Hành Tăm hay còn được biết đến với tên gọi khác là củ nén, không chỉ là một loại gia vị phổ biến trong ẩm thực Việt Nam mà còn có nhiều ứng dụng trong y học cổ truyền. Kỹ thuật trồng Hành Tăm cũng không quá phức tạp và có thể thực hiện tại nhà với những bước đơn giản. Trong bài viết dưới đây, Nuoitrong.com sẽ hướng dẫn bạn cách trồng Hành Tăm dễ dàng ngay tại nhà cũng như cách chăm sóc để đạt được năng suất cao!
Đặc điểm của cây Hành Tăm – Củ Nén
Hành Tăm hay còn được biết đến với tên gọi củ nén, là một loại thực vật thuộc họ hành, được phân loại trong nhóm thân thảo với kích thước nhỏ.
Tên khoa học của loại hành này là Allium schoenoprasum. Củ Hành Tăm có nguồn gốc từ châu Âu và Bắc Mỹ, trong khi ở Việt Nam, chúng thường được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Trung.
Hành Tăm thường được sử dụng như một loại gia vị trong chế biến món ăn cũng như được coi là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền.
Hành Tăm còn có tên gọi phổ biến khác là củ nén
Cây Hành Tăm có hình dáng giống cây hành hương với chiều cao thường dao động từ 10 đến 30cm. Củ thường có hình dạng tròn căng như một chiếc bóng đèn nhỏ, có bán kính từ 2 đến 3cm, tương đương với khoảng một đốt ngón tay. Mỗi cây hành tăm có thể phát triển từ 2 đến 8 lá, với hình dạng trụ rỗng và thuôn nhọn ở phần đầu. Ngoài ra, hoa thường mọc theo chùm có màu tím, đồng thời nở vào thời điểm cuối xuân hoặc đầu hè.
Mặc dù có kích thước nhỏ nhưng củ nén chứa nhiều thành phần dinh dưỡng và khoáng chất quan trọng. Đây chính là lý do khiến nhiều người quan tâm tới việc trồng hành tăm ngay tại nhà. Thông thường, trong 100g củ nén, bạn có thể tìm thấy các thành phần dinh dưỡng sau:
– Calo: 30 kcal
– Chất đạm: 3.27kg
– Chất béo: 0.77g- Carbohydrate: 4.35g
– Chất xơ: 2.5g
– Vitamin A: 4353IU
– Vitamin C: 58.1mg.
Chuẩn bị trước khi trồng Hành Tăm – Củ Nén
Trước khi bắt đầu cách trồng Hành Tăm hiệu quả, hãy cùng chuẩn bị những điều kiện cũng như vật dụng cần thiết để trồng nhé:
2.1 Chọn giống
Khi chọn giống củ để trồng Hành Tăm, bạn nên ưu tiên những củ có đường kính từ 1 – 2 cm và khi bấm nhẹ vào vẫn giữ được độ giòn, mọng, không bị móp hoặc hư hỏng, sâu mọt.
2.2 Đất trồng
Để đạt được năng suất cao từ cây Hành Tăm, bạn cần lựa chọn đất gieo trồng cẩn thận. Bạn cần chọn loại đất thịt pha cát hoặc mùn tơi, giàu dinh dưỡng với độ pH dao động từ 5 đến 7. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt và duy trì độ ẩm ổn định. Ngoài ra, bạn có thể kết hợp đất với phân chuồng, phân lân hoặc phân hữu cơ để tăng cường độ phì nhiêu cho đất, từ đó giúp cây hành tăm phát triển mạnh mẽ hơn.
Đất trồng nên là loại đất thịt pha cát hoặc mùn tơi, giàu dinh dưỡng với độ pH dao động từ 5 đến 7
2.3 Ánh sáng
Hành Tăm là loại cây ưa sáng, chịu được bóng râm nhưng cần được phơi nắng từ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày. Ánh sáng là yếu tố quan trọng giúp cây nảy mầm và phát triển nhanh chóng, đồng thời giúp phòng trừ sâu bệnh gây hại.
