Bí Ngòi là một giống bí mới đã được du nhập vào Việt Nam trong những năm gần đây. Chúng được ưa chuộng bởi giá trị dinh dưỡng cao. Do đó, hiện nay loại cây này ngày càng được nhiều người trồng và phổ biến, lan rộng khắp nơi. Vậy thì trồng bí ngòi có khó không? Hãy cùng Nuoitrong.com theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu về kỹ thuật trồng và chăm sóc bí ngòi nhé!
Đặc điểm của cây Bí Ngòi
Cây Bí Ngòi thuộc họ nhà bầu bí, có thân tròn và dài. Hiện nay, có hai loại phổ biến là bí ngòi xanh và bí ngòi vàng, mỗi loại mang những đặc điểm riêng biệt.
Bí ngòi xanh thường có vỏ màu xanh mướt với những chấm trắng nhỏ phân bố đều trên bề mặt. Vỏ của quả thường mỏng và ít có vân, còn thịt bên trong dày. Trong khi đó, cây bí ngòi vàng có vỏ màu vàng rực rỡ, thu hút ánh nhìn. Phần thịt bên trong thường có màu vàng hoặc kem, tạo nên sự hấp dẫn khi sử dụng trong các món ăn.
Cả hai loại bí này đều chứa nhiều vitamin và khoáng chất, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như ngăn ngừa ung thư, giảm cân, hỗ trợ xương khớp, kiểm soát hen suyễn,… Ngoài ra, Bí Ngòi cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe mắt và làm đẹp da, đồng thời chống lại quá trình lão hóa cũng như giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.
Hiện nay có hai loại giống phổ biến là bí ngòi xanh và bí ngòi vàng
Điều kiện tốt để trồng cây Bí Ngòi
Tùy thuộc vào điều kiện khí hậu của mỗi vùng, thường sẽ có hai vụ chính trong năm để trồng Bí Ngòi:
– Vụ xuân: Thường bắt đầu vào tháng 2 – 3 và thu hoạch vào tháng 4 – 5 với thời gian sinh trưởng khoảng từ 65 – 70 ngày.
– Vụ thu: Thường trồng vào tháng 8 – 9 và có thể thu hoạch từ tháng 10 – 11, yêu cầu thời gian sinh trưởng ngắn hơn, khoảng 55 – 60 ngày.
Tuy nhiên, trồng Bí Ngòi cũng có thể thực hiện ở các khoảng thời gian khác, tuy nhiên chất lượng và năng suất có thể bị giảm nếu điều kiện thời tiết không thuận lợi.
Ngoài ra, các loại cây thuộc họ nhà bầu bí, trong đó có Bí Ngòi thường ưa ánh sáng và cần được phát triển dưới ánh sáng mạnh và nhiệt độ ấm áp, khoảng từ 22°C đến 30°C. Mặc dù chúng có thể chịu hạn nhưng bí ngòi lại rất nhạy cảm với ngập úng. Do đó, trồng Bí Ngòi thường được thực hiện trên đất thịt nhẹ, có độ pH từ 6 đến 6,5, giàu mùn và có khả năng thoát nước tốt.
Có hai vụ chính để trồng cây là vụ xuân và vụ thu
Cách trồng Bí Ngòi chi tiết
Trong quá trình gieo trồng cây Bí Ngòi, bạn cần tiến hành theo các bước sau:
3.1 Chọn giống
Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị hạt giống cẩn thận và kĩ lưỡng nhằm giúp quá trình trồng Bí Ngòi đạt được năng suất cao. Bởi chất lượng của hạt giống sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của cây, từ đó tạo ra những quả bí chất lượng. Để lựa chọn được giống tốt nhất, bạn nên tìm kiếm các cửa hàng cung cấp hạt giống uy tín, từ đó sẽ giúp đảm bảo chất lượng và nguồn gốc của hạt giống.
Sau khi đã trồng một mùa vụ đầu tiên thành công, bạn có thể chọn lựa 1 – 2 trái bí để để cho chúng trở nên thật già, sau đó thu hạt giống để chuẩn bị cho các mùa vụ tiếp theo. Từ đó sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí mua hạt giống mới và đồng thời cũng giúp đảm bảo chất lượng và sự phù hợp của giống với điều kiện trồng của bạn.
