Đậu Ngự là nguồn thực phẩm chứa nhiều dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Mặc dù quá trình trồng cây đậu ngự khá dễ dàng, nhưng để đạt được năng suất cao thì không phải ai cũng có thể làm được. Vì vậy, trong bài viết này, cùng Nuoitrorng.com khám phá chi tiết cách trồng đậu ngự đơn giản ngay tại nhà vừa đơn giản vừa hiệu quả nhé nhé!
Đặc điểm của cây Đậu Ngự
Đậu Ngự được biết đến với tên khoa học là Phaseolus lunatus L, thuộc vào họ Đậu – Fabaceae, còn được gọi là đậu kẻ bạc hoặc đậu tiềm. Cây phát triển với thân quấn dài, thường đạt độ dài khoảng từ 7 đến 8 mét và có tuổi thọ ước tính khoảng 2 năm trở lên. Điểm đặc biệt của loài cây này là lá hình trái xoan, thường có 3 lá chét với đầu lá nhọn và mặt dưới lá mịn màng.
Cây Đậu Ngự thường bắt đầu ra hoa vào mùa xuân và mùa hè với hoa có màu trắng lục nhỏ. Hoa thường mọc cách đều, tựa như chùm thưa nằm ở nách lá và thường tập trung ở phần trên của cây.
Quả của cây thường có hình dáng ngắn, mịn màng, đàn hồi và có một chút uốn cong. Trong quả thường chứa khoảng 3 đến 4 hạt hình trứng, màu sắc thường là trắng với các đốm vàng hoặc nâu và có thể biến đổi về kích thước và màu sắc.
Đậu Ngự còn có các tên gọi khác là đậu kẻ bạc hoặc đậu tiềm
Chuẩn bị trước khi trồng Đậu Ngự
Để đảm bảo sự phát triển và sinh trưởng tối ưu của cây, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi trồng. Dưới đây là những yếu tố quan trọng mà bạn cần xem xét trước khi triển khai phương pháp trồng đậu ngự:
2.1 Thời vụ trồng
Đậu Ngự có thể thích nghi với điều kiện thời tiết khác nhau. Tuy nhiên, nhiệt độ từ 15 – 21 độ C là thích hợp nhất cho cây phát triển. Cây thường không phát triển mạnh mẽ khi gặp thời tiết lạnh, ẩm ướt hoặc khi nhiệt độ vượt quá 26°C, vì vậy nên tránh trồng đậu ngự trong những ngày nắng nóng. Do đó, khi trồng đậu ngự thường được thực hiện vào mùa thu để có thể thu hoạch vào mùa đông và xuân.
2.2 Chọn giống
Đậu Ngự thường được nhân giống thông qua hạt giống, do đó khi mua hạt giống, bạn nên lựa chọn từ các cửa hàng uy tín. Các cửa hàng này thường đã tiến hành lựa chọn và kiểm tra chất lượng của hạt giống, từ đó giúp đảm bảo nguồn gốc tốt nhất khi trồng.
Ngoài ra, quan trọng là phải chú ý đến ngày hết hạn sử dụng của hạt giống bởi hạt giống cũ có thể sẽ mất đi khả năng nảy mầm, dẫn đến phải tiêu tốn thêm thời gian và công sức trong quá trình chăm sóc cây.
Bạn nên lựa chọn hạt giống Đậu Ngự từ các cửa hàng uy tín để đảm bảo chất lượng
2.3 Dụng cụ trồng
Ngoài trồng ở trong vườn, bạn hoàn toàn có thể tận dụng nhiều vật liệu khác để trồng đậu ngự. Những vật dụng này tương đối dễ kiếm như bao xi măng, thùng xốp, các khay chậu… Tuy nhiên, bạn phải hết sức lưu ý đến vấn đề thoát nước cho các loại vật dụng này. Bởi nếu bị úng nước, đậu ngự rất dễ bị chết rễ.