2.4 Dụng cụ trồng
Tùy thuộc vào mục đích và diện tích đất sẵn có, bạn có thể sử dụng xô chậu, thùng xốp và các loại vật liệu khác để trồng củ nén. Đồng thời đảm bảo rằng các vật dụng này có lỗ thoát khí ở dưới đáy để tránh tình trạng củ bị ngập úng. Ngoài ra, bạn cũng cần chuẩn bị đầy đủ xẻng và cuốc để xới đất.
2.5 Thời vụ trồng
Thời vụ thích hợp để trồng Hành Tăm là vào tháng 8 hoặc tháng 9. Ngoài ra, khi muốn trồng xen canh hay sử dụng cách trồng hành tăm gối thì nên trồng vào tháng 9 hoặc tháng 10. Thông thường, gieo hạt củ nén thường được thực hiện vào mùa xuân, hè hoặc mùa thu. Ở những vùng có khí hậu nhiệt đới, củ nén có thể dễ bị chết vào mùa đông. Tuy nhiên, khi vào mùa xuân, khi điều kiện khí hậu trở nên ấm áp hơn, củ nén có thể tái sinh và phát triển lại.
Thời vụ thích hợp để trồng Hành Tăm là vào tháng 8 hoặc tháng 9
Cách trồng Hành Tăm chi tiết
Khi đã chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để trồng Hành Tăm, bạn có thể tiến hành gieo củ theo hàng với khoảng cách giữa các củ là 10cm. Đồng thời cần tạo ra các rãnh rộng khoảng 20cm giữa các hàng.
Khi xếp củ nén vào đất, bạn cần lưu ý ấn nhẹ củ vào đất để đảm bảo đầu rễ hướng xuống dưới và phần ngọn hướng lên trên. hãy ấn phần đầu dễ của củ xuống đất, và quay phần ngọn lên trên. Tiếp theo, bạn nên phủ lên một lớp vỏ trấu hoặc rơm dày khoảng 5cm để giữ ẩm và ngăn chặn sự phát triển của cỏ dại. Sau đó, tưới nước nhẹ nhàng lên bề mặt. Sau khoảng 1 – 2 tuần, bạn sẽ thấy các mầm củ nén bắt đầu nảy mầm.
Cách chăm sóc Hành Tăm đúng kĩ thuật
Bạn cần chú ý chăm sóc Hành Tăm đúng cách và đúng theo từng giai đoạn phát triển của cây, cụ thể:
4.1 Sau khi gieo trồng
Để đảm bảo Hành Tăm được phát triển mạnh mẽ, khi mới trồng xong thì cần tránh tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời. Bạn hãy đặt củ nén dưới bóng râm cho đến khi chúng bắt đầu nảy mầm, sau đó tăng dần thời gian tiếp xúc với ánh sáng. Ngoài ra, trong giai đoạn này, bạn cũng không nên tưới nước quá nhiều vì có thể gây úng thối cho củ. Thay vào đó, chỉ tưới nước khi thấy đất bắt đầu khô.
Khi mới gieo trồng, bạn cần tránh để Hành Tăm tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời.
4.2 Đối với giai đoạn cây nảy mầm và phát triển
– Tưới nước:
Để đảm bảo Hành Tăm phát triển nhanh chóng, bạn cần cung cấp đủ độ ẩm cho chúng. Khi củ nén đã mọc 3 – 4 lá, lúc này bạn hãy tưới nhẹ nhàng vào lá mà không tưới trực tiếp vào gốc. Đồng thời tưới phun sương mỗi ngày một lần để nước thấm đều vào đất, tránh tưới vào buổi trưa.
Hơn nữa, bạn cũng cần kiểm tra xem có sự dư thừa nước nào ảnh hưởng đến khả năng thoát nước của đất, tránh trường hợp củ nén bị thối. Đặc biệt, vào mùa đông hoặc mùa mưa, bạn nên hạn chế tưới nước để tránh gây ẩm ướt không mong muốn.
– Bón phân:
Khi Hành Tăm đã được trồng trong khoảng 20 – 30 ngày và cây đã phát triển đạt 3 – 4 lá, bạn nên tiến hành bón hành bón thúc lần 1. Để thực hiện, bạn có thể pha loãng hỗn hợp phân theo tỷ lệ như sau: 3kg urê, 5 kg super lân, và 2 kg phân kali trên mỗi 500m2, sau đó tưới vào gốc cây.
