Bí Đao là loại thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn của gia đình Việt. Chúng không chỉ có nhiều lợi ích cho sức khỏe mà còn là nguyên liệu để sản xuất nước giải khát. Do đó, cách trồng bí đao thu hút sự quan tâm của rất nhiều người. Những thông tin chi tiết về cách trồng cũng như chăm sóc Bí Đao đúng kĩ thuật sẽ được Nuoitrong.com giải đáp trong bài viết dưới đây!
Đặc điểm, nguồn gốc Bí Đao
Bí Đao còn được biết đến với các tên gọi như bí phấn, bí trắng, bí xanh, có tên khoa học là Benincasa hispida, thuộc họ Bầu bí Đây là một loại thực vật dạng dây leo.
Quả của chúng chính là nguồn dinh dưỡng chủ yếu và thường được sử dụng như một loại rau trong ẩm thực. Bí đao thích hợp sống trong môi trường khí hậu nóng ẩm và nổi bật với khả năng chống chịu sâu bệnh.
Thời điểm tốt nhất để trồng Bí Đao với năng suất cao là từ tháng 12 năm trước đến đầu tháng 3 năm sau. Lá bí đao có hình bầu với lông giáp, có chiều ngang từ 10 – 20 cm. Hoa bí đao có màu vàng rực rỡ và thường mọc đơn từng chiếc.
Quả Bí Đao khi còn non có màu xanh lục và có lông tơ. Khi quả trưởng thành, màu sắc chuyển sang nhạt hơn, có những đốm trắng và bề mặt được phủ lớp phấn như sáp. Quả bí đao khi già có thể đạt đến chiều dài lên đến 2m và có hình dạng trụ.
Bí đao không chỉ là một nguồn thực phẩm ngon và bổ dưỡng mà còn được ưa chuộng trong nấu ăn vì đa dạng trong việc chế biến, đồng thời mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của con người.
Bí Đao còn có các tên gọi khác là bí phấn, bí trắng, bí xanh
Cách trồng Bí Đao chi tiết
Quá trình trồng Bí Đao cần được thực hiện đúng theo các yếu tố nhằm đảm bảo thuận lợi nhất cho sự phát triển của cây về lâu dài.
2.1 Thời vụ trồng
Bí Đao có thể trồng trong điều kiện thời tiết mát mẻ. Vụ chính để gieo trồng kéo dài từ tháng 12 năm trước đến đầu tháng 3 năm sau. Vụ đông khi gieo trồng bí đao thường được thực hiện từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10.
2.2 Dụng cụ trồng
Đối với trồng Bí Đao leo giàn tại nhà, bạn có thể tận dụng những dụng cụ sẵn có hoặc tái chế vật dụng cũ như chậu, khay, thùng xốp hoặc bao xi măng, cũng như sử dụng mảnh đất trống có sẵn trong sân vườn.
Lưu ý quan trọng: Trước khi trồng Bí Đao, bạn hãy đảm bảo đục lỗ thoát nước cho chậu, thùng xốp, bao xi măng để ngăn chặn tình trạng ngập úng có thể gây hại và làm cây bị chết.
2.3 Đất trồng
Bạn có thể sử dụng bất kỳ loại đất nào bởi đây là giống cây không kén chất đất.
Tuy nhiên, để bí đao phát triển mạnh mẽ, bạn nên chọn đất tơi xốp, đất trung tính, đất nhẹ và có độ pH từ 6.5 đến 7.
Nếu đất tại nhà không đủ chất dinh dưỡng, bạn có thể cải thiện bằng cách trộn đất với vỏ trấu, xơ dừa, phân chuồng đã ủ hoặc phân cá. Từ đó sẽ giúp nâng cao hàm lượng dinh dưỡng trong đất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây.
Đất trồng thích hợp nhất là đất tơi xốp, đất trung tính, đất nhẹ và có độ pH từ 6.5 đến 7
2.4 Chọn hạt giống
Có đa dạng loại Bí Đao được nhân giống, ví dụ như bí đao xanh, bí đao chanh,… Bạn có thể lựa chọn giống bí đao phù hợp tùy thuộc vào mục đích sử dụng của mình.
2.5 Ngâm ủ và xử lý hạt giống giống
Hạt giống cần được xử lý một cách cẩn thận để kích thích quá trình nảy mầm nhanh chóng. Đầu tiên, hạt giống nên được ngâm trong nước ở nhiệt độ khoảng 54 độ C trong khoảng 2-3 giờ. Sau đó, hạt được vớt ra và rửa sạch bằng nước và để ráo.
