Cây Oliu vừa có giá trị thẩm mỹ lại có thể lấy dầu rất tốt cho sức khỏe. Bên cạnh đó, chúng còn là một trong những loại cây dễ trồng nhất trong vườn của bạn. Vì vậy, điều kiện cần thiết để trồng cây Oliu trong vườn là gì? Trong bài viết này, Nuoitrong.com sẽ giới thiệu tới bạn phương pháp tốt nhất để thu hoạch và bảo quản Oliu!
Đặc điểm, nguồn gốc cây Oliu
Cây Oliu (có tên khoa học là Olea europaea), từ lâu đã trở thành biểu tượng của hòa bình, đặc trưng cho vùng Địa Trung Hải. Chúng được phân loại là loại cây bụi hoặc cây nhỏ thường xanh, thích hợp với các vùng có độ cứng USDA từ 8 đến 11, nơi có khí hậu từ vừa phải đến ấm áp.
Về trung bình, cây Oliu trưởng thành đạt chiều cao từ 25 đến 30 feet. Chúng không yêu cầu diện tích lớn để phát triển, có thể trồng trong sân sau hoặc vườn nhỏ. Tuy nhiên, để đạt hiệu suất tối ưu, cây cần được tiếp xúc với ánh nắng đầy đủ. Nếu bạn dự định trồng Oliu để thu hoạch quả thì sẽ cần chờ đợi từ 3 đến 5 năm trước khi có lần thu hoạch đầu tiên. Quả thường chín vào cuối mùa hè hoặc đầu mùa thu, tùy thuộc vào giống cây.
Những bông hoa thơm của cây Oliu thường thu hút sự quan tâm của ong và bướm, đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ phấn của chúng. Ngoài ra, là thành viên của gia đình Oleaceae, cây Oliu thích hợp với các loại cây đồng hành khác như oregano, cỏ xạ hương, oải hương cũng như các loại củ và thảo mộc Địa Trung Hải khác.
Trong trường hợp bạn muốn trồng nhiều cây Oliu trong vườn hoặc vườn cây ăn quả, hãy nhớ để khoảng cách ít nhất 12 feet giữa chúng. Đối với trồng làm hàng rào, khoảng cách giữa các cây nên là 6 feet để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe tốt nhất cho cây.
Đặc điểm hình thái của cây Oliu
Cách trồng cây Oliu chi tiết
Với sự ưa thích thời tiết ấm áp, cây Oliu trở thành sự lựa chọn lý tưởng cho các khu vực trải qua mùa hè nóng kéo dài. Tuy nhiên, để thúc đẩy quá trình ra hoa, chúng đòi hỏi một số mùa đông với nhiệt độ lạnh vừa phải. Bên cạnh những yếu tố thời tiết đặc biệt này, cây Oliu cũng thiếu đi những đặc điểm nổi bật trong nhiều khía cạnh khác. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể về cách trồng cây Oliu:
– Thời điểm tốt nhất để bắt đầu trồng cây Oliu là vào mùa xuân hoặc mùa thu khi thời tiết ổn định và ôn hòa.
– Bạn cần lựa chọn một vị trí trong khu vườn mà có đủ ánh sáng mặt trời và không bị che chắn bởi bóng cây hoặc tường, cũng như không bị ảnh hưởng bởi gió mạnh.
– Chuẩn bị đất bằng cách bẻ lớp 7 đến 8 inch trên cùng và trộn đất với vật liệu hữu cơ, phân chuồng để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.
– Đào một lỗ đất sâu và rộng gấp đôi so với hốc gốc cây.
– Lót đáy hố với một lớp phân hữu cơ mỏng.
– Lấy cây ra khỏi chậu hoặc tấm vải bố và xử lý rễ trước khi đặt vào lỗ.
– Chăm sóc cây bằng cách đặt vào lỗ sao cho mặt trên của mảng đất bằng với mặt đất xung quanh.
– Lấp đầy hố với hỗn hợp đất và phân trộn, sau đó đóng gói đất xung quanh rễ để giúp cây đứng thẳng và ổn định.
– Tạo một gờ tròn nhô lên xung quanh gốc cây để giữ nước tưới.
– Tưới nước ngay lập tức để đất lắng xuống và kích thích rễ cây hút nước và chất dinh dưỡng từ đất.
