Cây Mía đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp chế biến đường. Cây có đặc tính là không kén đất, khỏe mạnh và dễ chăm sóc, do đó được trồng rộng rãi khắp cả nước. Tuy nhiên, để đạt được hiệu suất kinh tế cao, bạn cần chú ý áp dụng kỹ thuật trồng mía đúng cách. Trong bài viết dưới đây Nuoitrong.com sẽ chia sẻ với bạn phương pháp trồng mía hiệu quả và giá trị kinh tế, công dụng mà cây mía mang lại!
Đặc điểm, nguồn gốc cây Mía
Cây Mía hay còn gọi là cây cam giá, thuộc họ Lúa Poaceae với tên khoa học là Saccharum officinarum L., có nguồn gốc từ Ấn Độ. Đất nước này cùng với Cuba nổi tiếng là hai quốc gia hàng đầu về sản xuất mía trên thế giới.
Mía có nhiều loại với đặc điểm hình thái đa dạng, như mía bầu có thân cao và to, mía múa de thì gầy, thân nhỏ và thấp, và vỏ mía có thể có màu tím, trắng hoặc đỏ. Các loại mía cũng khác nhau về hàm lượng đường, với một số loại chứa ít đường và một số khác chứa nhiều đường.
Ở nước ta, mía được trồng phổ biến tại các tỉnh miền Trung như Quảng Ngãi, Quảng Nam và miền Bắc như Hà Nội, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Hòa Bình. Phần lớn là do đất đai ở những khu vực này có giàu chất phù sa, chứa vôi, sâu và nhẹ, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho cây mía phát triển.Thời gian thu hoạch mía thường diễn ra sau khoảng 11 đến 18 tháng, và mía sau đó được sử dụng làm nguyên liệu chính cho sản xuất đường cũng như làm thuốc.
Nước mía rất được ưa chuộng, đặc biệt là trong những mùa nắng nóng, đó là nhờ vào khả năng làm mát và hương vị thơm ngon, đồng thời giá thành lại rất rẻ.
Cây Mía còn có tên gọi khác là cây cam giá
Giá trị kinh tế cao từ cây Mía
Mía không chỉ là một trong những cây công nghiệp quan trọng cung cấp nguyên liệu chính cho sản xuất đường – một nhu yếu phẩm quan trọng cho đời sống hàng ngày mà còn là nguồn thu nhập chính cho nhiều khu vực nông thôn. Mỗi năm, diện tích trồng mía tại Việt Nam duy trì ở mức trên 270.000 ha, với sản lượng đường trung bình đạt khoảng 1,3 – 1,5 triệu tấn.
Cây Mía có nhiều ưu điểm vượt trội so với các loại cây trồng ngắn ngày khác. Về mặt sinh học, mía có khả năng thích ứng linh hoạt do dễ canh tác và sinh trưởng tốt trên nhiều loại địa hình và điều kiện sinh thái khác nhau, đồng thời không yêu cầu người trồng phải có chuyên môn cao.
Ngoài ra, mía cũng có khả năng tái sinh mạnh mẽ, sau mỗi vụ thu hoạch, bạn có thể chăm sóc ruộng mía để mầm gốc tiếp tục phát triển cho vụ mía tiếp theo, từ đó giúp giảm thiểu chi phí sản xuất.
Về mặt công nghiệp, mía là nguồn nguyên liệu đa dạng mang lại nhiều lợi ích kinh tế từ phần gốc đến phần ngọn. Thân mía được sử dụng để sản xuất đường, rượu, ván ép, giấy, dược phẩm,… Ngọn và lá mía có thể tái chế để sản xuất phân xanh. Rỉ đường cũng được tận dụng để sản xuất nhiên liệu sinh học, nấm men, rượu, axit citric và dung môi axeton.
Nhìn chung, chuỗi giá trị của ngành công nghiệp mía đường có thể được tối ưu hóa và phát triển bền vững nếu được quản lý và khai thác một cách hiệu quả, góp phần tạo ra lợi ích kinh tế cao và bền vững cho người trồng mía.
