Đậu Ván không chỉ là một trong những loại thực phẩm có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và có lợi cho sức khỏe, mà còn được sử dụng trong bào chế các bài thuốc Đông y để tăng cường sức khỏe và điều trị một số bệnh phổ biến. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Nuoitrong.com tìm hiểu về đặc điểm, công dụng cũng như hướng dẫn chi tiết về cách trồng và chăm sóc loại thực phẩm giàu dinh dưỡng này nhé!
Đặc điểm và thành phần dinh dưỡng của Đậu Ván
Cây Đậu Ván thuộc họ đậu, là loài cây leo giàn có tuổi thọ lâu dài. Cây phát triển hoa một cách phong phú, hình thành thành từng chùm hoa màu tím kèm theo quả màu tím hoặc xanh tím, có chiều dài từ 5 đến 8cm và chiều rộng khoảng từ 1,5 đến 2cm, đồng thời có hình dáng dẹt. Mỗi quả chứa từ 3 đến 4 hạt, có thể được sử dụng để chế biến thành các món ăn như xào, luộc,…
Giống đậu ván bao gồm hai loại chính: đậu ván trắng và đậu ván màu tím. Trong đó, đậu ván trắng phổ biến hơn so với đậu ván màu tím. Tuy nhiên, về mặt giá trị dinh dưỡng và dược liệu, hai loại này gần như tương đương nhau. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào giống đậu ván trắng, hay còn gọi là bạch biển đậu.
Thành phần dinh dưỡng của đậu ván trắng rất phong phú. Phân tích cho thấy, hạt đậu ván trắng có hàm lượng protein cao lên tới 22,7%, vượt xa so với thịt lợn nạc (19%) và thịt bê nạc (20%). Hơn nữa, lượng tinh bột trong hạt đậu ván trắng cũng rất cao, đạt khoảng 57%, tương đương với nhiều loại lương thực phổ biến.
Nói cách khác, hạt đậu ván trắng là một nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, bao gồm khoảng 22,70% protein, 1,8% chất béo, 57% carbohydrate cùng với các khoáng chất như canxi (0,046%), photpho (0,052%), sắt (0,001%). Protein trong bạch biển đậu còn chứa nhiều loại axit amin như tryptophan, arginine, lysine và tyrosine.
Ngoài ra, hạt đậu ván trắng cũng cung cấp men tyrosinase, axit cyanhydric, nhiều loại vitamin như vitamin B1, vitamin A, B2, C, caroten cùng với các loại đường như sacarose, glucoza, maltoza và raffinoza.
Đặc điểm hình thái của cây Đậu Ván
Cách trồng Đậu Ván chi tiết
Để thực hiện quá trình trồng cây Đậu Ván thành công và mang lại năng suất cao, bạn cần chú ý các yếu tố sau:
2.1 Chuẩn bị trước khi trồng
Hiện nay, trên thị trường chỉ có hai loại hạt giống đậu phổ biến là đậu ván trắng và đậu ván tím. Việc lựa chọn loại hạt giống phù hợp thường phụ thuộc vào điều kiện và sở thích của mỗi người. Bạn có thể mua hạt giống tại các cửa hàng nông sản uy tín hoặc tại các siêu thị gần nhà.
Đối với đất trồng, cây thường phát triển tốt trên nhiều loại đất khác nhau. Ngoài ra, để đảm bảo đất giàu chất dinh dưỡng, bạn có thể trộn đất với các loại phân bón như phân gà, phân bò, phân lợn, sơ dừa, trấu và các loại phân bón hữu cơ khác.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên sử dụng các dụng cụ trồng cây chuyên dụng. Một số dụng cụ như bình tưới nước, bay làm vườn sẽ giúp cho quá trình chăm sóc cây trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Hiện nay có hai loại là đậu ván trắng và đậu ván tím, bạn có thể lựa chọn tùy vào sở thích và nhu cầu riêng
2.2 Cách trồng Đậu Ván chi tiết
Để chuẩn bị cho quá trình gieo hạt, trước hết, bạn cần làm đất một tuần trước khi gieo hạt, bao gồm làm đất tơi xốp bằng cách cày bừa đất và làm sạch cỏ. Sau đó, bạn nên bón lót vôi vào đất và phơi đất trong khoảng một tuần để loại bỏ sâu bệnh.
