Món ăn truyền thống như Củ Lùn đã trở thành một phần quan trọng trong ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ. Tuy nhiên, ngày nay, củ lùn không còn phổ biến như trước và số người trồng cũng giảm đi đáng kể. Tuy vậy, trồng củ lùn khá dễ dàng và không quá khó khăn. Tất cả thông tin chi tiết sẽ được Nuoitrong.com chia sẻ ngay trong bài viết bên dưới!
Đặc điểm của Củ Lùn
Củ Lùn hay còn có tên gọi khác là củ sâm lùn hoặc củ năng tàu, được biết đến với tên khoa học là Calathea allovia Lindl. Đây là loại cây thường mọc thành bụi và có chiều cao khoảng 1m. Hình dáng bên ngoài của củ lùn thường có hình dạng hình bầu dục hoặc tròn, với lớp vỏ màu vàng bên ngoài và bên trong là màu trắng trong, có lõi trắng đục.
Ở miền Tây Nam Bộ, trồng Củ Lùn khá phổ biến với mức năng suất cao. Loại cây này thường mọc thành bụi và đạt chiều cao trung bình khoảng 1m. Lá của cây có màu xanh, và chiều dài trung bình của lá là khoảng 25cm.
Về hình dạng, Củ Lùn thường có hình dạng tròn, màu vàng nhạt và cuống củ mọc dài thành chùm. Khi lột lớp vỏ ra, bên trong là lớp trắng trong, đi vào phần lõi sâu có màu trắng đục. Về hương vị, củ có vị ngọt thanh và rất bùi. Tuy nhiên, nếu không biết cách sử dụng thì tiêu thụ lượng lớn có thể dẫn đến “nghiện”.
Củ Lùn thích hợp được trồng ở các vùng khí hậu nhiệt đới với mục đích chủ yếu là thu hoạch củ. Mỗi mùa vụ, năng suất của loại cây này thường rất cao. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, giá loại củ này đã không còn cao như trước đây, dẫn đến giảm sút lợi nhuận. Điều này là lý do chính mà củ lùn không còn được trồng và bán nhiều như trước.
Củ Lùn hay còn có tên gọi khác là củ sâm lùn hoặc củ năng tàu
Cách trồng Củ Lùn chi tiết
Bạn cần thực hiện các bước chuẩn bị và sau đó tiến hành trồng:
2.1 Đất trồng
Củ Lùn được coi là một trong những loại cây dễ trồng nhất hiện nay. Với khả năng phát triển tốt trên đất nhiễm mặn và khô hạn mà không cần quá nhiều công chăm sóc, loại củ này vẫn đạt được chất lượng cao. Do đó, cây trở thành một lựa chọn ưu việt trong điều kiện đất đai khắc nghiệt. Tuy nhiên, trên thực tế, củ khoai lùn thường được ưa chuộng trồng trên đất cát.
Đối với những người sinh sống tại vùng đất Tây Nam Bộ, sử dụng mảnh vườn sau nhà để trồng củ lùn sẽ mang lại nhiều lợi ích không ngờ.
Trên thực tế, củ lùn thường được ưa chuộng trồng trên đất cát
2.2 Chuẩn bị giống
Trong quy trình trồng Củ Lùn, phương pháp phổ biến là trồng trực tiếp bằng củ. Bạn cần lựa chọn những củ khỏe mạnh và phát triển tốt để sử dụng làm củ giống. Đồng thời tránh sử dụng củ giống từ những cây đã bị nhiễm mầm bệnh từ vụ trước. Ngoài ra, để đảm bảo chất lượng, bạn chỉ cần chọn ra một số lượng củ giống phù hợp với diện tích dự định trồng.
Bên cạnh đó, bạn cần chú ý đảm bảo củ giống có phần bên dưới là rễ, kết nối với thân cây. Nếu không có củ giống từ vụ trồng trước, bạn có thể mua trực tiếp từ những người dân trong khu vực trồng khoai lùn xung quanh.
Phương pháp phổ biến để trồng Củ Lùn là trồng trực tiếp từ củ
2.3 Tiến hành trồng
Quy trình trồng Củ Lùn bao gồm các bước sau:
– Sử dụng dao hoặc xẻng mini để đào một hố nhỏ tại vị trí bạn muốn trồng khoai. Độ sâu khoảng 5cm được xem là tiêu chuẩn. Độ rộng của hố phụ thuộc chủ yếu vào chiều dài của cây giống.
– Sau đó, đặt củ nằm ngang vào hố và lật củ lên trên. Tiếp theo, phủ một lớp đất cát lên trên củ.
– Khoảng cách giữa các củ lùn khi trồng là từ 40 đến 50cm, từ đó đảm bảo cho cây có đủ không gian để phát triển mạnh mẽ. Nếu trồng củ quá gần nhau thì quá trình thu hoạch sau này sẽ trở nên khó khăn.