Khi thấy cây phát triển với số lá nhiều hơn, khoảng từ 6 – 8 lá, bạn nên tiến hành bón thúc lần 2. Trong lần bón thúc này, lượng phân cần sử dụng có thể được trộn theo tỷ lệ 2 kg urê, 5 kg super lân và 4 kg kali trên mỗi 500m2, sau đó pha loãng và tưới vào gốc cây.
Trong những ngày có thời tiết lạnh và nhiệt độ thấp, bạn nên tưới phân cho cây vào buổi sáng sớm để ngăn chặn sương muối. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể bổ sung dinh dưỡng cho cây bằng cách pha loãng nước tiểu, một phương pháp thâm canh được coi là rất hiệu quả.
Bạn cần chú ý thực hiện bón phân tùy theo từng giai đoạn phát triển của cây
– Tạo lớp phủ:
Trong quá trình phát triển của Hành Tăm, bạn nên thường xuyên dọn dẹp cỏ xung quanh và tạo một lớp phủ để giữ ẩm cho đất, đồng thời hạn chế tình trạng xói mòn đất và thoát hơi nước. Trong mùa đông, bạn nên phủ thêm một tầm bìa phía trên bề mặt diện tích trồng để ngăn cản Hành Tăm tiếp xúc trực tiếp với sương giá.
Thu hoạch Hành Tăm – Củ Nén
Sản lượng Hành Tăm có thể ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, không chỉ bao gồm giống cây và điều kiện đất trồng mà còn phụ thuộc vào cách trồng và kỹ thuật chăm sóc, bón phân. Để đạt được sản lượng tốt nhất, bạn nên thực hiện thu hoạch sau khoảng 200 đến 205 ngày kể từ khi trồng.
Trong trường hợp trồng Hành Tăm trên lưới, quy trình thu hoạch sẽ dễ dàng hơn. Bạn chỉ cần vén lưới ở đầu luống và nhấc dần lên, sau đó sàng lọc để lựa chọn những củ hành chất lượng, loại bỏ phần phân và mùn. Tuy nhiên, đối với phương pháp trồng và thu hoạch theo cách truyền thống, bạn sẽ phải dành nhiều thời gian hơn để đào từng củ một.
Bạn có thể thu hoạch Hành Tăm sau khoảng 200 đến 205 ngày từ khi trồng
Cách chọn và bảo quản Hành Tăm – Củ Nén
– Để chọn được Hành Tăm chất lượng, bạn nên lựa chọn những củ hành tròn đều, có màu trắng ngà và mùi thơm đặc trưng. Đồng thời, tránh chọn quả quá to, bị dập nát hoặc bị nhiễm sâu bệnh.
– Để bảo quản củ Hành Tăm, bạn có thể áp dụng hai phương pháp sau:
+ Cách 1: Khi mua hành tăm để sử dụng trong ngày, bạn nên bảo quản chúng ở nơi thoáng mát, tránh để hành trong túi kín để tránh tình trạng bí hơi, gây hỏng hành. Đặc biệt cần hạn chế để hành ở nơi có nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao.
+ Cách 2: Để sử dụng hành tăm trong thời gian dài, bạn nên rửa sạch và phơi khô hành khoảng 1 tuần. Đồng thời chú ý chỉ nên để hành ở nơi thoáng mát có gió để hành khô tự nhiên.
Ngoài ra, bạn cũng có thể chia hành thành từng gói nhỏ hoặc sử dụng hộp nhựa có nắp và bảo quản trong ngăn mát của tủ lạnh. Hoặc bạn cũng có thể bọc hành bằng giấy báo rồi đặt vào ngăn mát để bảo quản được lâu hơn.
Công dụng của Hành Tăm – Củ Nén
Dù nhỏ bé nhưng Hành Tăm lại có nhiều công dụng và giá trị dinh dưỡng đáng kể. Sau đây là một số lợi ích mà củ nén mang lại cho sức khỏe:
7.1 Phòng chống ung thư
Hành Tăm thuộc chi Allium nên đóng vai trò quan trọng trong phòng chống ung thư. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loại thực vật thuộc chi Allium có ảnh hưởng tích cực đối với các bệnh ung thư.