Cây Mía là một trong những cây công nghiệp quan trọng và có giá trị kinh tế cao
Cách trồng cây Mía chi tiết
Trong quá trình trồng cây Mía, bạn cần thực hiện quá trình chuẩn bị cẩn thận, sau đó tiến hành các bước trồng đúng kĩ thuật nhằm giúp cây có điều kiện để có thể sinh trưởng tốt nhất:
3.1 Mật độ trồng
Mật độ trồng mía phụ thuộc vào điều kiện đất và loại giống mía được chọn. Thông thường, mỗi hecta đất cần khoảng từ 35.000 đến 40.000 hom. Mỗi hom thường có 3 mắt, vì vậy mỗi hecta cần từ 8 đến 10 tấn giống mía.
Ngoài ra, khoảng cách giữa các hàng tùy thuộc vào phương pháp trồng thủ công hay sử dụng máy móc để điều chỉnh sao cho phù hợp. Trong trường hợp trồng hàng kép, khoảng cách thường là 1.2 – 1.8m x 0.6 – 8.4m, trong khi hàng đơn thì có thể cách nhau từ 0.8 – 1.2m.
3.2 Chọn đất
Mía là loại cây dễ trồng và có thể áp dụng phương pháp trồng mía trên mọi loại đất. Tuy nhiên, để đạt được hiệu suất cao, điều kiện thâm canh cần phải đảm bảo, bao gồm độ dốc dưới 10 độ, tầng canh tác sâu, đất giàu dinh dưỡng, pH trung tính, thoát nước tốt và có độ tơi xốp.
Cây Mía khá dễ trồng và hầu như có thể trồng trên mọi loại đất
3.3 Tiến hành làm đất
Tùy thuộc vào loại đất, bạn sẽ thực hiện các công đoạn chuẩn bị đất trồng mía khác nhau, cụ thể:
– Đất bãi và đất ruộng: Bạn cần thực hiện cày sâu từ 30 – 35cm, bừa đất từ 2 đến 3 lần, rạch hàng một lần và độ sâu từ 25 – 30cm. Hơn nữa, độ sâu cày phải đạt trên 30cm và lưu ý rằng hướng cày lần sau phải vuông góc với hướng lần trước để tránh lỗi. Đối với những vùng đất thấp có nhiều phèn, bạn cần chú ý không rạch hàng sâu đến lớp đất phèn và chủ động đào thêm kênh mương thoát nước.
– Đất bị nhiễm phèn: Rãnh liếp rộng 4.5 – 5.0m, độ cao từ 25cm – 35cm. Đất rãnh nên phủ lớp đất xốp dày từ 5 – 10cm.
– Đất đồi: Thiết kế hàng mía theo đường đồng mức, trong những nơi có điều kiện, áp dụng cây không lật với độ sâu khoảng 40 – 50cm. Từ đó sẽ giúp đất có thời gian để tiếp xúc với không khí và diệt khuẩn sâu bệnh tồn tại bên trong.
– Đất trũng đồng bằng sông Cửu Long: Rãnh liếp rộng từ 6 – 20cm, độ cao từ 25 – 35cm, rãnh trồng mía sâu từ 20 – 25cm. Đồng thời đáy rãnh nên được phủ thêm lớp đất xốp dày 5 – 10cm.
3.4 Chọn giống
Trong kỹ thuật trồng mía, bạn cần thực hiện lựa chọn các giống mía cẩn thận. Hom mía tốt sẽ quyết định chất lượng của cây mía, đảm bảo độ ngọt thanh và năng suất cao. Dưới đây là một số giống mía phổ biến ở từng vùng miền mà bạn có thể tham khảo:
– Ở Tây Nguyên: K84 – 200, VDD93 – 159, VN84 – 4137,…
– Vùng Đông Nam Bộ: R579, K84 – 200,…
– Bắc Trung Bộ: ROC 16, VD93 – 159,…
– Phía Bắc: QD94 – 119, ROC22, ROC10,…
Bạn cần lựa chọn các giống mía để trồng cẩn thận và sao cho phù hợp nhất
3.5 Thời vụ trồng
Thời vụ thực hiện trồng mía thường được chia thành hai vụ chính là vụ chính và vụ phụ. Tuy nhiên, thời vụ trồng tại các khu vực trong nước ta có sự khác biệt nhất định. Dưới đây là chi tiết thời gian trồng mía tại từng khu vực:
– Vùng Bắc Trung Bộ: Vụ chính từ ngày 1/1 đến ngày 30/4, vụ phụ từ ngày 1/10 đến ngày 15/12.
