Cây Mít là một loại cây ăn quả phổ biến, thường được trồng rộng rãi tại Việt Nam. Người dân thường chọn trồng loại cây này để thu hoạch quả, làm đẹp cho khu vườn, rừng núi hoặc trước sân nhà. Mùi thơm đặc trưng của trái mít thoang thoảng khắp vườn khi mùa mít chín đến, làm cho cây Mít trở thành sự lựa chọn ưa thích của nhiều người. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm, cách trồng, kỹ thuật ghép, và cách chăm sóc mít để đạt tình trạng sai quả, hãy cùng Nuoitrong.com tham khảo ngay bài viết dưới đây nhé!
Hình ảnh cây Mít sai trĩu quả
Đặc điểm, nguồn gốc cây Mít
Cây Mít với tên khoa học là Artocarpus heterophyllus, là một loại cây ăn quả trồng lâu năm, chủ yếu phân bố ở khu vực Đông Nam Á và thuộc họ dâu tằm (Moraceae).
Loài cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ và sau đó được du nhập vào nhiều quốc gia như Thái Lan, Philippines, trở thành biểu tượng của Bangladesh. Mít là cây lâu năm, thân gỗ, có bộ rễ co và phát triển sâu, với chiều cao trung bình từ 7 đến 20m.
Lá của mít là loại lá đơn, thường mọc đối nhau, phiến lá tương đối dày, dài khoảng 15cm. Mặt trên của lá có màu xanh đậm hơn so với mặt dưới, và khi già lá chuyển sang màu nâu vàng. Hoa của mít là loại hoa đơn tính, thường mọc trên những cuống ngắn, và trên cùng một cây có thể có cả hoa đực và hoa cái.
Hoa đực thường nhỏ và dài hơn hoa cái, không có cánh hoa, có bao phấn nổi xung quanh cụm hoa. Hoa cái thường mọc thành cụm, mỗi cụm có nhiều hoa nhỏ, nhụy hoa tách đôi, nổi lên trên bề mặt cụm hoa.
Quả mít bên ngoài có vỏ sần sùi và gai nhỏ bao bọc, bên trong có nhiều múi. Mít có trọng lượng lớn, thường nặng từ 5 đến 10kg. Cây Mít ưa bóng, phù hợp với môi trường mát mẻ, thích ứng với điều kiện khí hậu ở Việt Nam, có tốc độ sinh trưởng và phát triển nhanh.
Ngoài ra, cây Mít thường bắt đầu ra trái vào năm thứ ba, với tuổi thọ trung bình có thể lên đến hàng chục năm. Mặc dù cây Mít có thể chịu được hạn hán, nhưng lại rất kém khả năng chịu ngập úng.
Đặc điểm hình thái của cây Mít
Các loại cây Mít hiện nay
Ở Việt Nam hiện nay, có rất nhiều các giống mít, vô cùng đa dạng và phong phú, cụ thể như:
2.1 Cây Mít Thái
Mít Thái là một giống mít được ưa chuộng, không chỉ ngon miệng mà còn chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như vitamin, sắt, magi, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Đặc biệt, cây Mít Thái dễ trồng và chăm sóc, phát triển mạnh mẽ, mang lại nguồn thu nhập kinh tế đáng kể cho nông dân.
Với khả năng sinh trưởng quanh năm, quả mít Thái có mùi thơm đặc trưng và hương vị ngọt, giòn. Múi mít dày, màu vàng đậm, ít xơ, tạo nên trải nghiệm ẩm thực đặc sắc. Đối với người trồng, một cây Mít Thái lâu năm có thể sản xuất đến 150 quả, đồng nghĩa với tiềm năng lợi nhuận đáng kể.
Giống cây Mít Thái rất ngon miệng và được ưa chuộng hiện nay
2.2 Cây Mít Tố Nữ
Cây Mít tố nữ thường có chiều cao trung bình từ 10 đến 15m, và có thể đạt đến 20m. Sau khoảng 2 đến 5 năm trồng, loài cây này bắt đầu cho trái.
