Củ Cải Đường là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chính vì vậy mà chúng ngày càng trở nên phổ biến trong các bữa ăn hằng ngày. Trong bài viết này, Nuoitrong.com sẽ hướng dẫn bạn từng bước cách trồng củ cải đường, từ quá trình chuẩn bị đất đến khi thu hoạch nhằm giúp bạn có thể tự tin trồng và chăm sóc cây trong khu vườn của mình!
Đặc điểm, nguồn gốc Củ Cải Đường
Do hình dáng bên ngoài khá giống nhau, nhiều người có thể nhầm lẫn giữa củ cải đường và củ dền. Tuy nhiên, củ cải đường thường có hình dạng tròn, mọc vùi sâu xuống đất và có màu đỏ thẫm. Mặt khác, bên trong củ cải đường thường có màu trắng muốt, khác biệt hoàn toàn so với màu đỏ hồng của củ dền
Củ Cải Đường được biết đến trong tiếng Anh là sugar beet và có tên khoa học là Beta vulgaris, thuộc loại củ cải trong họ Dền (Amaranthaceae). Loại cây này được trồng phổ biến ở châu Âu và châu Mỹ.
Củ Cải Đường thường được trồng để sản xuất đường (tương tự như cây mía) do chứa lượng đường cao. Có lẽ vì vậy mà ở Việt Nam chúng có tên gọi như vậy.
Hình dáng của củ cải đường thường tròn, có lớp vỏ khá thô và rắn chắc, có màu nâu kem. Thân củ có hình dạng thuôn dài với đường kính trung bình từ 10 đến 12cm tùy thuộc vào điều kiện trồng.
Phần củ của cây thường gắn liền với các lá mảnh mai. Lá củ cải đường có màu xanh lục, có chiều dài trung bình khoảng 35cm và có thể sử dụng trong ẩm thực.
Đặc điểm hình thái của Củ Cải Đường
Làm thế nào phân biệt giữa Củ Cải Đường, củ cải đỏ – trắng và củ dền?
Để không bị nhầm lẫn giữa củ cải đường, củ cải trắng, củ cải đỏ và củ dền, bạn có thể phân biệt chúng dựa trên các tiêu chí sau đây:
– Đường kính: Củ cải đường có đường kính lớn nhất, từ 10 đến 12cm, củ cải trắng hoặc củ cải đỏ thường có đường kính trung bình từ 2 đến 5cm, còn củ dền có đường kính từ 5 đến 7cm.
– Màu sắc vỏ: Vỏ của củ cải đường thường có màu nâu kem, còn củ cải trắng có vỏ màu trắng, củ cải đỏ có vỏ màu hồng đỏ, củ dền có vỏ màu đỏ thẫm hoặc tím than.
– Màu sắc bên trong: Bên trong của củ cải đường thường có màu trắng ngà hoặc trắng, trong khi đó củ cải trắng hoặc củ cải đỏ có ruột màu trắng, củ dền lại có ruột màu đỏ tím hoặc tím than.
– Hương vị khi ăn: Củ cải đường thường có vị ngọt nhẹ, củ cải trắng hoặc củ cải đỏ có vị hơi hăng và ngọt nhẹ, củ dền có hương vị hơi đắng xen lẫn với vị ngọt.
Dựa vào những tiêu chí trên, bạn có thể dễ dàng phân biệt cả 4 loại củ này. Trong số đó, củ dền là loại củ dễ nhận biết nhất do có vỏ màu tím than đặc trưng. Chỉ có củ cải trắng và củ cải đỏ là dễ bị nhầm lẫn với củ cải đường.
Bạn cần lưu ý các đặc điểm trên để có thể phân biệt giữa củ cải đường, củ cải đỏ – trắng và củ dền
Cách trồng Củ Cải Đường chi tiết
Trong quá trình trồng Củ Cải Đường, bạn hãy chú ý tới các yếu tố sau đây nhé:
3.1 Thời vụ trồng
Đầu tiên, để chọn thời điểm gieo trồng củ cải đường, bạn cần hiểu rõ về mùa vụ của loại cây này. Trong một năm, củ cải đường thường có tổng cộng 4 vụ như sau:
– Vụ sớm: Thường được gieo trồng vào tháng 7 và tháng 8. Từ tháng 8 đến tháng 10, cây đã phát triển đủ để thu hoạch.