– Duyên Hải Miền Trung: Vụ chính diễn ra từ ngày 1/1 đến ngày 1/3, vụ phụ từ ngày 1/6 đến ngày 30/8.
– Vùng Tây Nguyên: Vụ chính kéo dài từ ngày 1/10 đến ngày 30/11, vụ phụ từ ngày 1/5 đến ngày 15/6.
– Vùng Tây Nam Bộ: Vụ chính thường là từ ngày 1/4 đến ngày 30/6, còn vụ phụ diễn ra từ ngày 15/11 đến ngày 30/1.
3.6 Các bước trồng cây Mía
Sau khi đã hoàn thành các bước chuẩn bị, quy trình trồng cây Mía tiếp tục bằng cách thực hiện các bước sau đây:
– Đặt các hom theo rãnh hàng đơn, giữ khoảng cách khoảng 1m giữa các hom. Đối với hàng kép, khoảng cách giữa hai hàng là 1,4m.
– Phủ kín đất trên các hom từ 3 – 5cm khi trồng không chính vụ, hoặc từ 7 – 10cm khi trồng chính vụ.
– Nếu đất khô thì cần nén chặt để đảm bảo tiếp xúc tốt giữa hom và đất.
– Trong quá trình trồng, nếu có điều kiện, bạn cần tưới ẩm đất khi trồng và sử dụng màng phủ nông nghiệp để giữ ẩm, đồng thời hạn chế sự phát triển của cỏ dại trong vườn mía.
Cách chăm sóc cây Mía đúng kĩ thuật
Khi thực hiện phương pháp trồng mía đúng cách, quá trình chăm sóc cây trở nên đơn giản và dễ dàng hơn nhiều. Cụ thể, các bước chăm sóc bao gồm:
4.1 Bón phân
Để thúc đẩy sự phát triển của mía, khi bón phân cần chú trọng vào cung cấp hoạt chất nitơ. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các loại phân hữu cơ khác như phân chuồng đã qua xử lý hoặc phân trùn quế. Đồng thời bón phân nên được thực hiện khi mầm mía đã xuất hiện, từ đó sẽ giúp mía phát triển mạnh mẽ hơn.
4.2 Làm cỏ
Sự xuất hiện của cỏ dại trong vườn có thể hút chất dinh dưỡng của cây mía, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng và làm chậm tiến trình sinh trưởng. Vì vậy, bạn cần duy trì độ sạch sẽ bằng cách làm cỏ thường xuyên nhằm giúp cây phát triển nhanh chóng và đẩy lùi sự phát triển của cỏ dại.
Bạn cần làm cỏ thường xuyên nhằm giúp ngăn chặn sự phát triển của cỏ dại
4.3 Phòng trừ sâu bệnh hại
Trong quá trình trồng mía, thường xuyên gặp phải vấn đề về sâu đục thân và rầy rệp, gây tổn thất nghiêm trọng cho năng suất của cây.
Để đối phó với tình trạng này, bạn nên sử dụng thuốc phun phòng Leven hoặc Vansi, với liều lượng pha từ 25 đến 50 gram cho mỗi bình dung tích 20 – 25 lít nước, đồng thời phun đều lên cả hai mặt lá, thân cây và vùng dưới tán. Liều lượng này có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào diện tích trồng và số lượng cây để đảm bảo hiệu quả phòng trừ phù hợp.
Thu hoạch cây Mía
Để đảm bảo chất lượng và năng suất cao của mía, bạn cần xác định đúng thời điểm thu hoạch. Khi thu hoạch mía cần tuân thủ các yêu cầu sau:
– Không được làm cho mía bị dập, róc mía phải sạch theo tiêu chuẩn, và đặc biệt quan trọng là phải cắt sát gốc mía.
– Sử dụng các dụng cụ chuyên dụng trong quá trình thu hoạch mía.
– Mía khi thu hoạch thường được bó từ 10 – 15kg, sau đó gom thành các đóng khoảng 30 – 50 bó để dễ dàng vận chuyển.
– Sau khi thu hoạch mía, bạn cần vận chuyển ngay đến nơi tiêu thụ trong vòng 24 giờ để bảo đảm được độ ngọt vốn có của mía.