Tiếp theo, bạn cần đặt hạt giống vào một khăn vải ẩm với độ ẩm cao để tạo điều kiện ủ hạt. Trong trường hợp thời tiết lạnh, bạn có thể đặt khăn ủ dưới ánh đèn vàng để thúc đẩy quá trình nảy mầm và nứt vỏ hạt.
Hơn nữa, bạn cần chú ý theo dõi độ ẩm trong bọc vải. Nếu phát hiện bọc vải quá khô, bạn hãy rưới nhẹ một lượng nước để duy trì độ ẩm. Tuy nhiên cũng cần tránh tình trạng quá ẩm bởi có thể gây khó khăn trong quá trình mọc của hạt giống.
Sau khoảng 2 ngày, khi hạt đã phát triển lú rễ mầm, bạn có thể bắt đầu triển khai kỹ thuật trồng bí đao.
Bạn cần xử lý hạt giống cẩn thận trước khi tiến hành gieo trồng
2.6 Gieo hạt
Trong quá trình trồng Bí Đao leo giàn tại nhà, bạn cần thực hiện quá trình gieo hạt cẩn thận. Hạt khi đã nứt có thể được đặt vào bầu ươm với bầu có thể làm từ lá dừa hoặc lá chuối. Sau đó, bạn hãy phủ thêm một lớp đất mỏng và tưới nhẹ nước lên bề mặt.
Hoặc bạn cũng có thể gieo hạt trực tiếp vào đất, sau đó phủ phân chuồng đã được xử lý. Tuy nhiên, khi ủ hạt trước khi gieo sẽ tăng khả năng nảy mầm đáng kể.
2.7 Cấy cây con
Khi quan sát thấy cây con đã mọc được 1 đến 2 lá, bạn có thể đưa cây con vào chậu hoặc đất đã được chuẩn bị trước. Đồng thời sử dụng lưới hoặc lá dừa, lá chuối để che phủ cây con. Hơn nữa, bạn hãy tưới nước một cách đều đặn và đảm bảo lượng nước phù hợp cho cây.
Ngoài ra, khi cây đạt độ cao nhất định, bạn cần thiết lập giàn để hỗ trợ bí đao leo lên và phát triển.
Cách chăm sóc Bí Đao đúng kĩ thuật
– Tưới Nước: Bạn nên tưới nước vào buổi sáng sớm và buổi chiều tối hàng ngày, mỗi lần 2 lần nhằm tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển của cây.
– Bón Phân:
+ Bón thúc lần 1: Sau khoảng 10-15 ngày từ khi thực hiện quá trình trồng bí đao và cây đã phát triển đến 2-3 lá thật, bạn hãy bổ sung phân hữu cơ như phân bò, phân gà, phân trùn quế, từ đó giúp cung cấp dinh dưỡng cho cây.
+ Bón thúc lần 2: Khi cây đã đạt 15-20 ngày tuổi, lúc này đã phát triển đầy đủ thân cành và bắt đầu xuất hiện tua cuốn, bạn hãy sử dụng các loại phân vô cơ chứa lượng lân và kali cao để chuẩn bị cho giai đoạn ra hoa đậu quả. Đồng thời có thể thêm phun Blum để thúc đẩy hoa nở đồng đều và tạo ra nhiều quả.
+ Bón thúc lần 3: Khi cây đã ra hoa và đậu quả, bạn cần tăng hàm lượng phân NPK để hỗ trợ quá trình phát triển quả. Bón mỗi 7-10 ngày cho đến khi quả đạt kích thước 2 ngón tay, sau đó dừng lại.
– Làm Giàn:
Khi cây Bí Đao bắt đầu xuất hiện tua cuốn, bạn hãy tạo giàn để cây có thể leo lên. Bạn có thể sử dụng tre, sắt,… Đồng thời tỉa cắt những cành lá bị héo úa để tập trung dinh dưỡng cho hoa và quả.
– Phòng Trừ Sâu Bệnh:
+ Sâu ăn lá, sâu khoang, rầy: Nếu phát hiện sự xuất hiện của những loại sâu này, bạn có thể sử dụng Leven để phòng và tiêu diệt chúng.
+ Phấn trắng, sương mai: Khi đối mặt với các bệnh như phấn trắng, sương mai, bạn có thể sử dụng thuốc đặc trị bệnh phấn trắng Venri để ngăn chặn và tiêu diệt bệnh.
+ Phòng Chống Ruồi Vàng: Khi phát hiện quả bí đao bị thối do tác động của ruồi vàng, bạn có thể sử dụng sản phẩm Disa để tiêu diệt ruồi vàng và ngăn chặn tình trạng hại cho quả.