2.4 Đất trồng
Đất phù hợp để trồng cây Đậu Ngự thường có các đặc điểm như tơi xốp, giàu chất hữu cơ và có khả năng thoát nước tốt. Đồng thời độ pH của đất nên được duy trì trong khoảng từ 6 đến 6,8 để tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây. Hơn nữa nên tránh trồng cây ở những vùng đất giàu đạm quá mức bởi có thể dẫn đến tình trạng cây phát triển lá nhiều mà ít quả.
Bên cạnh đó, trước khi tiến hành trồng, bạn cần trộn đất với phân chuồng hoai mục và vôi. Sau đó, đất nên được phơi ải trong khoảng từ 7 đến 10 ngày để khử trùng và loại bỏ các mầm bệnh có thể còn tồn dư từ mùa vụ trước.
Đất trồng Đậu Ngự nên là loại đất tơi xốp, giàu chất hữu cơ và có khả năng thoát nước tốt
Cách trồng và chăm sóc cây Đậu Ngự chi tiết
Để đảm bảo trồng và chăm sóc Đậu Ngự theo đúng kỹ thuật, bạn cần tuân theo các bước sau đây để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của cây và đạt được năng suất cao:
3.1 Cách trồng cây Đậu Ngự
Để thực hiện trồng Đậu Ngự một cách hiệu quả, trước hết, bạn nên đào các lỗ khoảng từ 4 đến 5cm sâu và đặt hạt giống đã được chuẩn bị trước đó vào mỗi lỗ. Đồng thời cần lưu ý rằng các hạt giống nên cách nhau khoảng từ 6 đến 12cm và mỗi hàng nên cách nhau khoảng từ 48 đến 60cm để tạo không gian cho sự phát triển của cây.
Ngoài ra, tại vị trí trồng, bạn có thể đặt giá đỡ hoặc cọc để hỗ trợ cho cây khi chúng phát triển cao. Khi cây nảy mầm, bạn cần thực hiện tỉa bỏ các cây con yếu để tập trung sự nuôi dưỡng vào các cây mạnh mẽ hơn, đồng thời tránh làm ảnh hưởng đến hệ rễ của các cây khác.
Hơn nữa, để tối ưu hóa diện tích đất trồng, bạn có thể xem xét việc trồng đậu ngự xen kẽ với các loại cây khác như dưa chuột, ngô, khoai tây, rau diếp,… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không nên trồng cùng với su hào, hành hoặc củ cải để tránh cạnh tranh về nguồn dinh dưỡng và không gian phát triển.
Bạn nên thực hiện đúng kĩ thuật các bước trồng Đậu Ngự nhằm giúp cây có khả năng sinh trưởng tốt nhất
3.2 Cách chăm sóc cây Đậu Ngự
Để đảm bảo sự phát triển và năng suất cao của cây Đậu Ngự, ngoài áp dụng kỹ thuật trồng phù hợp thì cũng cần có phương pháp chăm sóc đúng cách. Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc cây mà bạn nên tham khảo:
Đất và nước:
– Cây Đậu Ngự phát triển tốt trên đất ẩm và có khả năng thoát nước tốt. Tuy nhiên, nếu độ ẩm đất quá cao có thể gây nứt hạt đậu giống và ảnh hưởng đến quá trình nảy mầm. Ngoài ra, trước khi gieo cần tránh ngâm hạt quá lâu và sau khi gieo nên hạn chế tưới nước quá nhiều.
– Trong giai đoạn ra hoa và kết quả, bạn cần tưới nước đều để hỗ trợ quá trình phát triển. Đồng thời tránh tưới nước trực tiếp lên ngọn cây để tránh rụng hoa và quả. Khi nhiệt độ trên 18 độ C, bạn có thể phủ một lớp rơm xung quanh cây để giữ ẩm.
Bón phân:
– Bón phân đóng vai trò quan trọng giúp cung cấp dưỡng chất cho cây. Đậu ngự không cần lượng phân giàu nitơ cao do khả năng trao đổi chất với vi sinh vật có ích trong đất. Do đó, cần tránh sử dụng phân giàu nitơ mà tập trung vào phân hữu cơ hoặc phân bón đạm như NPK Hà Lan 16-16-8+TE để cải thiện chất lượng đất và hỗ trợ sự phát triển của cây.