Quả mít tố nữ có hình dáng giống quả trứng, với chiều ngang dao động từ 10 đến 20cm và chiều dọc từ 20 đến 50cm. Hương vị của mít tố nữ khác biệt so với các loại mít khác, đặc trưng bởi sự kết hợp độc đáo của mùi vị, có thể cảm nhận được một chút hương của sầu riêng.
2.3 Cây Mít rừng
Cây Mít rừng, còn được biết đến với tên gọi mít nài, thường mọc tự nhiên hoặc được trồng nhiều tại các khu rừng và đồi núi. Trái mít rừng có kích thước nhỏ, thường nặng khoảng 500 gram và chứa nhiều múi. Đặc biệt, loại trái này có hương vị độc đáo với hỗn hợp chua chua ngọt ngọt, cùng với mùi thơm quyến rũ.
2.4 Cây Mít đực
Cây Mít đực, hay còn được biết đến với tên gọi mít gió, thường ra quả sớm hơn so với mít cái, do đó khi quả mít cái mới nảy mầm, quả mít đực đã rụng. Cuống của loại mít này thường nhỏ, và gai mít ít. Đặc biệt, cây Mít đực không có phần gờ lồi xung quanh gốc cành.
2.5 Cây Mít Thái siêu sớm
Cây Mít Thái siêu sớm đang được rất nhiều nông dân lựa chọn làm giống cây trồng. Điều này là do loài cây này mang lại quả chỉ sau 1 năm trồng và có năng suất ấn tượng, có thể đạt đến 120 quả trên mỗi cây sau 2 năm trồng.
Ngoài ra, hương vị của từng múi mít Thái siêu sớm rất thơm ngon và ngọt đậm như mật. Hiện tại, loài cây này đang đóng vai trò là nguồn thu nhập chính cho nhiều nông dân.
2.6 Cây Mít ruột đỏ
Cây Mít ruột đỏ có nguồn gốc từ xứ sở Chùa Vàng, đã được trồng ở nước ta trong những năm gần đây. Loại cây này dễ trồng và chăm sóc, thích hợp với điều kiện tự nhiên ở Việt Nam, điều này giúp chúng phát triển mạnh mẽ. Múi mít ruột đỏ có màu đẹp mắt, đậm đà màu đỏ, với lớp múi dày, dai, mang hương vị ngọt thanh.
Cây Mít ruột đỏ nhanh chóng cho trái, chỉ sau khoảng một năm rưỡi sau khi trồng, bạn đã có thể thu hoạch những quả mít ruột đỏ đầu tiên. Đặc biệt, loại cây này mang lại sự năng suất và chất lượng ấn tượng, với khối lượng của một trái có thể lên tới 20kg.
Giống cây Mít ruột đỏ thơm ngon với ruột mít đỏ bắt mắt, hấp dẫn
2.7 Cây Mít nghệ
Cây Mít nghệ với thân gỗ, thường đạt chiều cao trung bình từ 5 đến 9m. Bộ rễ mạnh mẽ và đâm sâu vào lòng đất, giúp cây chống chọi hiệu quả trước những thách thức từ bão lụt.
Múi mít nghệ có màu vàng đậm, vị ngọt đặc trưng và giữ được độ giòn khi ăn. Quả mít nghệ với múi vàng tươi rực rỡ, mang lại trải nghiệm ngon miệng với hương thơm đặc trưng, tạo nên một sự hòa quyện của vị ngọt và giòn.
Giống cây Mít nghệ với múi mít có màu vàng đậm, hương vị thơm ngon
Ý nghĩa phong thủy cây Mít
Cây Mít mọc thành chùm nhiều quả, tượng trưng cho sự đoàn kết. Ngoài ra, khả năng sinh trưởng của cây trong điều kiện đất cằn cỗi cũng là biểu tượng cho sự kiên cường và khả năng vượt qua khó khăn.
Cách trồng cây Mít đúng kĩ thuật
Để trồng cây Mít, cơ bản có hai phương pháp là trồng bằng cây con hoặc trồng trong chậu, với các bước như sau:
4.1 Cách trồng cây Mít bằng cây con
Để bắt đầu trồng cây Mít, bạn cần chuẩn bị cây con khỏe mạnh và chất đất phù hợp. Sau khi lựa chọn cây con có hình dáng tốt, cây được đặt vào một cái hố với đất giàu chất dinh dưỡng và khả năng thoát nước tốt. Lớp nilon bọc bầu cây được loại bỏ và cây được đặt xuống hố sao cho mặt trên bầu bằng với mặt đất.