Tiếp theo, bạn tiến hành làm luống với chiều cao khoảng 15 – 20cm và chiều rộng từ 1,2 – 1,5m. Mỗi luống nên cách nhau khoảng 30 – 40cm và trên mỗi luống trồng hai hàng hạt, mỗi hàng hạt cách nhau khoảng 50 – 60cm.
Ngoài ra, trước khi gieo hạt giống, để đảm bảo năng suất cao, bạn cần ngâm hạt giống trong nước ấm trong khoảng 30 phút với nhiệt độ khoảng 50 – 52 độ C. Sau khi ngâm, bạn nên ủ hạt giống trong một chiếc khăm ẩm trong khoảng một ngày đến khi hạt giống nứt nanh trước khi gieo.
Khi gieo hạt giống, sau khi hạt đậu ván đã nứt nanh, bạn có thể đem hạt đi gieo. Mỗi lần gieo bạn nên đặt 2 – 3 hạt vào mỗi hốc và cách nhau khoảng 25 – 30cm. Sau đó, bạn nên phủ một lớp đất mỏng độ dày khoảng 1cm lên trên mỗi hốc. Đồng thời tránh phủ đất quá dày và chặt bởi có thể làm cho hạt không thể nảy mầm.
Hơn nữa, để duy trì độ ẩm cho hạt giống, bạn có thể rải một lớp rơm rạ phủ lên luống và tưới nước hai lần mỗi ngày, sử dụng vòi tưới phun nhẹ.
Bạn cần tiến hành làm đất kĩ lưỡng, sau đó ngâm hạt giống và thực hiện các bước gieo trồng
Cách chăm sóc Đậu Ván đúng kĩ thuật
Chăm sóc cây Đậu Ván là một quá trình đơn giản nhưng cần được thực hiện đúng cách để đảm bảo sự phát triển và sinh trưởng của cây. Dưới đây là một số biện pháp cơ bản khi chăm sóc loại cây này:
– Tưới nước: Ban đầu, trong khoảng 10 ngày sau khi gieo hạt, bạn cần tưới nước vào cây hai lần mỗi ngày. Sau đó giảm tần suất tưới nước xuống một lần mỗi ngày. Khi cây bắt đầu ra hoa và quả, lúc này hãy tưới nước ở gốc cây và tránh tưới trực tiếp vào hoa và quả để tránh làm hỏng chúng.
– Tỉa lá: Khoảng sau 10 ngày sau khi gieo hạt, bạn cần tỉa bớt những lá không khỏe, cây con bị héo hoặc còi cọc để tạo điều kiện cho những cây con khỏe mạnh, phát triển tốt hơn.
– Bón phân: Đây là loại cây sống được 3 – 4 năm và chịu được mọi điều kiện thời tiết. Tuy nhiên vào mùa đông, cây không nhận được đủ dinh dưỡng và cành nhánh có thể bị còi cọc. Để giải quyết vấn đề này, bạn hãy sử dụng phân chuồng đã phân hủy và trộn đều với lớp đất mặt sau một vài tuần trước khi trồng cây. Từ đó sẽ giúp cây nhận đủ chất dinh dưỡng để phát triển.
– Làm giàn: Khi cây bắt đầu ra những tua cuốn, bạn cần thiết kế giàn cho cây leo. Bạn có thể sử dụng các vật liệu tự nhiên như que gỗ, tre hoặc trúc để làm giàn với kiểu dáng chữ A hoặc chữ X. Đồng thời giàn nên được làm cao khoảng 1m8 – 2m để đảm bảo sự phát triển tốt của cây.
Bạn cần chú ý tới các yếu tố tưới nước, tỉa lá, bón phân, làm giàn khi chăm sóc cây Đậu Ván
Thu hoạch Đậu Ván
Khi thấy hoa ở đầu trái đậu ván bắt đầu héo khô, đó là thời điểm phù hợp để thu hoạch. Còn nếu muốn ăn trái non thì không nên để trái đậu quá lâu trên cây vì khi trái quá già sẽ trở nên xơ và không ngon. Ngoài ra, bạn cũng có thể chờ đến khi đậu ván trở nên già và sau đó thu hoạch để lấy hạt. Hạt đậu này có thể được sử dụng để nấu chè hoặc để gieo giống cho vụ trồng sau.
Nếu được chăm sóc đúng cách, cây có thể cho thu hoạch trong khoảng 3 – 4 năm liên tiếp.