Xới đất, làm cỏ và phòng trừ sâu bệnh:
– Sau khi cây đậu ngự nảy mầm, bạn cần làm sạch cỏ dại và trồng dặm sớm. Khi đạt chiều cao khoảng 50cm, lúc này nên làm giàn để tạo không gian cho cây leo lên. Đồng thời xới xáo đất 2 – 3 lần và kết hợp bón phân để cải thiện độ thông thoáng của đất và loại bỏ cỏ dại.
– Đậu ngự có thể bị tấn công bởi nhiều loại sâu và bệnh. Bạn nên sử dụng xà phòng diệt côn trùng để phòng trừ rầy lá và ve. Hơn nữa cần loại bỏ các ổ trứng để ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh. Ngoài ra, khi phòng trừ các bệnh như khảm lá, thán thư và bạc lá thì nên trồng giống có khả năng kháng bệnh và duy trì vườn sạch sẽ.
Cây Đậu Ngự có thể bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh, bạn cần phải chú ý các biện pháp phòng ngừa phù hợp
Thu hoạch và bảo quản cây Đậu Ngự
Thời điểm thu hoạch Đậu Ngự thường biến đổi tùy theo loại giống, thông thường diễn ra trong khoảng từ 60 đến 90 ngày sau khi gieo. Dấu hiệu cho thấy quả đậu ngự đã sẵn sàng thu hoạch là vỏ căng và hạt chắc. Ngoài ra, để tránh tình trạng hạt trở nên bột và dai, quả đậu nên được thu hoạch kịp thời và không nên để lâu trên cây. Trong một mùa thu hoạch, bạn nên thu hoạch đậu ngự 2 đến 3 lần để đảm bảo chất lượng và số lượng sản phẩm.
Bạn có thể thu hoạch Đậu Ngự sau khoảng từ 60 đến 90 ngày sau khi gieo
Sau khi thu hoạch, bạn cũng cần chú ý bảo quản đậu ngự đúng cách nhằm giữ cho chúng luôn tươi ngon. Dưới đây là một số phương pháp bảo quản đậu ngự mà bạn có thể tham khảo:
– Quả đậu ngự có thể bảo quản trong tủ lạnh được khoảng 1 tuần.
– Hơn nữa đậu ngự cũng có thể đóng gói kín trong túi chống đông để lưu trữ lâu dài trong tủ lạnh và có thể lên đến 3 tháng.
– Ngoài ra, để tránh sự hình thành của nấm và đảm bảo độ tươi ngon, bạn cần bảo quản đậu ngự ở nơi khô ráo, thoáng mát, đồng thời tránh xa nhiệt độ và độ ẩm cao.
Công dụng của Đậu Ngự
Với hàm lượng dưỡng chất đa dạng, hạt Đậu Ngự có tác dụng quan trọng đối với sức khỏe như:
5.1 Giúp nâng cao sức khỏe tim mạch
Đậu Ngự không chỉ là một nguồn giàu chất xơ giúp giảm hoặc loại bỏ cholesterol trong máu mà còn cung cấp magiê và folate quan trọng cho cơ thể.
Magiê đóng vai trò quan trọng giúp duy trì huyết áp ổn định. Hơn nữa, tương tự như kali, magiê giúp thư giãn các mạch máu và giảm áp lực lên tim, từ đó giảm nguy cơ của các vấn đề tim mạch như đau tim và đột quỵ.
Ngoài ra, nồng độ homocysteine cao cũng có thể gây ra các vấn đề về tim mạch và đột quỵ. Sự bổ sung folate từ đậu ngự giúp giảm nồng độ homocysteine từ 20 đến 30% ở những người có mức homocysteine bình thường hoặc độ tăng nhẹ, từ đó giảm nguy cơ của các bệnh lý liên quan đến tim mạch.