Bạn cần lựa chọn hạt giống cẩn thận và kĩ lưỡng trước khi gieo trồng
3.2 Đất trồng và chậu trồng
Đất trồng là một trong những yếu tố quan trọng giúp hỗ trợ sự phát triển của cây Bí Ngòi. Cây có thể được trồng trên mọi loại đất nhưng loại đất sinh học sạch và giàu chất dinh dưỡng thường là lựa chọn lý tưởng nhất, đồng thời cũng giúp hạn chế sự phát triển của mầm bệnh.
Sau khi đã có nguồn đất phù hợp, bạn có thể trộn thêm phân hữu cơ hoặc các loại phân trùn quế, xơ dừa, vỏ trấu,… từ đó giúp đất hấp thụ thêm dưỡng chất.
Ngoài ra, nếu diện tích đất trồng ở nhà hạn chế, bạn có thể trồng cây trong các chậu hoặc thùng xốp. Tuy nhiên, các chậu hoặc thùng này cần có bán kính từ 30cm trở lên và được đục lỗ thoát nước trước khi trồng cây.
3.3 Tiến hành gieo hạt
Trước khi gieo hạt cây Bí Ngòi, bạn cần ngâm hạt giống trong nước ấm theo tỉ lệ 2 phần nước sôi và 3 phần nước lạnh, đồng thời để hạt giống ngâm qua đêm để kích thích quá trình nảy mầm. Sau đó, bạn sẽ chuẩn bị khay đất để gieo hạt, vùi sâu hạt khoảng 1,5cm và phủ lên một lớp đất mỏng.
Ngoài ra, cần đảm bảo cung cấp độ ẩm cho hạt bằng cách tưới nước nhẹ. Trong khoảng thời gian từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường, hạt sẽ nảy mầm và cây con bắt đầu mọc lên. Sau khoảng 10 ngày phát triển, bạn nên tỉa bớt các cây yếu và chỉ chọn ra 1 hoặc 2 cây khỏe mạnh để tiến hành chuyển sang chậu hoặc luống đất đã chuẩn bị.
Bên cạnh đó, khi chuyển cây sang chậu, bạn nên sử dụng một chiếc bay nhỏ để đào các hố đủ sâu và đặt cây giống vào bên trong. Lưu ý chỉ nên trồng từ 1 đến 2 cây trong mỗi chậu.
Trong trường hợp trồng trên đất, bạn cần duy trì khoảng cách giữa các cây từ 75 đến 100cm để đảm bảo không gian cho sự phát triển của cây. Sau khi trồng xong, bạn hãy tưới nước cho cây 2 lần mỗi ngày và che phủ cây trong vòng 1 tuần đầu để giúp cây con có thể thích nghi với môi trường mới.
Bạn cần ngâm hạt giống trong nước ấm trước khi bắt đầu gieo trồng
Cách chăm sóc Bí Ngòi đúng kĩ thuật
Sau quá trình trồng, bạn cũng cần chú ý các yếu tố chăm sóc sau đây nhằm giúp cây có thể tiếp tục sinh trưởng một cách tốt nhất nhé:
4.1 Tưới nước
Cây Bí Ngòi cần được tưới nước hai lần mỗi ngày. Trong trường hợp thời tiết u ám hoặc có mưa, bạn có thể giảm lượng nước hoặc không tưới, đồng thời hạn chế tưới vào thời gian nắng nóng. Dù trong giai đoạn ra hoa, cây cần nhiều nước nhưng bạn chỉ nên tưới đủ ẩm vào gốc cây và tránh sử dụng vòi phun trực tiếp lên hoa bởi có thể sẽ làm rụng hoa và trái non.
4.2 Bón phân
Bạn nên thực hiện bón phân đúng cách nhằm giúp cung cấp dưỡng chất cần thiết và tăng cường sức đề kháng cho cây, đồng thời có thể bón cho cây từ khi hạt nảy mầm.
Khi cây còn ở giai đoạn con, bạn nên bón phân khoảng mỗi 7 – 10 ngày, đồng thời tưới nước pha loãng phân đạm urê quanh gốc cây. Ngoài ra, trong giai đoạn cây bí ngòi đang đậu quả non, bạn cũng nên tưới thêm phân đạm và kali vào gốc cây để cung cấp dưỡng chất cho cây nuôi trái. Tuy nhiên, lưu ý không nên bón phân khi cây đang trong quá trình ra hoa.