Đó là bởi các hợp chất chứa lưu huỳnh và các thành phần khác có trong rau Allium có khả năng ức chế các enzyme kích hoạt các chất gây ung thư, sửa chữa DNA, làm chậm sự tăng trưởng và kích thích sự tự hủy của các tế bào ung thư, từ đó giới hạn khả năng lây lan của ung thư.
Hành Tăm có khả năng phòng chống ung thư
7.2 Chứa nhiều chất chống oxi hóa
Trong Hành Tăm, các chất chống oxy hóa được tìm thấy là lutein và zeaxanthin. Hai chất này được biết đến với khả năng bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do, đây là những chất có thể gây hại cho sức khỏe. Hơn nữa, dư thừa các gốc tự do có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh như tim mạch, ung thư, tiểu đường và Alzheimer.
Bên cạnh đó, lutein và zeaxanthin không chỉ giúp bảo vệ protein, chất béo, DNA khỏi các tác nhân gây căng thẳng mà còn có khả năng tái tạo lại glutathione, một loại chất chống oxy hóa quan trọng trong cơ thể.
7.3 Tăng cường sức khỏe tim mạch
Chất acillin trong củ nén có tác dụng giảm cholesterol xấu và tăng hàm lượng cholesterol tốt, đồng thời kiểm soát huyết áp tốt và hạn chế xơ vữa động mạch. Acillin giải phóng oxit nitric trong máu, làm giảm độ cứng của mạch máu, trong khi chất quercetin giúp giảm sự tích tụ của mảng bám trong động mạch.
Ngoài ra, một phân tích tổng hợp đã chỉ ra rằng các hợp chất trong Hành Tăm giúp giảm cholesterol toàn phần và cholesterol xấu khi sử dụng trong ít nhất 2 tháng, đồng thời giảm 38% nguy cơ biến cố mạch vành ở tuổi 50.
Bổ sung Hành Tăm vào thực đơn hàng ngày có thể giúp hỗ trợ nâng cao sức khỏe tim mạch
7.4 Tốt cho xương khớp
Trong Hành Tăm chứa nhiều vitamin K, một chất quan trọng giúp cải thiện sức khỏe xương. Vitamin K giúp ổn định mật độ xương, hỗ trợ điều hoà các tế bào để ngăn ngừa quá trình loãng xương. Ngoài ra, vitamin K còn giúp sản xuất một loại protein được gọi là osteocalcin, đây là một yếu tố quan trọng giúp duy trì mật độ xương.
Bên cạnh đó, vitamin K cũng giúp hạn chế bài tiết canxi qua nước tiểu. Khi lượng canxi bị bài tiết nhiều qua nước tiểu thì nguy cơ gây loãng xương cũng tăng lên.
7.5 Tốt cho hệ tiêu hóa
Trong Hành Tăm chứa lượng chất xơ khá phong phú và có tính chất kháng khuẩn. Do đó, chúng có khả năng loại bỏ vi sinh vật gây hại trong đường ruột, từ đó giúp tăng cường tiêu hóa và giảm viêm. Ngoài ra, thực phẩm giàu chất xơ không tan trong nước sẽ giúp cảm giác no và kéo dài, giảm cảm giác đói và ngăn chặn tình trạng táo bón.
7.6 Có lợi cho mắt
Nhờ vào lutein, zeaxanthin và vitamin A, thực phẩm này mang lại lợi ích cho sức khỏe của đôi mắt và cải thiện thị lực. Những chất này giúp loại bỏ gốc tự do có hại, giảm quá trình oxi hóa khi mắt tiếp xúc với ánh sáng. Ngoài ra, chúng cũng chứa quercetin, một chất có thể giúp duy trì thị lực ở những bệnh nhân mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.
Hành Tăm có tác dụng hỗ trợ sức khỏe đôi mắt và tăng cường thị lực
7.7 Tốt cho sức khỏe bà bầu
Nhờ là nguồn cung cấp chất khoáng và vitamin dồi dào, loại thực phẩm này giúp cung cấp các dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển não bộ của thai nhi, đồng thời ngăn ngừa các dị tật bẩm sinh và tăng cường khả năng nhận thức. Đặc biệt, folate – một thành phần quan trọng cho sự phân chia tế bào và tổng hợp DNA trong cơ thể – cũng được cung cấp đầy đủ, giúp hỗ trợ sự phát triển của trẻ.