Bạn cần thực hiện đúng theo các bước trồng cây Oliu nhằm giúp tạo điều kiện tốt nhất cho cây phát triển
Cách chăm sóc cây Oliu đúng kĩ thuật
Mặc dù cây Oliu có khả năng tự thụ phấn, tuy nhiên năng suất thường cao hơn khi hoa được thụ phấn từ các cây Oliu khác. Nếu bạn trồng nhiều hơn một cây Oliu trong vườn, bạn có thể thực hiện thụ phấn chéo cho hoa của từng cây hoặc đơn giản là tạo điều kiện để ong và bướm tự làm công việc đó. Điều này thường là một phần của hoạt động tự nhiên của chúng.
3.1 Đất trồng
Đất mùn được coi là loại đất tốt nhất cho cây Oliu. Với nhiều phần phù sa và cát hơn, đất mùn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của những cây lâu năm này. Hơn nữa, rễ cây cần được cung cấp không khí và đất sét không phù hợp.
Tuy nhiên, đất cát không giữ nước và cũng thiếu dinh dưỡng. Trong trường hợp bạn chỉ có đất sét, bạn có thể xem xét trồng cây Oliu trên cao độ cao hơn để cải thiện thông khí. Ngoài ra, trước khi trồng cây, bạn nên kiểm tra đất và điều chỉnh độ pH về khoảng 7 hoặc 8. Đồng thời hãy nhớ rằng rễ của cây thường phát triển ở tầng đất nông, do đó chúng sẽ hấp thụ hầu hết nước và dinh dưỡng từ gần bề mặt.
Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng các cây được trồng cách nhau khoảng 20 feet để chúng có không gian phát triển đủ lớn.
Đất mùn được coi là loại đất tốt nhất để trồng cây Oliu
3.2 Bón phân
Với tính chất là loại cây hút nhiều chất dinh dưỡng, bón phân cho cây Oliu cần phải được thực hiện một cách cân đối và đúng đắn. Một loại phân bón có tỷ lệ cân đối 10-10-10 thường xuyên được khuyến khích sử dụng. Khi cây đã đạt độ tuổi 2 năm và cao trên 12 feet, bạn có thể bắt đầu bón phân từ mùa xuân trở đi. Tùy thuộc vào giống cây bạn trồng, bón phân có thể cần được thực hiện từ 2 đến 4 tuần một lần.
Về liều lượng, các chuyên gia khuyên nên bổ sung một cốc phân bón cho mỗi năm tuổi thọ của cây. Để bón phân hiệu quả, bạn nên phân phối đều xung quanh vòng tròn gốc cây và giữ khoảng cách an toàn với thân cây. Đồng thời nên ngưng bón phân cho cây từ cuối mùa hè đến mùa xuân năm sau, từ đó giúp cây tránh khỏi những rủi ro không mong muốn do thời tiết lạnh giá.
3.3 Cắt tỉa
Cắt tỉa được coi là một trong những bước quan trọng và công phu nhất trong quá trình chăm sóc cây Oliu. Mục đích là để tạo hình dáng trưởng thành mà không làm hỏng các cành quan trọng. Vì vậy, bạn nên bắt đầu cắt tỉa khi cây sang năm thứ hai và tiếp tục thực hiện mỗi năm để duy trì kích thước và hình dáng mong muốn.
Trong quá trình cắt tỉa, tránh cắt tỉa các nhánh chính giữa hoặc ba nhánh phụ. Điều này rất quan trọng đối với cây Oliu vì cây thường ra quả trên các cành của năm trước. Tuy nhiên, các quả không xuất hiện trên cùng một cành nhiều hơn một lần. Do đó, để tạo điều kiện kết trái tốt hơn trong năm tới, bạn cần loại bỏ các cành già cỗi và thúc đẩy sự phát triển của những cành mới. Từ đó sẽ giúp tạo điều kiện cho sự phát triển và trái ngọt của cây Oliu về sau.
Khi chăm sóc cây Oliu, quá trình cắt tỉa cần được thực hiện đúng cách và đúng kĩ thuật
3.4 Phòng ngừa sâu bệnh hại
Khi bạn đã thành thạo trong việc cắt tỉa, cây Oliu lại mang đến một thách thức khác đó là chúng dễ bị nhiễm các bệnh.
Trong số các loại bệnh phổ biến, bệnh vảy là một trong những loài gây hại phổ biến nhất, chúng săn mồi trên lá và thân cây để hút nhựa và gây ảnh hưởng đến cây. Lúc này bạn cần sử dụng dầu neem có thể giúp làm dịu những con bọ khó chịu này.