– Vụ chính: Gieo trồng từ cuối tháng 8 đến cuối tháng 9. Thời gian thu hoạch thường rơi vào từ tháng 9 đến tháng 11.
– Vụ muộn: Đây là vụ trồng vào mùa đông, thường gieo vào khoảng tháng 10 và thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 12.
– Trái vụ: Đây là vụ trồng bổ sung, thường được thêm vào từ tháng 4 đến tháng 6. Tuy năng suất không cao nhưng vụ này cũng cung cấp một lượng sản phẩm nhất định.
Trong 1 năm, Củ Cải Đường thường có 4 vụ trồng
3.2 Tiến hành làm đất và gieo hạt
Củ Cải Đường thường được trồng bằng hạt mầm, và phần chủ yếu được sử dụng là củ mọc từ rễ cây, vì vậy khi trồng củ cải yêu cầu đất phải có chất lượng cao. Đất nên là loại đất thịt hoặc pha cát, giàu dinh dưỡng, tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt để tránh hiện tượng thối rữa củ.
Ngoài ra, trước khi gieo trồng, bạn nên cày đất tơi và phơi rải để loại bỏ các mầm bệnh gây hại. Sau khi gieo hạt hãy phủ lên một lớp trấu hoặc mùn để giúp hạt nảy mầm nhanh chóng.
Để đảm bảo chất lượng đất, bạn nên tránh xa các khu vực như bệnh viện, khu công nghiệp, nghĩa trang và nơi xả chất thải sinh hoạt.
Tùy thuộc vào lượng hạt mầm được sử dụng, bạn có thể chọn diện tích ruộng phù hợp. Ví dụ, nếu bạn trồng vườn củ cải có chiều rộng khoảng 1,2 đến 1,4 mét, cao 0,3 mét và đào rãnh 0,3 mét, bạn có thể áp dụng các quy tắc sau:
– Mật độ trồng: Bạn cần bón lót đất và san phẳng lại đất trồng. Trên luống ruộng, chia thành 3 hàng và gieo hạt mầm với khoảng cách đều nhau.
– Khoảng cách: 3 hàng cách nhau từ 0,25 đến 0,3m và các hạt giống gieo cách nhau khoảng 0,2m.
– Lượng hạt giống: Đối với 1 ha đất trồng sẽ cần từ 10 đến 12kg hạt giống.
Đất trồng nên là loại đất thịt hoặc pha cát, giàu dinh dưỡng, tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt
3.3 Bón phân
Để gieo trồng một vụ cây củ cải đường, bạn cần sử dụng một lượng lớn phân bón. Dưới đây là các chỉ số cụ thể cho 1 ha đất trồng:
– Phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng hoai mục: Sử dụng 3 tấn phân hữu cơ vi sinh hoặc 10 tấn phân chuồng hoai mục.
– Phân đạm: Sử dụng 100kg phân đạm. Nếu sử dụng thêm phân bón lá sinh học, lượng phân đạm ure cần giảm xuống còn 40kg/ha.
– Phân super lân: Sử dụng 300kg phân super lân.
– Phân Kali sunphat: Sử dụng 80kg phân Kali sunphat.
Trước khi gieo hạt, bạn cần bón lót hết phần phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh. Sau đó, trộn đều một phần các loại phân còn lại và rải lên mặt đất cùng thời điểm.
Ngoài ra, để đảm bảo cây cải đường sinh trưởng khỏe mạnh thì cần có giai đoạn bón thúc. Trong giai đoạn này, bạn cần sử dụng phân đạm và phân kali. Đồng thời quan sát và bón phân vào hai thời kỳ quan trọng là khi cây mọc được 3 – 4 lá thật và khi cây đang phình củ. Hơn nữa cần kết hợp bón phân với vun xới đất và loại bỏ cỏ dại.
Bên cạnh đó, nếu sử dụng thêm phân bón lá sinh học thì cần tuân thủ liều lượng hướng dẫn sử dụng trên bảng hướng dẫn.