Quá trình bón phân nên được thực hiện đúng cách và đúng theo từng giai đoạn phát triển của cây
4.3 Thụ phấn cho cây
Một trong những kỹ thuật quan trọng nhất khi trồng cây Bí Ngòi là kỹ thuật thụ phấn. Thông thường, khi cây khoảng 1 tháng tuổi, chúng sẽ bắt đầu ra hoa và hoa sẽ tự thụ phấn một cách tự nhiên thông qua gió hoặc côn trùng. Tuy nhiên, để cây ra trái nhiều hơn, bạn có thể thụ phấn thủ công bằng cách ngắt một bông hoa đực và cọ vào phần nhụy của hoa cái.
Sau khi thụ phấn thành công, sau khoảng 1 đến 2 ngày, bạn sẽ thấy hoa cái bắt đầu cong xuống và trái non hình thành. Lúc này, bạn nên tỉa bớt hoa đực để cây tập trung dưỡng chất cho trái.
4.4 Phòng ngừa sâu bệnh hại
Bên cạnh tưới nước và bón phân cho cây, phòng ngừa sâu bệnh hại cũng rất quan trọng. Trong quá trình phát triển của cây, bạn nên tỉa bớt một số cành nhánh để cải thiện thông gió và tránh tình trạng đất bị ngập nước, từ đó có thể ngăn chặn sự phát triển của các loại sâu bệnh hại.
Ngoài ra, nếu cây bị nhiễm nấm, bạn có thể sử dụng thuốc sinh học tự chế từ củ riềng đã được giã nát và pha loãng với nước theo tỉ lệ 1:1, sau đó lọc sạch và phun lên cây bí. Trong trường hợp cây bị tấn công bởi rệp hoặc nấm mốc, bạn có thể pha loãng thuốc xanh metylen và betadine với nồng độ cực nhẹ để phun lên lá cây.
Bên cạnh đó, một phương pháp phòng ngừa khác mà nhiều người sử dụng hiện nay là sử dụng lưới chắn côn trùng Đài Loan. Loại lưới này không chỉ giúp ngăn cản côn trùng xâm nhập một cách hiệu quả mà còn giảm sử dụng các loại hóa chất bảo vệ thực vật, đồng thời có độ bền cao.
Thu hoạch Bí Ngòi
Cây Bí Ngòi thường có thể thu hoạch sau khoảng 60 ngày từ khi gieo trồng. Những quả được thu hoạch thường có kích thước khoảng 25 đến 30cm, và mỗi cây trung bình có thể thu hoạch được khoảng 12 đến 15 quả.
Nếu bạn muốn sử dụng Bí Ngòi trong các món ăn, bạn có thể thu hoạch khi quả còn non, vẫn có lông tơ và khi gõ nhẹ vào quả bạn nghe tiếng đục đục. Khi đó, quả đã sẵn sàng để sử dụng. Bạn chỉ cần dùng kéo hoặc dao để cắt phần cuống và sau đó có thể chế biến thành các món ăn thơm ngon cho gia đình.
Bạn có thể thu hoạch Bí Ngòi sau khoảng 60 ngày từ khi gieo trồng
Công dụng của Bí Ngòi
Bí Ngòi không chỉ được chế biến thành nhiều món ăn ngon mà còn có vô vàn công dụng đối với sức khỏe con người:
6.1 Giúp chống oxi hóa
Bí Ngòi cũng giàu chất chống oxy hóa, những hợp chất thực vật này đóng vai trò quan trọng giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do gốc tự do.
Ngoài ra, carotenoid, bao gồm lutein, zeaxanthin và beta-carotene là các thành phần đặc biệt phong phú trong bí ngòi. Chúng có thể mang lại lợi ích cho mắt, da và tim, đồng thời giúp bảo vệ chống lại một số loại ung thư như ung thư tuyến tiền liệt.
Hơn nữa, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vỏ của bí ngòi chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất. Bí ngòi màu vàng có thể chứa hàm lượng cao hơn một chút so với bí màu xanh nhạt.
6.2 Tốt cho hệ tiêu hóa
Bí Ngòi đóng vai trò quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa thông qua nhiều cách.
Với những người có sức khỏe bình thường, Bí Ngòi chứa một lượng lớn nước, giúp làm mềm phân và tăng khả năng di chuyển qua hệ thống tiêu hóa, từ đó giảm nguy cơ táo bón.