Ăn Đậu Ngự có khả năng giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ
5.2 Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Theo báo cáo từ trường đại học y Harvard, khi bổ sung một bát đậu ngự hoặc đậu lăng vào khẩu phần ăn hàng ngày, kết hợp với chế độ ăn ít đường sẽ có thể giúp giảm lượng đường trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2.
Bên cạnh đó, Đậu Ngự cũng rất giàu chất xơ hòa tan. Loại chất xơ này hấp thụ nước trong dạ dày và tạo thành một lớp gel mỏng, giúp ngăn chặn sự tăng đột ngột của đường trong máu sau khi ăn. Vì vậy, đậu ngự là một lựa chọn tốt cho người mắc bệnh tiểu đường và cũng có tác dụng kháng insulin.
5.3 Hỗ trợ lưu thông máu
Sắt là một yếu tố cần thiết trong quá trình sản xuất hồng cầu và có tác động trực tiếp đến sự lưu thông tuần hoàn máu trong cơ thể. Do đó, thường xuyên tiêu thụ đậu ngự, một nguồn giàu sắt sẽ có thể giúp tăng cường sự lưu thông tuần hoàn máu. Từ đó có thể giúp tăng tốc quá trình phục hồi và lành tổn thương sau khi bị bệnh hoặc tai nạn, cũng như tăng cường năng lượng và sự sảng khoái cho cơ thể.
Bên cạnh đó, bổ sung sắt thông qua việc ăn đậu ngự cũng có thể giúp phòng ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt, từ đó tránh được các triệu chứng như buồn nôn, mệt mỏi, hoa mắt và chóng mặt.
Trong hạt Đậu Ngự có hàm lượng sắt dồi dào giúp tăng cường lưu thông máu
5.4 Tốt cho hệ tiêu hóa
Đậu Ngự là một nguồn giàu chất xơ, vì vậy chúng cũng mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa của bạn.
Chất xơ giúp kích thích sự nhu động của ruột, giúp đẩy thức ăn xuống ruột trở nên dễ dàng hơn, từ đó giúp giảm nguy cơ bị táo bón và tiêu chảy. Hơn nữa, chất xơ còn giúp cho đường ruột có khả năng hấp thụ tối ưu các chất dinh dưỡng từ thức ăn.
Đặc biệt, một bát đậu ngự có thể cung cấp hơn 50% nhu cầu chất xơ được khuyến nghị mỗi ngày. Vì vậy, không có lí do gì để bạn không thêm đậu ngự vào khẩu phần ăn hàng ngày của mình!
5.5 Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
Thiếu hụt folate có thể dẫn đến nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư não, ung thư trực tràng, ung thư phổi,…
Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu folate có thể giúp ngăn ngừa một số loại ung thư. Một nghiên cứu trên nhóm người có độ tuổi từ 50 đến 71 đã chỉ ra rằng việc bổ sung 900 microgram folate hàng ngày có thể giảm tới 30% khả năng mắc ung thư đại trực tràng.
Bổ sung Đậu Ngự vào thực đơn hàng ngày giúp phòng chống căn bệnh ung thư nguy hiểm
5.6 Tốt cho tóc
Đậu Ngự được coi là một trong những thực phẩm giàu chất sắt nhất. Sắt đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện sức khỏe của tóc.
Hơn nữa, sắt giúp kích thích lưu thông tuần hoàn máu, tăng cường vận chuyển các phân tử oxy đến nang tóc một cách hiệu quả hơn. Từ đó sẽ có thể giúp tóc mọc nhanh hơn và trở nên dày và khỏe mạnh hơn.
5.7 Cung cấp năng lượng cho cơ thể
Đậu Ngự giàu protein, thấp calo và chất béo, cung cấp năng lượng sạch và lành mạnh cho cơ thể. Từ đó có thể cải thiện khả năng tập trung và tư duy. Ngoài ra, mangan và sắt trong đậu ngự cũng giúp tăng cường năng lượng cơ thể, hỗ trợ hiệu suất học tập và làm việc.