Trong quá trình trồng cây củ cải đường, bạn cần sử dụng một lượng lớn phân bón
Cách chăm sóc Củ Cải Đường đúng kĩ thuật
Sau quá trình trồng, để đảm bảo cây có thể tiếp tục sinh trưởng tốt, bạn cần lưu ý các yếu tố sau đây nhé:
4.1 Vun xới, tỉa cây
Thời gian trồng Củ Cải Đường ngắn chỉ khoảng 50 ngày, do đó bạn chỉ cần thực hiện vun xới và tỉa cây vào thời điểm bón thúc.
4.2 Tưới nước
Để củ cải phát triển nhanh chóng và đạt hiệu quả cao, bạn cần thực hiện duy trì độ ẩm liên tục trên bề mặt đất. Ngoài ra khi tưới nước cần phụ thuộc vào tính chất của đất và mức độ ẩm tự nhiên. Đồng thời, nước tưới cần đảm bảo là nước sạch, không chứa hóa chất hoặc bị ô nhiễm để đảm bảo sự phát triển của củ cải được an toàn và hiệu quả.
4.3 Phòng trừ sâu bệnh hại
Củ Cải Đường thường dễ bị nhiễm bệnh lở cổ rễ sau khi mầm mọc. Để điều trị, bạn có thể sử dụng thuốc Benlat C50WP ở nồng độ 0,2 – 0,3%, được pha vào bình xịt và phun lên bề mặt đất cũng như trực tiếp vào đất và cây.
Ngoài ra, trong quá trình sinh trưởng, cây thường bị tấn công bởi rệp, sâu và các loại côn trùng khác, gây ảnh hưởng đến năng suất vụ trồng. Do đó, bạn cần thực hiện các biện pháp phòng trừ để ngăn chặn nguồn gốc của bệnh.
Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn cho người người tiêu dùng, bạn nên phun thuốc trừ sâu ít nhất 10 đến nửa tháng trước khi bắt đầu thu hoạch.
Thời gian thu hoạch phụ thuộc vào loại giống cây mà bạn chọn, thường là sau khoảng 45 đến 50 ngày kể từ khi gieo trồng. Không nên để cây quá già trước khi thu hoạch bởi có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cũng như số lượng củ.
Sau khi nhổ lên, củ cải đường có thể được bán ngay hoặc được rửa sạch, phơi khô và đóng gói để tiện mang đi bán.
Trong quá trình chăm sóc Củ Cải Đường, bạn cần chú ý tới các yếu tố vun xới, tỉa cây, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh hại
Công dụng của Củ Cải Đường
Mặc dù Củ Cải Đường có hàm lượng đường cao nhất trong các loại rau củ, nhưng hầu hết mọi người có thể thường xuyên ăn củ cải đường nguyên, kể cả lá mà không cần giới hạn lượng nạp vào, đó là nhờ vào hương vị ngọt ngào và giá trị dinh dưỡng phong phú.
5.1 Giúp ổn định huyết áp
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nước ép từ củ cải đường có thể có tác dụng hỗ trợ giảm mức huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương một cách đáng kể. Ngoài ra, sử dụng củ cải đường tươi nguyên có thể mang lại hiệu quả lớn hơn so với sử dụng củ cải đã được nấu chín.
Tác dụng giảm huyết áp được cho là do nồng độ nitrat cao có trong loại rau này. Nitrat trong củ cải khi tiêu thụ được chuyển đổi thành oxit nitric trong cơ thể, một phân tử có khả năng làm giãn nở các mạch máu và giảm áp lực trong hệ tuần hoàn.
Ngoài ra, củ cải đường cũng là một nguồn cung cấp folate tuyệt vời. Mặc dù kết quả nghiên cứu có thể đa dạng, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tăng lượng folate trong chế độ ăn có thể giúp giảm áp lực huyết áp.
Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng tác dụng của củ cải đường đối với huyết áp chỉ là tạm thời. Do đó nên tiêu thụ chúng thường xuyên để đạt được những lợi ích sức khỏe tim mạch lâu dài.
Bổ sung Củ Cải Đường có thể giúp hỗ trợ cân bằng lượng huyết áp
5.2 Có khả năng chống viêm
Trong Củ Cải Đường có chứa các sắc tố được gọi là betalain có đặc tính chống viêm. Viêm mãn tính có thể liên quan đến các tình trạng như béo phì, bệnh tim, bệnh gan và ung thư.