Hơn nữa, Bí Ngòi cũng cung cấp cả chất xơ hòa tan và không hòa tan. Chất xơ không hòa tan được hấp thụ vào phân, giúp phân di chuyển một cách dễ dàng hơn qua đường ruột, từ đó làm giảm nguy cơ táo bón. Lợi ích này càng được tăng cường nếu bạn duy trì một chế độ ăn uống giàu chất lỏng.
Trong khi đó, chất xơ hòa tan tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong ruột. Các vi khuẩn này sản xuất axit béo chuỗi ngắn (SCFAs) giúp nuôi dưỡng các tế bào ruột và giảm viêm, làm giảm các triệu chứng của một số bệnh đường ruột như hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.
Ăn Bí Ngòi rất tốt cho sức khỏe của hệ tiêu hóa
6.3 Tốt cho sức khỏe của mắt
Ít người biết rằng, ăn Bí Ngòi có thể tăng cường thị lực nhờ vào vitamin C và beta-carotene trong quả. Những dưỡng chất này khi được hấp thụ đúng cách có thể giúp bảo vệ mắt luôn sáng và tránh khỏi cảm giác mỏi mệt.
Ngoài ra, ăn Bí Ngòi thường xuyên mỗi ngày cũng giúp hỗ trợ và cung cấp các chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin, từ đó giảm thiểu các vấn đề liên quan đến tuổi tác và thị lực.
6.4 Hỗ trợ giảm cân
Một phương pháp giảm cân hiệu quả đến từ sử dụng bí ngòi trong các món ăn là do loại bí này chứa nhiều chất xơ. Từ đó sẽ giúp phụ nữ có thể kiểm soát cân nặng và đạt được sự giảm cân nhanh chóng.
Ngoài ra, chất béo trong bí ngòi được đánh giá là không gây hại cho cơ thể và thậm chí có thể giúp kiểm soát cân nặng trong thời gian ngắn.
6.5 Tốt cho hệ miễn dịch
Trong một quả bí ngòi lớn có chứa khoảng 57,8 miligram vitamin C, đáp ứng hơn 60% nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày (RDA) của nam giới và hơn 75% RDA đối với phụ nữ.
Với lượng vitamin C này, bạn có thể tăng cường hệ miễn dịch của mình. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng duy trì mức độ vitamin C đủ trong huyết thanh có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm mức độ nghiêm trọng cũng như thời gian mắc bệnh.
6.6 Giúp giảm lượng đường trong máu
Bí Ngòi có thể đóng vai trò quan trọng giúp giảm lượng đường trong máu của những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Với chỉ 3 gram carbohydrate cho mỗi khẩu phần nấu chín (232 gram), bí ngòi cung cấp một lựa chọn thay thế hiệu quả cho các loại mì ống thấp carbohydrate đối với những người muốn hạn chế lượng carbohydrate trong khẩu phần ăn của mình. Hơn nữa, chúng có thể được chế biến thành sợi hoặc lát để thay thế mì spaghetti, linguini hoặc lasagna trong các món ăn.
Ngoài ra, chế độ ăn kiêng giảm lượng carbohydrate có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu và insulin, hai yếu tố quan trọng giúp duy trì lượng đường trong máu ổn định và từ đó có thể làm cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 hạn chế sử dụng thuốc.
Hơn nữa, chất xơ có trong Bí Ngòi giúp kiểm soát lượng đường trong máu, ngăn chặn sự tăng đột ngột sau bữa ăn. Chế độ ăn giàu chất xơ từ trái cây và rau cải – bao gồm cả bí ngòi – thường sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Bên cạnh đó, chất xơ có trong Bí Ngòi cũng có thể giúp cải thiện sự nhạy cảm với insulin và kiểm soát lượng đường trong máu. Ngoài ra, các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng chiết xuất từ vỏ bí ngòi có thể giảm lượng đường trong máu và insulin, đó có thể là nhờ các chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Tuy nhiên, cần thực hiện thêm nghiên cứu trên người để xác nhận những kết quả này.
Ăn Bí Ngòi có thể giúp hỗ trợ giảm lượng đường trong máu
6.7 Nâng cao sức khỏe tim mạch
Bí Ngòi có thể đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện sức khỏe tim mạch chủ yếu nhờ vào hàm lượng chất xơ cao. Ngoài ra, các nghiên cứu chỉ ra rằng đối với người tiêu thụ chất xơ nhiều hơn thường ít có nguy cơ mắc bệnh tim hơn so với những người tiêu thụ ít hoặc không tiêu thụ chất xơ.