Bạn cần xác định đúng thời điểm thu hoạch nhằm giúp đạt chất lượng và năng suất cao nhất
Lợi ích tuyệt vời từ nước mía
Nước mía không chỉ thơm ngon, giúp giải khát trong những ngày hè oi bức mà còn có vô vàn công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người:
6.1 Cung cấp năng lượng cho cơ thể
Uống nước mía khi đói được xem là một cách hiệu quả để bổ sung đường tự nhiên vào chế độ ăn uống, từ đó giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể trong những ngày có hoạt động nhiều. Nước mía giàu chất xơ và chứa các dạng dinh dưỡng quan trọng như canxi, kali, magiê và vitamin C, từ đó có vai trò quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe.
Ngoài ra, nước mía cũng cung cấp chất xơ, giúp hỗ trợ duy trì sức khỏe của đường ruột, giảm tốc độ tiêu hóa thức ăn và cung cấp nước một cách hiệu quả cho cơ thể. Chính vì thế, khi đói nếu uống nước mía không chỉ giúp cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể thông qua chất xơ và các dạng dinh dưỡng khác.
Trong nước mía có chứa nhiều dưỡng chất giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể
6.2 Giúp bù điện giải cho cơ thể
Mất nước vẫn luôn là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là trong mùa hè. Để ngăn ngừa tình trạng này, thường xuyên uống nước ép mía có thể giúp hạ nhiệt cơ thể.
Mía chứa nhiều carbohydrates, axit amin, đặc biệt là các axit amin cần thiết, từ đó giúp bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài ra, trong nước mía còn chứa vitamin B1, B2, B6, C cùng với các muối vô cơ như canxi, photpho và sắt.
Theo y học cổ truyền, mía có vị ngọt tính mát, từ đó có tác dụng thanh nhiệt và sinh tân, giúp giảm cảm giác khát và kích thích quá trình lọc nước của cơ thể. Ngoài ra, mía cũng được đánh giá cao khi giúp hỗ trợ các tình trạng như thiếu nước, tiểu ít và tiểu dắt, nôn mửa do thai nghén, táo bón.
6.3 Giảm nguy cơ mắc táo bón
Táo bón và tiêu chảy thường là những vấn đề phổ biến liên quan đến hệ tiêu hóa. Uống nước mía có thể đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện những tình trạng này. Đặc biệt, sử dụng nước mía khi đói có thể giúp giảm các triệu chứng liên quan đến táo bón và tiêu chảy.
Nước mía được coi là một nguồn cung cấp chất điện giải hiệu quả nhờ chứa kali, từ đó giúp giảm mất nước và khôi phục lại sự cân bằng điện giải trong cơ thể. Ngoài ra, chất xơ có trong nước mía cũng giúp giảm táo bón và kích thích nhu động ruột, từ đó giúp cải thiện quá trình tiêu hóa.
6.4 Tốt cho sức khỏe làn da
Nước mía là một nguồn cung cấp vitamin C, một chất dinh dưỡng quan trọng giúp hình thành collagen, giúp da trở nên sáng màu và đàn hồi. Đồng thời, nước mía cũng được biết đến với khả năng bảo vệ làn da khỏi tác động có hại của tia UV từ ánh nắng mặt trời.
Ngoài ra, nước mía không chỉ chứa nhiều vitamin C mà còn cung cấp sắt, magiê, canxi và các chất điện giải khác. Hơn nữa, với các vitamin A, B, C, D, E và K trong nước mía cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe của da và tóc, đồng thời có thể hỗ trợ giúp kiểm soát tình trạng mụn trứng cá và giảm thiểu vết rạn da.
Trong nước mía rất giàu vitamin C giúp làm đẹp da
6.5 Ngăn ngừa bệnh sỏi thận
Với thành phần nước chiếm khoảng 70 – 75%, nước mía giúp phòng ngừa và loại bỏ sỏi cũng như hỗ trợ chức năng thận và lợi tiểu. Ngoài ra, nước mía cũng có thể hỗ trợ điều trị nhiễm trùng tiểu. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống nước mía kết hợp với chanh và nước dừa có thể giảm cảm giác nóng rát ở đường tiết niệu, đặc biệt là do các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhiễm trùng tiểu, sỏi thận và viêm tuyến tiền liệt.