Một nghiên cứu trên một nhóm người mắc huyết áp cao đã chỉ ra rằng tiêu thụ 250 ml nước ép củ cải đường trong 2 tuần đã làm giảm đáng kể một số dấu hiệu viêm, bao gồm protein phản ứng C (CRP) và yếu tố hoại tử khối u-alpha (TNF-a).
Nghiên cứu khác được tiến hành vào năm 2014 trên những người mắc viêm xương khớp đã chỉ ra rằng viên nang betalain được làm từ chiết xuất củ cải đường giúp giảm đau và khó chịu ở người bệnh.
Nước ép và chiết xuất từ củ cải đường cũng đã được chứng minh là có tác dụng làm giảm chứng viêm thận ở chuột. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu hơn trên người để xác định rõ hơn liệu tiêu thụ củ cải đường trong lượng bình thường như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh có thể mang lại lợi ích chống viêm tương tự hay không.
Trong Củ Cải Đường có chứa các sắc tố được gọi là betalain có đặc tính chống viêm
5.3 Cung cấp kali cho cơ thể
Củ Cải Đường là một nguồn cung cấp kali phong phú, một khoáng chất và chất điện giải quan trọng giúp duy trì sự hoạt động bình thường của dây thần kinh và cơ bắp. Uống nước ép củ cải đường ở mức độ vừa phải có thể giúp duy trì mức kali ở mức tối ưu.
Nếu mức kali trong cơ thể giảm xuống quá thấp, có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, suy nhược và chuột rút cơ. Hơn nữa, sự giảm kali đáng kể có thể gây ra nhịp tim không đều, gây nguy hiểm đến tính mạng.
5.4 Là nguồn cung cấp folate dồi dào
Folate là một loại vitamin B đóng vai trò quan trọng giúp ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh như tật nứt đốt sống và thiếu hụt não. Ngoài ra, chúng cũng có thể giảm nguy cơ sinh non.
Nước ép củ cải đường là một nguồn cung cấp folate phong phú. Đặc biệt đối với những phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ, bổ sung folate vào chế độ ăn uống là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
5.5 Tốt cho gan
Betaine là một chất chống oxi hóa có trong củ cải đường, có khả năng giúp ngăn ngừa hoặc giảm tích tụ chất béo trong gan. Ngoài ra, betaine cũng có thể giúp bảo vệ gan khỏi các chất độc.
5.6 Giúp giảm cholesterol
Nếu bạn đang gặp phải vấn đề về cholesterol cao thì nên bổ sung nước ép củ cải đường vào chế độ ăn uống của mình.
Một nghiên cứu được tiến hành bởi Trung tâm Thông tin công nghệ sinh học Quốc gia Hoa Kỳ vào năm 2011 trên chuột đã chỉ ra rằng chiết xuất từ củ cải đường giúp giảm tổng lượng cholesterol và chất béo trung tính, đồng thời tăng mức cholesterol HDL – được biết đến như là “cholesterol tốt”. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng cho thấy chiết xuất củ cải đường giảm căng thẳng oxy hóa trên gan.
Bổ sung nước ép củ cải đường có thể giúp giảm lượng cholesterol
5.7 Tốt cho hệ tiêu hóa
Củ Cải Đường là một nguồn giàu chất xơ. Chất xơ cung cấp môi trường lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong ruột. Bằng cách điều hòa hệ vi khuẩn trong ruột, chất xơ đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.
Từ đó sẽ giúp thúc đẩy sức khỏe tiêu hóa và ngăn ngừa các vấn đề như táo bón, hội chứng ruột kích thích (IBS) và viêm ruột thừa. Ngoài ra, chất xơ cũng được liên kết với giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như ung thư đại trực tràng, bệnh tim và tiểu đường loại 2.
5.8 Tăng cường chức năng não bộ
Sự suy giảm tự nhiên trong các chức năng tâm thần và nhận thức theo tuổi tác có thể tăng nguy cơ phát triển các rối loạn thoái hóa thần kinh như chứng mất trí nhớ.
Nitrat có trong củ cải đường có thể cải thiện chức năng não bằng cách kích thích sự giãn nở của các mạch máu, do đó tăng cường lưu lượng máu đến não.