7.8 Giúp ngủ ngon
Hành Tăm là nguồn cung cấp choline dồi dào, một chất dinh dưỡng hỗ trợ giấc ngủ. Ngoài ra, vitamin B trong loại củ này cũng có vai trò kích thích sản xuất các hormone có lợi, từ đó giúp cải thiện tâm trạng.
7.9 Tốt cho làn da
Vì trong củ nén chứa lượng vitamin A (beta-carotene) dồi dào nên được coi là một chất chống oxi giúp cải thiện sức khỏe của làn da và ngăn ngừa tình trạng mụn trứng cá. Ngoài ra, vitamin C cũng có tính chất chống oxi hóa đặc biệt, giúp hạn chế quá trình lão hóa và bảo vệ làn da khỏi tác động của các gốc tự do.
Có nên ăn nhiều Hành Tăm không?
Khi biết tác dụng của Hành Tăm và cân nhắc về việc sử dụng, nhiều người cảm thấy băn khoăn về việc ăn nhiều hành tăm và liệu liều lượng nên như thế nào. Thực tế, hành tăm là một loại gia vị không thể thiếu trong một số món ăn truyền thống của người dân miền Trung. Dù có kích thước nhỏ nhưng với mùi thơm đặc trưng, chúng vẫn luôn được ưa chuộng.
Theo nhiều nghiên cứu y khoa, lá và củ Hành Tăm chứa một loạt các hợp chất có lợi, bao gồm tinh dầu và các hợp chất lưu huỳnh tương tự như trong hành tỏi. Đặc biệt, hành tăm còn chứa pentyhydrodislfid, metylpentydisufid và nhiều silicium. Ngoài ra, lá hành tăm còn cung cấp nhiều tiền chất vitamin A, B, C, K.
Nhờ vào những thành phần này, hành tăm có tính kháng khuẩn, giúp ngăn ngừa cảm cúm, hỗ trợ tiêu hóa, giảm viêm họng, đồng thời có khả năng phòng ngừa một số loại ung thư. Tóm lại, bổ sung hành tăm vào chế độ ăn uống hàng ngày sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Bạn nên sử dụng Hành Tăm như loại gia vị trong các món ăn thường ngày sẽ vô cùng tốt cho sức khỏe
Các món ăn được làm từ Hành Tăm – Củ Nén
Hành Tăm là một nguyên liệu phổ biến được ưa chuộng trong nấu ăn, đặc trưng bởi mùi thơm đậm đà và vị tương đối cay nhẹ nhàng kết hợp với hậu ngọt dễ chịu. Nhờ vào đó, loại hành này có thể được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau, từ nấu nước dùng cho đến gia vị cho các món xào, hấp, tạo nên hương vị đặc sắc.
Các món ăn phổ biến sử dụng hành tăm bao gồm gà nấu củ nén, cơm gà, mì quảng, thịt heo xào hành tăm,… Với hương vị đặc trưng và màu sắc trung hoà, hành tăm không chỉ là một nguồn thực phẩm chất lượng mà còn được rất nhiều người yêu thích.
Ngoài sử dụng tươi, Hành Tăm cũng thường được bảo quản bằng cách muối chua. Bạn có thểm đem những củ tươi nhất từ vườn để ngâm trong nước muối và giấm. Sau một thời gian ngắn, bạn có thể thưởng thức hành tăm muối kèm với các món thịt và tôm khô. Tương tự như củ kiệu ở miền Nam, hành tăm muối có mùi vị đặc trưng và cảm giác giòn ngọt, tạo nên một sự lạ miệng và vô cùng hấp dẫn.
Lời kết
Bài viết trên đã hướng dẫn cho bạn cách trồng và chăm sóc Hành Tăm sao cho hiệu quả và đạt năng suất cao. Hy vọng rằng thông qua những thông tin mà chúng tôi chia sẻ, bạn sẽ thuận lợi hơn trong quá trình trồng củ nén cũng như thu hoạch được sản lượng tốt nhất!