Tiếp theo, lớp đất mỏng được lấp đều xung quanh bầu cây, và sau đó, một lượng nước nhỏ được tưới để cung cấp độ ẩm cho cây. Từ đó sẽ giúp cây Mít phát triển mạnh mẽ từ giai đoạn đầu, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và đậu quả của cây.
Bên cạnh đó, việc chăm sóc ban đầu cũng đòi hỏi việc duy trì độ ẩm cho đất và bảo vệ cây tránh khỏi tác động bên ngoài bằng cách sử dụng cọc hoặc tấm lưới che.
4.2 Cách trồng cây Mít trong chậu
Để trồng mít trong chậu, bạn có thể sử dụng các phương pháp như ươm mầm, trồng cây con, ghép cành, hoặc chiết cành. Trong trường hợp sử dụng phương pháp ươm mầm, người trồng có thể tuân theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hạt mầm từ cây mít mẹ, đảm bảo chúng khỏe mạnh, có sự sinh trưởng và phát triển tốt.
Bước 2: Ngâm hạt mầm mít trong nước ấm khoảng 1 ngày để loại bỏ hoàn toàn lớp nhựa dính bám trên hạt. Đồng thời, chuẩn bị đất để trồng trong chậu.
Bước 3: Đào một lỗ hố trong chậu và đặt hạt mầm vào độ sâu khoảng 3cm so với mặt đất, đặt hạt chính giữa chậu cây để đảm bảo sự phát triển đồng đều.
Bước 4: Tưới nước cho hạt mỗi ngày. Lưu ý không nên tưới quá nhiều để tránh tình trạng ngập nước, gây cản trở cho sự phát triển của hạt mầm.
Bạn có thể áp dụng phương pháp như ươm mầm, trồng cây con, ghép cành, hoặc chiết cành để trồng cây Mít trong chậu
Hướng dẫn chi tiết cách ghép cây Mít
Trước khi tiến hành ghép cây Mít, bạn nên chú ý tới một số điều như sau:
5.1 Một số lưu ý trước khi ghép cây Mít
Ghép cây Mít là một quy trình quan trọng đối với năng suất và chất lượng quả. Phương pháp ghép có thể thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, tuy nhiên, việc chọn ghép trong mùa hạ được ưu tiên để hạn chế sự tiết nhựa của cây, đồng thời tăng cơ hội đậu quả.
Hiện nay, ngày càng nhiều người lựa chọn phương pháp ghép vì sẽ giúp cây phát triển nhanh chóng, có khả năng chống lại sâu bệnh và thừa hưởng các đặc điểm tích cực từ cây mẹ, đặc biệt trong kỹ thuật trồng cây mít Thái.
Để thực hiện phương pháp ghép, người trồng cần chuẩn bị các dụng cụ như túi nilon, gốc ghép, dây nilon, và dao. Ngoài ra, gốc ghép cần được lựa chọn từ cây mít có độ tuổi từ 1 năm trở lên, đồng thời phải đảm bảo không có sâu bệnh, có khả năng sinh trưởng và phát triển nhanh chóng.
Một điểm quan trọng cần lưu ý khi thực hiện phương pháp ghép là chọn giống ghép từ cây Mít rừng hoặc cây mọc tự nhiên. Các giống này thường có khả năng thích nghi tốt với môi trường tự nhiên, phát triển mạnh mẽ, và có khả năng chống lại sâu bệnh. Sự lựa chọn này giúp đảm bảo rằng cây Mít sẽ phát triển trong điều kiện tốt nhất và mang lại năng suất cao.
5.2 Tiến hành ghép cây Mít
Đầu tiên, bạn cần sử dụng dao để cắt hai đường thẳng dọc xuống ở gốc ghép với chiều dài khoảng 3 đến 4cm, và chiều rộng khoảng 2 đến 3cm.
Tiếp theo, bạn hãy tiếp tục cắt một đường ngang nối hai đường thẳng dọc, tạo thành một hình chữ U. Ngoài ra, việc lựa chọn mầm ghép khoẻ mạnh là quan trọng, với kích cỡ phù hợp với gốc ghép đã được cắt.