Cụ thể, củ cải đường đã được chứng minh là cải thiện lưu lượng máu đến thùy trán của não, một khu vực quan trọng liên quan đến các hoạt động tư duy cao cấp như ra quyết định và trí nhớ.
Hơn nữa, một nghiên cứu trên những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 đã chỉ ra rằng khi tiêu thụ 250 ml nước ép củ cải đường mỗi ngày trong 2 tuần đã dẫn đến thời gian phản ứng nhanh hơn 4% trong quá trình kiểm tra chức năng nhận thức so với nhóm đối chứng.
Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu củ cải đường có thể được sử dụng để cải thiện chức năng não và giảm nguy cơ sa sút trí tuệ trong dân số tổng thể hay không.
5.9 Phòng chống ung thư
Củ Cải Đường chứa một số hợp chất được biết đến với tính chất chống ung thư, bao gồm betaine, axit ferulic, rutin, kaempferol và axit caffei.
Các nghiên cứu trên mô hình nghiên cứu trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng chiết xuất từ củ cải đường có thể ức chế sự phân chia và phát triển của tế bào ung thư.
Nghiên cứu khác đã tìm thấy một liên kết giữa nồng độ cao của betaine trong máu và nguy cơ ung thư thấp hơn.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là hầu hết các nghiên cứu trong lĩnh vực này đã tập trung vào sử dụng các hợp chất cô lập thay vì củ cải đường tự nhiên. Do đó, cần tiến hành những nghiên cứu chi tiết hơn về tác động của tiêu thụ củ cải đường như một phần của một chế độ ăn uống cân đối và nguy cơ ung thư.
Trong Củ Cải Đường có một số hợp chất có đặc tính ngăn ngừa ung thư
5.10 Hỗ trợ giảm cân
Củ Cải Đường có chứa ít chất béo và calo nhưng lại giàu nước, giúp cân bằng lượng năng lượng tiêu thụ trong cơ thể. Ngoài ra, tăng cường ăn các loại thực phẩm ít calo như loại củ cải này cũng có thể liên quan đến giảm cân.
Hơn nữa, mặc dù có hàm lượng calo thấp nhưng củ cải đường cung cấp một lượng protein và chất xơ vừa phải. Cả hai chất dinh dưỡng này đều hỗ trợ giúp duy trì cân nặng và sức khỏe.
Chất xơ trong củ cải đường cũng có thể hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa, giảm cảm giác đói và tăng cảm giác no, từ đó giúp giảm lượng calo tổng thể trong chế độ ăn uống.
Ngoài ra, bằng cách sử dụng trong các công thức nấu ăn hoặc xay sinh tố, bạn có thể dễ dàng tăng lượng trái cây và rau quả vào khẩu phần ăn hàng ngày, từ đó cải thiện chất lượng chế độ ăn uống của mình.
5.11 Tăng khả năng chịu đựng
Nếu bạn muốn tăng cường hoạt động thể chất thì nên uống nước ép củ cải đường có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Những người uống nước củ cải đường trước khi tập luyện có thể kéo dài thời gian tập thể dục lên đến 16% so với thời gian bình thường. Điều này được giải thích bởi nitrat trong củ cải đường được chuyển hóa thành oxit nitric, giảm sự tiêu hao của oxy khi tập luyện ở mức độ thấp và tăng khả năng chịu đựng khi tập luyện với cường độ cao.
Có ăn sống Củ Cải Đường được không?
Thực tế, như nhiều loại rau củ khác, củ cải đường có thể được ăn sống khi còn non.
Thường thì củ cải đường non sẽ được thái mỏng và kết hợp với các thành phần khác để tạo ra các món salad hấp dẫn.
Bên cạnh đó, củ cải đường cũng có thể được chế biến chín thông qua luộc, áp chảo hoặc rang hay được kết hợp với các nguyên liệu khác để tạo ra những món ăn hấp dẫn.
Lời kết
Củ Cải Đường là loại cây ngắn ngày và dễ chăm sóc. Hơn nữa, bạn hoàn toàn có thể tự trồng chúng ngay tại nhà để sử dụng trong bữa ăn gia đình hoặc phục vụ lợi ích kinh tế. Đây là một loại rau củ có chứa nhiều hàm lượng dinh dưỡng cao và rất có lợi cho sức khỏe khi được bổ sung đúng cách!