Ngoài ra, bạn cần chú ý đến các bệnh sau:
– Bệnh Peacock Spot: Đây là một bệnh nấm thường xuất hiện khi có lượng mưa lớn. Bệnh phát triển như những đốm đen ở mép lá và có thể gây suy giảm sản lượng do quả cây bị rụng sớm. Bón một loại nấm thảo mộc hữu cơ trước mùa mưa để phòng tránh.
– Bệnh Olive Knot: Đây là một bệnh do vi khuẩn gây ra, ảnh hưởng đến các cành của cây. Bệnh thường xuất hiện dưới dạng các đám phồng vào mùa hè. Bạn cần sử dụng kéo cắt tỉa để loại bỏ các đám phồng và ngăn chặn sự lây lan của chúng.
– Bệnh Verticillium Wilt: Đây là một loại bệnh do vi khuẩn gây ra, khiến cho lá cây cuộn tròn và rụng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tử vong cho cây. Bạn cần loại bỏ các lá bị nhiễm bệnh để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Cây Oliu thường gặp phải các loại sâu bệnh hại, bạn cần chú ý các biện pháp phòng trừ phù hợp
Thu hoạch cây Oliu
Cây Oliu ban đầu có màu xanh và khi chín, chúng thường chuyển sang màu đen. Oliu thường được thu hoạch khi chúng vẫn còn xanh để giữ được hương vị, trong khi Oliu chín thường được thu hoạch khi chúng có hương vị nhẹ hơn. Nhiều loại dầu Oliu là sự kết hợp giữa ô liu xanh và chín, được thu hoạch khi chúng chuyển màu. Bạn cần quyết định loại Oliu mình muốn và đợi cho đến khi cây Oliu của bạn chuyển sang màu phù hợp để thu hoạch.
Công dụng của Oliu
Oliu là một loại loại thực phẩm có vô số lợi ích tuyệt vời có thể giúp hỗ trợ sức khỏe vô cùng hiệu quả:
5.1 Giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim
Sử dụng dầu Oliu trong chế độ ăn hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đau tim so với sử dụng các loại dầu khác. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng dầu Oliu không chỉ giúp giảm cholesterol mà còn có thể giảm nguy cơ bị các vấn đề về tim mạch như bệnh tim và đột quỵ.
Ngoài ra, các chuyên gia cho rằng việc giảm cholesterol và huyết áp cao là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Điều này được hỗ trợ bởi các nghiên cứu gần đây, cho thấy rằng khi tuân thủ chế độ ăn kiêng bao gồm dầu Oliu có thể giúp giảm nguy cơ các bệnh đau tim, đột quỵ và tử vong liên quan đến bệnh tim so với chế độ ăn kiêng ít hoặc không có dầu Oliu.
Sử dụng dầu Oliu có thể giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch
5.2 Tốt cho người bị tiểu đường
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những người sử dụng dầu Oliu ở mức độ cao hơn, khoảng 15 – 20 gam mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thấp hơn so với những người không sử dụng loại dầu này. Tuy nhiên, tiêu thụ hơn 20 gam dầu Oliu mỗi ngày không mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe.
Các nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng dầu Oliu có thể giúp cải thiện kiểm soát đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường. Ngoài ra, bổ sung dầu Oliu vào chế độ ăn theo phong cách Địa Trung Hải cũng có thể giảm nguy cơ xơ cứng động mạch ở những bệnh nhân tiểu đường so với sử dụng các loại dầu không bão hòa như dầu hướng dương.
5.3 Có khả năng chống ung thư
Hoạt chất oleuropein đã được chứng minh có tác dụng chống ung thư đáng kể bởi chúng có khả năng ức chế sự tăng sinh và gây ra quá trình chết tế bào, như đã được kiểm chứng qua các nghiên cứu trong ống nghiệm. Ngoài ra, các nghiên cứu trên quần thể người đã cho thấy rằng sử dụng dầu Oliu cũng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.
Các nhà nghiên cứu đã đưa ra tuyên bố rằng oleuropein có “tiềm năng trở thành một loại thuốc điều trị để phòng ngừa và điều trị ung thư vú”, dựa trên những kết quả khả quan từ việc sử dụng các hoạt chất được tách chiết từ dầu Oliu trong điều trị ung thư vú. Tuy nhiên, để đưa ra kết luận chính xác hơn thì cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận và củng cố các kết quả này.