Sau đó, bạn tiến hành tách mầm ghép, vệ sinh sạch sẽ các bụi bẩn và sợi gỗ trên mắt ghép, sau đó ép chặt lại. Cuối cùng, bạn sử dụng sợi dây nilong để quấn quanh vùng ghép. Sau khoảng nửa tháng, hãy tháo sợi dây nilong để kiểm tra tình trạng phần mắt ghép, đảm bảo rằng nó vẫn tươi và phát triển mạnh mẽ.
Các bước cơ bản để ghép cây Mít thành công
Cách chăm sóc cây Mít chi tiết
Khi đã trồng cây Mít thành công, sau đó việc chăm sóc đúng kỹ thuật là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển và phát triển mạnh mẽ của cây. Dưới đây là một số yếu tố cần lưu ý:
6.1 Ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm
Cây Mít là một loại cây ưa sáng, thích hợp với điều kiện trồng trong môi trường có ánh nắng nhiều. Do đó, quá trình trồng cây Mít cần được thực hiện ở những khu vực có ánh sáng tự nhiên đủ, tránh những vùng đất quá rậm rạp và thiếu ánh nắng. Ngoài ra, cây Mít có tán rộng, vì vậy không nên trồng trong những khu vực bị che ánh sáng, bởi cây sẽ không thể phát huy toàn bộ tiềm năng sinh trưởng của mình.
Mặc dù cây có khả năng chịu được điều kiện khí hậu khắc nghiệt, bao gồm mưa ẩm và nắng nóng, nhưng bạn cũng cần chú ý đến lượng mưa quá lớn có thể gây ngập úng và thối rễ cho cây mít. Ngoài ra, việc điều chỉnh cung cấp nước và tránh mưa lớn có thể giúp duy trì môi trường tốt nhất cho sự phát triển của cây.
Cây Mít rất ưa sáng, nên trồng ở nơi có ánh nắng nhiều sẽ tối ưu nhất
6.2 Tưới nước
Ngay sau khi trồng, bạn nên thực hiện tưới nước mỗi 2 ngày/1 lần. Sau khoảng 2 đến 3 tháng, chế độ tưới có thể giảm xuống còn 1 lần mỗi tuần. Từ năm thứ 2 trở đi, việc tưới nước chỉ cần thực hiện trong mùa khô hạn hoặc sau khi bón phân. Ngoài ra, để duy trì độ ẩm cho cây, bạn có thể tủ gốc bằng rơm rạ, trấu, hoặc cỏ khô.
6.3 Bón phân
Bón phân cho cây Mít là một quá trình quan trọng để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và đạt được năng suất cao. Sau khi thu hoạch trái, bạn cần tập trung vào việc cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Đối với việc bón phân sau thu hoạch, khoảng 5kg phân chuồng hoai mục được khuyến nghị cho mỗi gốc cây, kèm theo 0,4kg phân lân để hỗ trợ quá trình phục hồi và phát triển của bộ rễ. Việc sử dụng 0,4kg phân AT-01 mỗi gốc cây cũng được khuyến khích để thúc đẩy sự phát triển của lá cây.
Trước khi cây ra hoa, việc bón 0,4kg phân AT-02 mỗi gốc sẽ giúp cây ra hoa đều và có hiệu suất cao. Phân AT-02 với hàm lượng P và K cao hơn N làm cho cây phát triển hoa mạnh mẽ. Khi cây kết trái, sử dụng 0,4kg phân AT-03 mỗi gốc để hỗ trợ quả phát triển nhanh chóng.
Trước khi thu hoạch, khoảng 1 tháng trước, việc bón 0,3kg phân NPK (13-7-19 +TE) mỗi gốc cây giúp quả mau lớn, cứng cáp và tránh tình trạng thối rụng. Sau 4 năm đầu, sau mỗi thu hoạch trái định kỳ, người trồng nên bón 25kg phân chuồng đã ủ hoai mục và 1kg vôi bột để tái tạo chất dinh dưỡng cho đất.