Bạn cần chú ý tưới nước, bón phân, làm giàn và phòng ngừa sâu bệnh trong quá trình chăm sóc cây
Thu hoạch Bí Đao
Sau 50-60 ngày trồng, bạn có thể bắt đầu thu hoạch lứa bí đầu tiên. Nếu dùng để nấu canh, bạn nên hái bí khi chúng còn xanh hơi non. Ngược lại, nếu bạn dùng để làm mứt hoặc nấu trà thì nên để quả trên cây cho đến khi già và cứng vỏ là tốt nhất.
Bí đao là loại quả dễ bảo quản và có thể giữ tươi mới trong khoảng 3-6 tháng tùy thuộc vào giống. Bạn có thể bảo quản bí đao ở nhiệt độ phòng, đồng thời tránh ánh nắng trực tiếp nếu bạn lưu giữ quả nguyên, hoặc có thể đặt trong tủ lạnh nếu bạn đã cắt dở quả. Từ đó sẽ giúp bảo quản chất lượng và giữ nguyên hương vị của bí đao trong thời gian dài.
Bạn có thể thu hoạch lứa Bí Đao đầu tiên sau khoảng từ 50-60 ngày trồng
Công dụng của Bí Đao
Bí Đao là nguồn dinh dưỡng vô cùng phong phú, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng như Cacbonhydrat, đạm, sắt, kali, canxi, photpho, glucid, vitamin caroten, B1, B2, B3 và C. Với sự đa dạng các thành phần này, bí đao trở thành một lựa chọn tuyệt vời để tăng cường sức khỏe của bạn.
5.1 Hỗ trợ giảm cân
Trong Bí Đao có chứa một lượng nước đáng kể, ít năng lượng và không có chất béo. Vì vậy, ăn bí đao có thể giúp bạn cảm thấy no lâu mà không cần lo lắng về lượng calo tiêu thụ. Đặc biệt, thịt của bí xanh chứa nhiều chất xơ sợi, có lợi cho hệ tiêu hóa và ruột. Cụ thể, chúng có khả năng giảm mỡ thừa tích tụ trong cơ thể và ngăn chặn chất đường chuyển hóa thành mỡ dư thừa. Nhờ vào việc ăn bí xanh thường xuyên, bạn có thể duy trì vóc dáng mảnh mai hơn.
Trong Bí Đao có chứa nhiều nước, ít năng lượng và không có chất béo nên rất tốt để giảm cân
5.2 Giúp thanh nhiệt và giải độc gan
Bí Đao với đặc tính mát và hương vị ngọt dịu, đã được ứng dụng trong y học cổ truyền để hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu và tiêu đờm đặc biệt hiệu quả. Trong Đông y, gan là một bộ phận dễ bị nhiễm mỡ và độc tố. Khi gan trở nên yếu, khả năng lưu trữ khoáng chất và vitamin bên trong cơ thể sẽ giảm sút. Do đó, quá trình giải độc gan trở nên quan trọng và việc sử dụng trái bí đao đã được xem là một phương pháp hiệu quả từ thời xưa cho đến nay.
Ngoài ra, đối với những người mắc các vấn đề như gan nhiễm mỡ hay suy gan, việc thường xuyên sử dụng trà bí đao được coi là một phương pháp hữu ích.
Bổ sung Bí Đao vào thực đơn hàng ngày giúp thanh nhiệt và giải độc gan
5.3 Tốt cho mắt
Bên cạnh khả năng hỗ trợ giải độc gan, Bí Đao còn đóng vai trò quan trọng giúp duy trì sức khỏe thị lực. Đó là bởi hàm lượng vitamin B2 phong phú có trong quả bí đao. Hơn nữa, thêm bí đao vào chế độ ăn hàng ngày giúp giảm nguy cơ về rối loạn mắt, thoái hóa điểm vàng, đồng thời hỗ trợ giảm căng thẳng oxi hóa tại võng mạc.
5.4 Tốt cho hệ miễn dịch
Trái Bí Đao chứa đến 19% lượng vitamin C cần thiết hàng ngày cho cơ thể, giúp kích thích quá trình sản xuất bạch cầu. Từ đó không chỉ ngăn chặn sự biến đổi của tế bào khỏe mạnh mà còn ức chế tác động của gốc tự do. Nhờ đó, hệ miễn dịch của cơ thể con người có cơ hội phát triển và duy trì một cách tốt hơn qua từng ngày.
5.5 Tăng cường sức khỏe tim mạch
Không chỉ giàu vitamin B2 và vitamin C, Bí Đao còn cung cấp một lượng kali đáng kể, biến chúng thành “thực phẩm vàng” cho sức khỏe tim mạch. Hơn nữa, bổ sung Bí Đao vào thực đơn hàng ngày sẽ giúp giãn mạch, giảm căng thẳng trên các mạch máu, và từ đó hỗ trợ ngăn chặn nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch như đau thắt ngực hay đột quỵ.