Trong dầu Oliu có các hoạt chất giúp ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư
5.4 Chống oxi hóa
Nhiều hoạt chất có trong Oliu có khả năng chống oxy hóa. Trong số đó, hydroxytyrosol và oleuropein là hai chất chống oxy hóa phổ biến và được nghiên cứu nhiều nhất. Cơ chế chống oxy hóa của chúng bao gồm hoạt động tạo chelat với kim loại và loại bỏ các gốc tự do.
5.5 Giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer
Oleocanthal là một dưỡng chất tự nhiên được tìm thấy trong dầu Oliu nguyên chất đã thu hút sự quan tâm trong các nghiên cứu về bệnh Alzheimer. Trong các thí nghiệm trên cơ thể chuột, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng oleocanthal có khả năng tạo điều kiện cho các protein bất thường liên quan đến bệnh Alzheimer di chuyển ra khỏi não bộ.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã giải thích rằng tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer ở các nước Địa Trung Hải thấp hơn so với các nước khác, một phần là do lượng tiêu thụ dầu Oliu ở khu vực này là cao nhất trên thế giới.
Một nghiên cứu khác cũng đã đưa ra kết luận về một tác dụng bổ sung của dầu oliu: Khi kết hợp sử dụng dầu oliu nguyên chất chứa oleocanthal với chế độ ăn uống của vùng Địa Trung Hải có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh như rối loạn tăng động giảm chú ý và sa sút trí tuệ, hai loại bệnh gây thoái hóa thần kinh.
Bổ sung dầu Oliu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer
5.6 Hỗ trợ chức năng gan
Nghiên cứu đã chứng minh rằng dầu Oliu nguyên chất có tác dụng bảo vệ gan khỏi bị mất cân bằng oxi hóa.
Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí BioMed Central, Mohamed Hammami đã thực hiện các thí nghiệm trên cơ thể chuột bằng cách tiếp xúc với một loại thảo mộc chứa độc tố cùng với bổ sung dầu oliu vào chế độ ăn của chúng. Kết quả của nghiên cứu cho thấy rằng phần gan của các con chuột này được bảo vệ khỏi tổn thương.
Có nhiều bằng chứng đã được đưa ra để chứng minh rằng dầu oliu Oliu mang lại các lợi ích sức khỏe to lớn, bao gồm giảm nguy cơ mắc các bệnh về động mạch vành tim, ngăn ngừa một số loại bệnh ung thư, làm thay đổi phản ứng của hệ miễn dịch và giảm sưng viêm.
Dầu Oliu nguyên chất có tác dụng bảo vệ gan khỏi bị mất cân bằng oxi hóa
5.7 Giảm nguy cơ mắc viêm loét đại tràng
Các nhà khoa học từ Đại học East Anglia ở Anh đã đưa ra khẳng định rằng tiêu thụ nhiều dầu Oliu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm loét đại tràng. Một nghiên cứu thực hiện vào năm 2004 đã so sánh chế độ ăn uống của những người mắc bệnh viêm loét đại tràng với những người không mắc bệnh.
Kết quả của nghiên cứu này cho thấy rằng những người có lượng axit oleic cao – một hợp chất có trong dầu oliu – có thể giảm nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng lên đến 90%, trong khi những người có lượng axit oleic thấp không có hiệu quả tương tự.
Bác sĩ tham gia vào nghiên cứu đã ước tính rằng khoảng 50% các trường hợp viêm loét đại tràng có thể được ngăn ngừa nếu người bệnh tiêu thụ nhiều axit oleic.
Để hưởng những lợi ích của dầu oliu, bạn nên sử dụng 2 – 3 muỗng dầu oliu mỗi ngày là hợp lý. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chỉ khi sử dụng đúng cách, dầu oliu mới có thể phát huy hết các tác dụng.
5.8 Tốt cho da và mắt
Dầu oliu giàu vitamin E, với mỗi muỗng canh cung cấp 1,94 mg của loại này, tương đương với 13% lượng dinh dưỡng hàng ngày được khuyến nghị cho người lớn, tức là 15 miligam. Vitamin E trong dầu oliu có tác dụng chống lại quá trình lão hóa da, giữ cho đôi mắt khỏe mạnh và cải thiện hệ miễn dịch.
Lời kết
Qua bài viết trên, chúng ta đã cùng tìm hiểu chi tiết về cây Oliu, từ đặc điểm, cách trồng và chăm sóc sao cho đúng kĩ thuật nhằm giúp đạt năng suất cao nhất, cũng như biết thêm về các công dụng tuyệt vời từ loại cây đặc biệt này. Hi vọng đã đem lại cho bạn những thông tin hữu ích, làm giàu thêm kiến thức về các loại cây trồng của mình!