5.8 Tốt cho xương khớp
Đậu Ngự chứa nhiều khoáng chất như mangan, canxi và magiê. Những khoáng chất này đóng vai trò quan trọng giúp hỗ trợ sự phát triển của xương, từ đó giúp chúng trở nên chắc khỏe hơn.
Ngoài ra, một chế độ ăn kết hợp với đậu ngự có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến cơ xương và khớp, đó là nhờ vào khả năng cung cấp các khoáng chất cần thiết cho sự phát triển và bảo vệ của xương.
Ăn Đậu Ngự giúp hỗ trợ sự phát triển của xương, giúp xương khớp trở nên chắc khỏe
5.9 Làm đẹp da
Đồng là một nguyên tố phổ biến được tìm thấy chủ yếu trong gan. Ngoài vai trò quan trọng trong cơ thể, đồng cũng hoạt động như một chất chống oxy hóa, có lợi cho sức khỏe của làn da.
Bổ sung đồng thông qua việc tiêu thụ đậu ngự có thể giúp cung cấp nguồn chất dinh dưỡng cần thiết cho làn da, giúp làn da trở nên khỏe mạnh và rạng rỡ tự nhiên.
Một số tác hại của Đậu Ngự
Mặc dù Đậu Ngự chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, tuy nhiên nếu sử dụng quá mức có thể gây ra một số tác động xấu, bao gồm:
– Dị ứng: Đậu Ngự có thể gây ra dị ứng da ở một số người, đặc biệt là những người có tiền sử dị ứng với các thành phần của đậu. Do đó, cần phải cẩn thận khi sử dụng nếu bạn hoặc người thân có tiền sử dị ứng.
– Giảm hấp thụ dưỡng chất: Đậu Ngự cũng chứa các chất kháng dinh dưỡng có thể làm giảm sự hấp thụ khoáng chất trong cơ thể. Để tránh tình trạng này, bạn nên sử dụng đậu ngự ở mức độ hợp lý.
– Nguy cơ ngộ độc: Đậu ngự không nên được ăn sống vì chúng chứa linamarin, một chất gây ra cyanogenic, có thể dẫn đến vấn đề về hệ tiêu hóa, chóng mặt, đau dạ dày,… Hơn nữa, khi nấu đậu ngự, cần đảm bảo nấu ít nhất 10 phút và tránh hầm quá lâu để tránh gây ra các vấn đề như đầy bụng, buồn nôn và ói mửa.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu cụ thể đã tìm hiểu về chất kháng dinh dưỡng trong đậu ngự và chỉ ra rằng tác động của những chất này chỉ xuất hiện khi chúng được tiêu thụ ở mức cao. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng việc rửa, nấu và nướng đậu đã đóng góp một phần đáng kể giúp giảm hoặc loại bỏ các chất kháng dinh dưỡng trong đậu ngự, ngoại trừ tannin. Từ đó sẽ giúp bạn tránh được tác hại của đậu ngự khi sử dụng nếu thực hiện chế biến đúng cách.
Đậu Ngự có nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nếu không sử dụng đúng cách
Cách chế biến Đậu Ngự an toàn cho sức khỏe
Để tránh các tác hại của Đậu Ngự, cách bạn chế biến và nấu nước dùng rất quan trọng. Dưới đây là một số bước hướng dẫn để nấu đậu ngự một cách an toàn và hiệu quả:
– Đặt tất cả đậu vào nồi và thêm ba phần nước, sao cho mức nước cao hơn mặt đậu khoảng một đến 5 – 6 cm.
– Đun sôi nước đậu và sau đó giảm lửa, đồng thời đậy vung một phần. Hơn nữa, thời gian nấu nên khoảng 45 phút để đậu mềm. Và cần chú ý bởi có thể xuất hiện nhiều bọt trong khi nấu. Bạn chỉ cần loại bỏ bọt trong nửa giờ đầu tiên của quá trình đun sôi.
– Hạn chế việc thêm muối vào đậu trước khi chúng vừa chín bởi có thể làm đậu trở nên dai và kéo dài thời gian nấu.