Bên cạnh đó, việc bón phân hóa học cũng rất cần thiết. Bạn nên chia thành 3 lần sau mỗi thu hoạch trái định kỳ với 0,3kg ure + 0,2kg DAP + 0,15kg kali mỗi lần, mỗi lần cách nhau mười ngày. Đồng thời, cũng lặp lại quá trình này khi cây ra hoa và khi cây ra quả.
6.4 Cắt tỉa cành và tạo tán cho cây
Khi cây Mít đạt chiều cao khoảng 1m, việc tỉa cành phụ phụ thuộc vào việc cây đã ra quả hay chưa. Đối với cây chưa ra quả, bạn nên thực hiện tỉa cành khoảng 2 hoặc 3 lần mỗi năm. Ngược lại, khi cây đã ra quả, chỉ nên tỉa cành một lần mỗi năm sau khi cây thu hoạch xong. Trong quá trình tỉa cành, cần loại bỏ các cành nhỏ, cành sát mặt đất, cành không phát triển đúng hướng, cũng như loại bỏ các cành tược và cành bị sâu bệnh.
Để giữ cho cây Mít phát triển mạnh mẽ, bạn cần giữ lại các cành cấp 1. Các cành này cách gốc cây khoảng 45cm, mọc theo các hướng khác nhau, và khoảng cách giữa cành trên và cành dưới là 45cm. Đồng thời, bạn cũng nên giữ lại khoảng 4 hoặc 5 cành cấp 1. Đối với các cành cấp 2, cũng cần tỉa bớt để tránh cây quá dày, gây sâu bệnh hại và hạn chế sự cung cấp khí oxy cho cây.
6.5 Sâu bệnh hại và cách phòng ngừa
Cây Mít mặc dù không thường xuyên bị sâu bệnh, nhưng trong quá trình phát triển, có thể gặp một số vấn đề sau:
– Ruồi đục trái thường gây bệnh thối trái trong mùa mưa. Chúng châm vào trái, đẻ trứng và khi trứng nở thành dòi, gây hại bên trong thịt trái. Vết bệnh thường hiển thị trên vỏ trái với các đốm màu nâu và nhựa chảy ra, khiến vết bệnh trở nên mềm nhũn. Đối mặt với thời kỳ dễ bị bệnh khi trái non và sắp chín, việc bảo vệ có thể được thực hiện bằng cách bọc nilon, bao giấy, hoặc phun các chế phẩm sinh học.
– Sâu đục thân và đục cành xuất hiện quanh năm. Chúng đẻ trứng lên thân cây và sau đó ăn phần thịt cây, làm tổ tạo ra mùn cây xuất hiện tại các lỗ trên thân. Để kiểm soát, bạn có thể xén tóc để tiêu diệt vào tháng 4, 5, 6. Nếu phát hiện sâu, cần đục lỗ và áp dụng chế phẩm trừ sâu vào tăm bông, sau đó bịt lỗ lại.
– Bệnh thối gốc và chảy nhựa xuất hiện trong mùa mưa hoặc tại các vườn ẩm ướt. Bệnh thường xuất hiện ở gốc cây và có thể được nhận biết qua việc cây xuất hiện nhiều vết lở loét, mủ và dịch từ bên trong cây rỉ ra, làm cho gốc cây thối và lá cây bị vàng, rụng, và chết. Để phòng tránh, bạn cần duy trì vườn sạch sẽ và tránh môi trường ẩm ướt.
Lợi ích khi trồng cây Mít
Cây Mít có nhiều công dụng trong các lĩnh vực của đời sống, cụ thể như sau:
7.1 Ứng dụng trong y học
Trong ngành y, các bộ phận của cây Mít được sử dụng với các ứng dụng khác nhau:
– Lá mít: Được sử dụng trong y học để làm thuốc lợi sữa cho phụ nữ sau khi sinh, cũng như chữa các vấn đề như ăn uống không tiêu, rối loạn tiêu hóa. Lá mít còn được giã nát và đắp để giảm sưng và đau do mụn nhọt.
– Quả mít xanh: Có tác dụng làm săn da, làm đẹp cho da. Quả mít xanh không chỉ là một món ăn ngon mà còn có tác dụng giảm khát, hỗ trợ hệ phế khí, trừ chứng âm nhiệt và giải độc cho cơ thể.