– Ngoài ra, bạn cũng có thể trồng xen canh củ lùn với các loại cây khác mà không cần chuẩn bị đất trồng riêng.
Cách chăm sóc Củ Lùn đúng kĩ thuật
– Để tối ưu hóa sự phát triển của cây trong giai đoạn củ nảy mầm, bạn nên sử dụng phân urê vào gốc cây nhằm đảm bảo cây có đủ dưỡng chất cần thiết. Từ đó sẽ góp phần quan trọng giúp tăng cường sản xuất và chất lượng của củ. Ngoài ra, trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 10 theo lịch âm, bạn cũng cần bổ sung phân kali vào gốc cây nhằm giúp nâng cao năng suất sản xuất của cây lên đáng kể.
– Đối với tưới nước, cây có thể phát triển tốt trong điều kiện khô hạn, tuy nhiên, bạn cũng nên chú ý duy trì độ ẩm cho đất. Trong khoảng thời gian một tuần, bạn nên tưới nước từ 2 đến 3 lần để đảm bảo độ ẩm cho cây. Trong thời tiết mưa, bạn cần hạn chế lượng nước tưới để tránh tình trạng ngập úng và thối củ. Điều chỉnh lượng nước tưới sẽ giúp đạt được mức sản xuất và chất lượng tối ưu, đặc biệt là đối với các vùng trồng trên diện tích rộng.
Thu hoạch và bảo quản Củ Lùn
Sau 9 tháng kể từ thời điểm xuống giống, khi quan sát thấy dấu hiệu xuống lá, đó là lúc Củ Lùn đã đến thời điểm thu hoạch. Sau khi thu hoạch, củ có thể được dự trữ và bảo quản đến 3 tháng. Điều này là một trong những ưu điểm vượt trội của củ khoai lùn.
Điều kiện tốt nhất để bảo quản củ là ở nhiệt độ thoáng đãng, khô ráo, đồng thời tránh tình trạng ẩm ướt đến mức thấp nhất có thể. Bởi vì đây là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn và nấm bệnh nên cần phải tránh để ngăn chặn sự xuất hiện và lây nhiễm của chúng.
Bạn có thể thu hoạch Củ Lùn sau khoảng 9 tháng trồng
Công dụng của Củ Lùn
Củ Lùn không chỉ được chế biến thành các món ăn ngon mà còn có rất nhiều lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe:
5.1 Tốt cho sức khỏe tim mạch
Củ Lùn là một loại thực vật giàu kali, canxi và vitamin, tất cả đều là các chất dinh dưỡng có thể ổn định hệ tim mạch và kích thích quá trình chuyển hóa cholesterol xấu trong gan. Đồng thời, chúng cũng có thể giúp giảm nguy cơ và rối loạn tim mạch như thiếu máu tim, nhồi máu tim và đột quỵ. Do đó, tiêu thụ củ lùn có thể cải thiện sức khỏe tim mạch và huyết áp.
Ăn Củ Lùn giúp hỗ trợ hiệu quả sức khỏe hệ tim mạch
5.2 Giúp thanh nhiệt, lợi tiểu
Với khả năng chứa nhiều nước, Củ Lùn là nguồn cung cấp độ ẩm cho cơ thể và giúp ngăn chặn tình trạng mất nước. Điều đặc biệt tuyệt vời hơn là trong những ngày nắng nóng của mùa hè, bạn có thể thưởng thức hương vị thơm ngon và mát lạnh từ loại củ này. Chúng không chỉ giúp làm mát cơ thể và giải khát mà còn mang lại lợi ích cho người bị tiểu không thông lợi và giúp làm mát gan.
5.3 Chống oxi hóa
Củ Lùn là một nguồn giàu chất chống oxy hóa và khoáng chất, bao gồm vitamin C, A, B, K, và hợp chất canxi với hàm lượng đa dạng. Trong đó, vitamin C và K đóng vai trò quan trọng giúp hình thành collagen, mô liên kết và tăng cường độ đàn hồi của da. Từ đó sẽ giúp tạo ra một hàng rào bảo vệ cơ thể chống lại các yếu tố bất lợi từ bên ngoài, đồng thời cũng giúp làm chậm quá trình lão hóa.
Do đó, ăn Củ Lùn có thể giúp giảm mụn nhọt và làm cho làn da trở nên mịn màng và săn chắc hơn, đặc biệt là ở phụ nữ.
Trong Củ Lùn có chứa rất nhiều chất chống oxi hóa
5.4 Ứng dụng trong y học cổ truyền
Theo dân gian, Củ Lùn có vị ngọt, giòn và bùi đặc trưng. Chúng có nhiều tác dụng đa dạng như làm mát cơ thể, giải khát, kích thích tiểu tiện, làm mát gan và giảm mụn nhọt. Những người gặp phải các vấn đề như cảm giác nóng trong người, tiểu tiện không thông lợi hay mụn nhọt có thể sử dụng củ như một loại thực phẩm tương tự như vị thuốc để giảm nhẹ các triệu chứng.