– Hạt đậu chưa chín có thể chứa các hợp chất ức chế một loại enzym tiêu hóa, dẫn đến sự kết tụ của tế bào hồng cầu. Do đó, quá trình ngâm và nấu sẽ giúp làm cho các hợp chất này trở nên vô hại. Do đó, bạn cần luôn ăn đậu đã ngâm và nấu chín, tránh sử dụng chúng khi chưa đủ chín để đảm bảo an toàn và tiêu hóa tốt nhất.
Một số món ăn ngon từ Đậu Ngự
– Đậu ngự chiên giòn: Món đậu ngự chiên giòn là một lựa chọn ẩm thực đơn giản nhưng hấp dẫn, với lớp vỏ giòn màu vàng đẹp mắt bao bọc lớp hạt đậu bùi bùi, tạo nên hương vị thơm ngon đặc trưng. Món ăn này không chỉ dễ làm mà còn rất hợp khẩu vị của các bé, là một gợi ý tuyệt vời cho các bà mẹ khi chuẩn bị bữa ăn gia đình.
– Đậu ngự hầm khoai sọ: Khoai sọ hầm với đậu ngự là một món ăn bổ dưỡng và ngon miệng cho cả gia đình vào cuối tuần. Không chỉ chứa nhiều chất xơ, khoai sọ còn cung cấp acid béo chưa no như linoleic và linolenic, giúp kiểm soát đường huyết và giảm cholesterol, là một hỗ trợ hiệu quả cho quá trình giảm cân.
– Canh bò hầm đậu ngự: Canh bò hầm đậu ngự là một món canh dinh dưỡng và rất ngon miệng. Nước dùng của canh có hương vị tự nhiên ngọt của đậu ngự, thịt bò được hầm mềm, đậu giữ nguyên sự bùi bùi mà không bị nhũn, kết hợp cùng vị cay cay của tiêu tạo nên một món ăn đặc biệt và hấp dẫn.
– Chè đậu ngự hạt sen: Hạt sen với các loại vitamin như A, C, E và các gốc tự do có trong đó, không chỉ được ưa chuộng trong việc chăm sóc da và sức khỏe mà còn là nguồn dinh dưỡng quan trọng. Chè đậu ngự hạt sen không chỉ là một món ăn thanh mát và thơm ngon mà còn giúp giải nhiệt hiệu quả trong những ngày hè nóng bức.
Món chè Đậu Ngự hạt sen vô cùng thơm ngon và bổ dưỡng
– Cháo đậu ngự thịt băm: Món cháo đậu ngự thịt băm không chỉ ngon miệng mà còn cung cấp một lượng dưỡng chất đa dạng, là một lựa chọn dinh dưỡng tốt cho trẻ nhỏ. Với hương vị chát ngọt thanh từ thịt băm và sự bùi béo từ hạt đậu ngự, món cháo này cũng là một biện pháp hiệu quả để giải cảm trong những ngày se lạnh. Bạn cũng có thể kết hợp với hạt ý dĩ, hạt sen, hạt đậu xanh để tăng thêm hương vị cho món ăn.
– Sữa đậu ngự hạt macca: Sữa đậu ngự hạt macca là một trong những món sữa hạt macca được ưa chuộng nhất hiện nay. Chế biến từ hạt macca và hạt đậu ngự, món sữa này không chỉ thơm ngon và sánh mịn mà còn là nguồn cung cấp dưỡng chất tốt cho cơ thể. Với hương vị béo bùi thơm ngon, sữa đậu ngự hạt macca chắc chắn sẽ làm bạn hài lòng và muốn thưởng thức ngay.
Lời kết
Tóm lại, Đậu Ngự không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng phong phú mà còn đóng vai trò quan trọng giúp tạo ra giá trị kinh tế đáng kể cho nhiều gia đình. Hy vọng rằng với cách trồng đậu ngự đơn giản tại nhà ở trên sẽ giúp bạn có nguồn thực phẩm sạch cho bữa ăn hàng ngày. Chúc bạn một mùa vụ trồng đậu ngự thành công và đạt năng suất cao!