Ăn Bí Đao giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
5.6 Giúp phát triển chiều cao
Trái bí đao chứa đến 19% hàm lượng vitamin C, một yếu tố quan trọng cho sức khỏe của xương, cơ bắp, mô liên kết và mạch máu. Từ đó không chỉ thúc đẩy sự phát triển của xương mà còn có thể giúp cải thiện chiều cao.
5.7 Tăng cường sức khỏe não bộ
Ít người biết rằng, Bí Đao chứa hàm lượng sắt đáng kể. Sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành hemoglobin, giúp vận chuyển oxy từ máu đến các mô cơ thể. Khoảng 20% lượng oxy được vận chuyển bằng máu hỗ trợ thực hiện các chức năng của não bộ. Từ đó tạo ra nhiều nơ ron thần kinh mới, giúp não bộ hoạt động hiệu quả hơn và cải thiện đáng kể trí nhớ.
5.8 Có lợi cho hệ tiêu hóa
Nhờ chứa chất xơ dạng sợi, bí xanh không chỉ hỗ trợ sức khỏe đường ruột mà còn giúp duy trì hệ tiêu hóa của con người một cách khỏe mạnh. Do đó thêm bí xanh vào chế độ ăn hàng ngày có thể ngăn chặn và phòng chống một số bệnh lý như chướng bụng, đau dạ dày và táo bón.
5.9 Hỗ trợ làm đẹp
Ngoài những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe, trái Bí Đao cũng được coi là “thần dược” trong quá trình chăm sóc da và điều trị mụn cho phụ nữ. Cao bí đao từ xưa đến nay luôn là lựa chọn được ưa chuộng của phái đẹp. Đó là bởi chúng chứa nhiều khoáng chất quan trọng, các hoạt chất chống lão hóa cùng nhiều vitamin A, B, C, E cần thiết cho da, từ đó giúp da trở nên trắng sáng, khỏe mạnh và mịn màng.
Hơn nữa, cao bí đao cung cấp độ ẩm đặc biệt, giúp kiểm soát dầu và ngăn chặn mụn, đồng thời có khả năng sát khuẩn cao. Ngoài ra, bí đao còn là một lựa chọn an toàn và phù hợp cho mọi loại da, đảm bảo không gây kích ứng và được yên tâm sử dụng bởi phái đẹp.
5.10 Hỗ trợ một số bệnh
Nhờ tính mát và khả năng giải độc, thanh nhiệt cho cơ thể, trái bí đao mang lại nhiều lợi ích cho những người mắc các vấn đề về hô hấp như ho, hen suyễn cũng như cho những bệnh nhân có tiểu đường, gan hoặc phù do thận. Bí đao có thể được thêm vào thực đơn hàng ngày để giảm nhẹ các triệu chứng của những bệnh lý này.
Đặc biệt, lượng natri trong bí đao rất thấp, làm cho chúng trở thành một thực phẩm an toàn và lành tính cho những người mắc chứng xơ cứng động mạch, viêm thận, béo phì, cao huyết áp và các vấn đề liên quan đến động mạch vành tim.
Một số chú ý khi ăn Bí Đao
Cách sử dụng phổ biến nhất của Bí Đao là nấu canh trong bữa ăn hàng ngày, và chúng cũng thường được sử dụng để xào trứng, hầm xương,… Mặc dù bí đao mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng bạn cũng không nên lạm dụng hay tiêu thụ quá mức.
Trong quá trình sử dụng bí đao làm thực phẩm chế biến, bạn cần lưu ý những điểm sau:
– Tính xà phòng cao trong Bí Đao nên cần tránh ăn sống hoặc uống nước bí đao xay sống vì có thể không tốt cho hệ tiêu hóa.
– Những người có cơ địa lạnh, huyết áp thấp nên hạn chế ăn bí đao.
– Tránh dùng chung dấm với bí đao để ngăn chặn việc mất chất dinh dưỡng và không nên kết hợp với đậu đỏ bởi có thể gây mất nước cho cơ thể.
Lời kết
Cách trồng Bí Đao sẽ trở nên vô cùng đơn giản khi bạn nắm vững quy trình cơ bản và tuân thủ các yếu tố chăm sóc cây để đạt được năng suất cao. Hy vọng rằng thông qua bài viết, bạn sẽ thành công để áp dụng cách trồng bí đao cho vườn nhà của mình. Chúc bạn thành công!