Bạn có thể thu hoạch Đậu Ván khi thấy hoa ở đầu trái đậu ván bắt đầu héo khô
Công dụng của Đậu Ván
Theo Đông y, Đậu Ván được xem là một loại thực phẩm có tác dụng kiện tỳ, hòa trung, trừ thấp và giải độc. Chúng được sử dụng như một loại thuốc bổ tỳ vị, có thể hỗ trợ điều trị tả lỵ, giảm đau bụng và giải độc từ rượu, thịt và cá.
Ngoài ra, khi sử dụng để trừ thấp thì loại đậu này thường được sử dụng sống để tăng cường chức năng tiêu hóa, trong khi nấu chín sẽ giúp bồi bổ cơ thể. Quả non của đậu ván có thể được sử dụng như một loại rau ăn, trong khi quả già có thể được phơi khô và tách hạt.
Còn theo dược lý hiện đại, Đậu Ván có khả năng ức chế trực khuẩn lị, giúp giải độc và ngăn chặn tình trạng nôn mửa do ngộ độc thức ăn. Ngoài ra, chúng cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm dạ dày và viêm ruột cấp tính.
Đậu Ván không chỉ thơm ngon mà còn có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người
Một số lưu ý khi ăn Đậu Ván
Trong hạt Đậu Ván khô chứa một loại độc tố được gọi là glucozit dưới dạng xyanua với nồng độ cao. Vì vậy, chỉ nên tiêu thụ hạt đậu ván sau khi đã trải qua quá trình luộc hoặc nấu trong một khoảng thời gian đủ lâu để nhiệt phân hủy độc tố này. Hơn nữa, cần luộc hạt đậu ván khô trước khi sử dụng, và sau đó đổ bỏ nước luộc đi trước khi sử dụng hạt để nấu các món ăn.
Các món ăn ngon được làm từ Đậu Ván
Đậu Ván trắng là một loại thực phẩm được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng và hương vị, đặc biệt phù hợp cho trẻ em và được sáng tạo thành nhiều món ăn ngon. Ngoài việc sử dụng để xào và nấu như thông thường, đậu ván trắng có thể được biến thành nhiều món ăn khác nhau với các cách chế biến sau đây:
– Quả non có thể được sử dụng như một loại rau. Với vỏ mềm và hạt nhỏ, quả non có thể được luộc hoặc xào, tạo ra một món ăn giàu protein như đậu cove. Ngoài ra, cây đậu ván trắng cũng được trồng để thu hoạch quả non và hạt, được sử dụng không chỉ là thực phẩm mà còn là nguyên liệu trong y học dân gian.
– Sữa đậu ván trắng có thể được sản xuất bằng cách phơi khô quả, rang như rang lạc, xát, bóc vỏ, sau đó xay nhuyễn và kết hợp với nước để tạo thành sữa. Sau khi đun sôi và nguội, sữa được lọc qua để loại bỏ cặn và thêm đường trước khi ăn. Sữa đậu ván trắng không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn có tác dụng bồi dưỡng sức khỏe, giải khát và giải nhiệt, từ đó giúp giảm mệt mỏi.
– Bột đậu ván trắng có thể được sản xuất bằng cách tán hạt thành bột và bảo quản trong lọ sạch. Hơn nữa, loại bột này có thể được sử dụng hàng ngày để nấu bột cho trẻ em, thêm vào để tăng thêm giá trị dinh dưỡng cho bữa ăn.
– Đậu ván trắng cũng có thể được sử dụng để làm tương và đậu phụ, thay thế cho đậu nành. Ngoài ra, hạt đậu ván trắng già cũng được sử dụng để nấu chè đậu ván, một món ăn ngon và phổ biến trong ẩm thực Việt Nam.
Ngoài ra, ở khu vực Nam Bộ, hạt đậu ván trắng cũng được sử dụng trong các món nấu thịt hầm, có độ dai và hương vị đặc trưng.
Lời kết
Đậu Ván được coi là một trong những thực phẩm giàu dinh dưỡng và phổ biến có thể chế biến thành nhiều món ăn. Hơn nữa, loại đậu này dễ trồng và thu hoạch, vì vậy bạn có thể tự trồng ở nhà thay vì phải mua ở chợ hoặc siêu thị, đồng thời sẽ đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm cho cả gia đình!