Ăn Củ Lùn có mập không?
Ăn Củ Lùn sẽ không ảnh hưởng đến cân nặng của bạn vì trong củ chứa tinh bột nhưng lại có ít calo. Từ đó sẽ giúp cho các chị em phụ nữ có thể cung cấp tinh bột cho cơ thể mà không lo lắng về tăng cân. Hơn nữa, ăn củ lùn còn có thể giúp làm mát cơ thể, giải độc và mang lại làn da mịn màng.
Các món ăn ngon chế biến từ Củ Lùn
Tương tự như các loại củ khác như khoai lang, Củ Lùn cũng có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau: luộc, nấu chè, hầm canh xương,…
7.1 Củ Lùn luộc
Để chuẩn bị món Củ Lùn luộc, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau: 2kg củ lùn, đường và muối.
Quy trình chế biến như sau: Trước hết, bạn hãy ngâm củ trong nước trong vài giờ để loại bỏ bụi đất, sau đó rửa sạch nhiều lần cho đến khi vỏ củ được làm sạch. Tiếp theo, để củ ráo nước. Sau đó, đặt củ vào nồi và đổ nước đến mức nước ngập phủ củ, sau đó thêm 1 thìa canh muối. Đậy nắp nồi và luộc củ trong khoảng 30 – 40 phút, tương tự như cách luộc khoai.
Nếu bạn muốn củ có vị ngọt, khi củ gần chín, bạn có thể thêm 1 thìa cà phê đường (nếu không muốn ngọt thì có thể bỏ qua bước này). Khi củ đã chín, tắt bếp và đổ củ ra rổ để ráo nước.
Món Củ Lùn luộc rất dễ làm lại thơm ngon và bổ dưỡng
7.2 Chè củ lùn
Củ Lùn với hàm lượng nước cao và hương vị dễ chịu, là một lựa chọn lý tưởng để tạo ra các món ăn giải nhiệt trong những ngày hè nóng bức.
Để thực hiện món chè củ lùn, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau: 500g củ lùn, 200g đường phèn, 2 ống vani và 100g bột báng.
Cách chế biến như sau: Đầu tiên, ngâm bột báng trong nước trong khoảng 30 phút. Tiếp theo, rửa sạch củ và luộc chín trong khoảng 30 phút cho đến khi chúng mềm.
Sau đó, bạn vớt củ ra và lột vỏ rồi cắt thành những miếng vừa ăn. Bột báng đã ngâm được rửa sạch và để ráo, sau đó đem nấu trong nước cho đến khi nở ra. Tiếp theo, thêm củ vào nồi nước đã nấu cùng với đường phèn và khuấy đều. Nấu cho đến khi nước chè sôi bùng lên, sau đó thêm vani vào, khuấy đều và tắt bếp.
Món chè củ lùn giúp giải nhiệt trong những ngày hè nóng bức
Một số chú ý khi ăn Củ Lùn
Củ Lùn có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau như sấy khô, trộn vào salad hoặc đơn giản là luộc. Ngoài ra, phần lá của củ lùn cũng có thể được sử dụng để bọc thực phẩm nhằm tạo thêm hương vị cho các món ăn. Tuy nhiên, để giữ được giá trị dinh dưỡng tốt nhất của loại củ này, phương pháp hấp hoặc luộc là lựa chọn tốt nhất.
Trong quá trình sơ chế củ, bạn cần chú ý cắt hết phần rễ phụ mọc trên vỏ, sau đó rửa sạch và để ráo nước. Tiếp theo, cho củ vào nồi luộc cùng một ít muối và nước, luộc trong khoảng 30 phút. Khi thành phẩm củ đã luộc chín, lớp vỏ bên ngoài sẽ tự nứt, bong ra hoặc có thể tách một cách dễ dàng bằng đũa.
Với vị ngọt tự nhiên và những công dụng hữu ích cho sức khỏe, củ lùn đang trở nên phổ biến và được nhiều người ưa chuộng, thậm chí gây “nghiện”. Tuy nhiên, để kiểm soát nguy cơ rủi ro vì các tác dụng phụ không mong muốn, khi tiêu thụ củ lùn trong lượng lớn hoặc thường xuyên, bạn cần tham khảo ý kiến từ chuyên gia dinh dưỡng.
Lời kết
Quá trình trồng Củ Lùn không quá phức tạp. Cây có khả năng tự phát triển dù trong điều kiện thời tiết và khí hậu khắc nghiệt, không thuận lợi. Hơn nữa, khi chăm sóc cũng không đòi hỏi quá nhiều công sức. Đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi nếu bạn gặp bất kỳ khó khăn nào khi trồng và chăm sóc cây củ lùn nhé!
