốc tự do.
Bên cạnh những lợi ích trên, Nấm Hoàng Đế còn có nhiều tác dụng khác, do đó chúng trở thành một nguồn dưỡng chất quý giá cho sức khỏe và có khả năng phòng ngừa nhiều loại bệnh.
Nấm Hoàng Đế có vô vàn công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người
Đối tượng nên ăn Nấm Hoàng Đế
Nấm Hoàng Đế không những là một món ăn ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời đối với những người sau:
– Dành cho những người thích ăn nấm và muốn bảo vệ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng để phòng bệnh và ngăn ngừa ung thư.
– Cho những người đang phải đối mặt với bệnh ung thư và đang trong giai đoạn điều trị bằng hóa chất hoặc xạ trị, bổ sung nấm có thể được xem xét để hỗ trợ sức khỏe, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
– Đối với những người có tiểu sử về bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp, ăn uống lành mạnh và bổ sung nấm cùng với rau xanh, củ, quả và hạt chứa chất xơ cao có thể giúp ổn định huyết áp.
– Người bị bệnh tim mạch nên thường xuyên ăn nấm để cải thiện cholesterol, hệ tuần hoàn máu, tim mạch và duy trì huyết áp ổn định.
– Những người có tiểu sử về tai biến mạch máu não có thể có nhiều lợi ích khi bổ sung nấm vào chế độ ăn và giảm cholesterol, mỡ máu.
– Người làm việc trong môi trường có hóa chất độc hại hoặc không khí ô nhiễm cũng có thể hỗ trợ chức năng thải độc và bảo vệ gan bằng cách bổ sung nấm vào chế độ ăn.
– Người có tiểu sử gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan do lối sống không lành mạnh cũng nên tăng cường ăn nấm và giảm thịt để cải thiện chức năng gan.
Lời kết
Như vậy, có thể thấy quá trình trồng Nấm Hoàng Đế tương đối phức tạp. Tuy nhiên, khi bỏ công sức trồng và chăm sóc, đồng thời biết áp dụng đúng các kĩ thuật sẽ giúp bạn thu được những cụm nấm sạch, tươi ngon và giàu dinh dưỡng, từ đó phục vụ cho cả gia đình thưởng thức. Nếu bạn có thời gian, hãy thử bắt tay trồng ngay loại nấm này nhé! Chúc bạn thành công!