– Quả mít chín: Ngoài việc là một món ăn ngon, quả mít chín cũng có tác dụng giảm khát, hỗ trợ hệ phế khí, trừ chứng âm nhiệt và giải độc. Quả mít chín cũng được ưa chuộng vì hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng.
– Hạt mít: Có tác dụng tu dưỡng và ích khí, cũng như thông sữa và lợi sữa. Hạt mít được sử dụng trong các ứng dụng y học truyền thống với mong muốn cải thiện sức khỏe và tăng cường năng lượng cho cơ thể.
7.2 Tạo cảnh quan đẹp
Cây Mít thường được trồng ở các khu vực sân nhà, khuôn viên biệt thự, khu du lịch, resort,… Với tán lá lớn và bóng rợp, giúp làm cây che mát cho các công trình và tạo ra không gian gần gũi với thiên nhiên.
Ngoài ra, việc trồng cây lớn như vậy trong vườn là sự lựa chọn phổ biến, làm cho thị trường mua bán cây thụ trở nên khá sôi động. Cây Mít không chỉ mang lại lợi ích thẩm mỹ mà còn tạo ra môi trường sống xanh mát và thoáng đãng.
7.3 Đem lại giá trị kinh tế cao
Cây Mít mang lại giá trị kinh tế chủ yếu từ phần thân cây và quả. Gỗ mít thuộc nhóm IV, có trọng lượng nhẹ, thớ gỗ mịn, thân dẻo, ít bị sâu mối, phù hợp để làm bàn thờ và một số đồ nội thất.
Hơn nữa, giá trị kinh tế cao của cây đến từ phần quả. Mít có mùi vị đặc trưng, với múi vàng thơm ngon, không chỉ được ưa chuộng trong nước mà còn xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Đặc biệt, ở Việt Nam, các giống mít như mít da xanh Thái Lan hoặc mít có hương vị đặc trưng như Tố Nữ đều rất được ưa chuộng, thể hiện giá trị kinh tế cao của cây Mít.
7.4 Giá trị thẩm mỹ
Cây Mít có khả năng sinh trưởng và phát triển ấn tượng trong những điều kiện môi trường khắc nghiệt. Thậm chí, khi đất đai cằn cỗi và chứa nhiều sỏi đá, cây vẫn có khả năng sống tốt. Nhiều người chọn trồng mít không chỉ để thu hoạch quả ăn, mà còn để tạo ra không gian xanh mát. Đây là loại cây che bóng mát khá hiệu quả mà không đòi hỏi quá nhiều công đoạn chăm sóc.
Cây Mít giá bao nhiêu trên thị trường hiện nay?
Hiện nay, trên thị trường đa dạng các giống mít cho người trồng lựa chọn, và có thể tìm mua chúng tại nhiều đại lý cung cấp giống trên toàn quốc. Giá một cây giống mít thường nằm trong khoảng 80.000 – 100.000 VNĐ.
Tùy thuộc vào từng loại giống mít, giá cả sẽ có sự biến động. Một trong những giống mít được ưa chuộng và lựa chọn nhiều là giống mít Thái. Loại cây này dễ trồng, dễ chăm sóc, mang lại năng suất và chất lượng quả cao. Hương vị của trái mít Thái thường rất thơm ngon, là sự lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng.
Ngoài ra, giá cây giống mít Thái Lan có thể dao động từ 50.000 – 200.000 VNĐ tùy thuộc vào kích cỡ của cây, làm cho quá trình chọn lựa giống mít trở nên linh hoạt và phù hợp với điều kiện và nhu cầu cụ thể của người trồng.
Lời kết
Cây Mít là một trong những loại cây quen thuộc với mọi người. Với hương vị thơm ngon và chứa nhiều dinh dưỡng, mít luôn là một sản phẩm phổ biến trên thị trường. Điều này không chỉ bởi vị ngon mà còn do loài cây này dễ trồng và chăm sóc, có thể phát triển ở mọi nơi. Hãy chú ý kĩ tới những thông tin về đặc điểm, cách trồng, kỹ thuật ghép, và cách chăm sóc mít để đạt tình trạng sai quả trong bài viết và từ đó áp dụng vào thực tế bạn nhé!