6.6 Giảm căng thẳng
Nước mía có hàm lượng flavonoid và các hợp chất polyphenolic cao, giúp bảo vệ cơ thể khỏi căng thẳng hiệu quả. Ngoài ra, nước mía cung cấp sắt, magiê, canxi và các chất điện giải khác, từ đó giúp ngăn ngừa mất nước và tăng cường năng lượng cho hoạt động cơ thể.
6.7 Bảo vệ gan
Nước mía là một nguồn giàu chất flavonoid và hợp chất phenolic. Những hợp chất này có nhiều tác dụng quan trọng, bao gồm khả năng kháng viêm, chống ung thư, chống oxy hóa, kháng virus và chống dị ứng. Đặc biệt, đối với những người mắc vàng da do viêm gan, khi uống nước mía có thể giúp bảo vệ gan khỏi viêm nhiễm và đồng thời hỗ trợ kiểm soát mức sắc tố da cam.
6.8 Tốt cho sức khỏe răng miệng
Nước mía mang lại lợi ích cho sức khỏe răng miệng. Đặc biệt, nước mía giàu canxi và photpho, hai khoáng chất quan trọng giúp củng cố men răng và giảm nguy cơ sâu răng. Ngoài ra, nước mía cũng có khả năng giúp hỗ trợ giảm mùi hôi hơi thở. Tuy nhiên, để duy trì sức khỏe răng miệng tốt, bạn cần duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và thực hiện vệ sinh răng miệng đều đặn sau mỗi bữa ăn.
Uống nước mía cũng giúp hỗ trợ tăng cường sức khỏe răng miệng
Một số bài thuốc chữa bệnh từ nước Mía
Nước mía thường được sử dụng trong nhiều phương pháp dân gian để chữa bệnh và bổ sung sức khỏe, bao gồm:
– Chữa chứng nôn mửa: Pha nước mía với nước gừng tươi là biện pháp hiệu quả chống nôn mửa, đặc biệt là khi cảm giác nôn khan.
– Chống viêm kết mạc cấp tính: Uống nước mía kết hợp với nước sắc hoàng liên có thể giúp giảm viêm, sưng và đau mắt một cách nhanh chóng.
– Thanh nhiệt cho hệ hô hấp: Nước mía được sử dụng trong nấu cháo có thể giúp thanh nhiệt, làm mềm họng, giảm cảm giác khát và các triệu chứng như ho khan, môi khô, mồ hôi trộm, đại tiện táo kết.
– Viêm dạ dày mạn tính: Uống hỗn hợp nước mía và rượu nho mỗi ngày giúp hỗ trợ giảm triệu chứng của căn bệnh này.
– Khi bị táo bón: Bạn có thể sử dụng nước mía và mật ong nhằm giúp giảm tình trạng táo bón, hơn nữa nên uống vào buổi sáng và tối.
Lưu ý khi sử dụng nước Mía
Do nước mía có chứa lượng đường đáng kể nên nếu lưu trữ không đúng sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển, từ đó gây nhiễm khuẩn. Đặc biệt, tính lạnh của nước mía cũng khiến người có tỳ vị hư yếu hoặc mắc tiểu đường cần hạn chế uống nước mía. Đồng thời, tiêu thụ quá mức có thể gây tăng cân do cơ thể hấp thụ quá nhiều năng lượng từ đường.
Ngoài ra, trong quá trình chế biến, bạn cần sử dụng mía sạch và tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh. Đồng thời sau khi ép bạn nên uống ngay trong vòng 15 phút. Trường hợp không thể uống ngay, bạn cần đậy kín và bảo quản trong tủ lạnh (không quá 1 buổi) bởi sau đó, quá trình oxy hóa diễn ra có thể gây mất đi một số dưỡng chất.
Lời kết
Như vậy, qua bài viết này, bạn đã được hướng dẫn chi tiết cách trồng và chăm sóc cây Mía để đạt hiệu suất cao và năng suất đường tối ưu. Chúng tôi mong rằng bạn sẽ có khả năng tự mình trồng và quản lý vườn mía để tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Chúc bạn thành công!