Trong bí ngòi, pectin – một loại chất xơ hòa tan – được tìm thấy đặc biệt hiệu quả giúp giảm mức cholesterol LDL “xấu” và cholesterol toàn phần. Dựa trên một đánh giá của 67 nghiên cứu, khi tiêu thụ ít nhất từ 2 đến 10 gam chất xơ hòa tan mỗi ngày trong khoảng thời gian 1 đến 2 tháng có thể giảm tổng lượng cholesterol toàn phần trung bình là 1,7 mg/dl và cholesterol LDL “xấu” giảm 2,2 mg/dl.
Bên cạnh đó, Bí Ngòi cũng giàu kali, từ đó có thể giúp giảm huyết áp cao bằng cách làm giãn mạch máu. Sự giảm huyết áp này liên quan chặt chẽ đến giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Ngoài ra, chế độ ăn giàu carotenoid, có lượng tương tự như trong bí ngòi đã được chứng minh có tác dụng bảo vệ đặc biệt chống lại các bệnh tim mạch.
Bổ sung Bí Ngòi vào thực đơn hàng ngày giúp nâng cao sức khỏe tim mạch
6.8 Tốt cho sức khỏe xương khớp
Trong Bí Ngòi có chứa các thành phần dinh dưỡng giúp tăng cường sức khỏe của xương, bao gồm chất chống oxy hóa lutein và zeaxanthin, vitamin K và magiê. Những chất này đóng vai trò quan trọng giúp duy trì và thúc đẩy sự phát triển của hệ xương và khớp, đồng thời cải thiện sức khỏe của xương.
Có nên ăn Bí Ngòi sống không?
Thông thường, Bí Ngòi có thể ăn sống được, tuy nhiên vẫn có thể có một số rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe:
7.1 Chứa các hợp chất đắng
Bí Ngòi và các loại cây thuộc họ bầu bí thường chứa các hợp chất đắng được gọi là cucurbitacin, đặc biệt là trong các loại bí dại. Những hợp chất này có thể có tác dụng giúp chữa bệnh, tuy nhiên nếu sử dụng với liều lượng cao có thể gây ra tình trạng ngộ độc.
Ngoài ra, liều lượng cao của các hợp chất này có thể dẫn đến các triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy, đau dạ dày, mất nước và giảm huyết áp. Tuy nhiên, những tác dụng phụ này thường là bởi ăn các loại bí sống như bầu hoặc bí xanh.
Bí Ngòi có thể ăn sống, tuy nhiên bạn cần chú ý để tránh các tác dụng phụ không mong muốn
7.2 Gây đầy hơi
Ăn Bí Ngòi sống cũng có thể gây ra các triệu chứng như đầy hơi và chướng bụng, đặc biệt là khi ăn quá nhiều. Bí ngòi chứa nhiều chất xơ mà đường ruột của bạn không thể tiêu hóa hết, từ đó có thể dẫn đến tích tụ khí và gây ra cảm giác đầy hơi.
7.3 Có thể ngộ độc thực phẩm
Ở một số nền văn hóa, hoa bí ngòi cũng được coi là một món ăn ngon, rất hấp dẫn. Bạn có thể chiên hoặc trộn sống cùng salad hoặc sử dụng làm nguyên liệu trong món súp và hầm.
Tuy nhiên, luôn có một số nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi ăn trái cây và rau củ sống. Bởi trong đất có thể chứa vi khuẩn và ký sinh trùng có thể làm nhiễm khuẩn thực phẩm. Vì vậy, bạn cần phải rửa sạch rau củ trước khi sử dụng.
Nếu bạn phát hiện một quả bí ngòi cực kỳ đắng khi cắn vào thì tốt nhất là nên bỏ đi. Đây là dấu hiệu của nồng độ cucurbitacin cao, có thể gây hại cho sức khỏe.
Lời kết
Trên đây là tất cả thông tin về kỹ thuật trồng Bí Ngòi mà Nuoitrong.com muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng rằng thông qua những chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bí ngòi chi tiết, bạn đã nhận được nhiều thông tin hữu ích, từ đó giúp tạo ra một mùa vụ bội thu! Chúc bạn thành công!
