Khoai Mỡ là một nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng và có thể được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng. Tuy nhiên, khi tiêu thụ khoai mỡ nên được kiểm soát trong khẩu phần ăn hàng ngày để đảm bảo sức khỏe. Trong bài viết này, Nuoitrong.com muốn chia sẻ đến bạn thông tin về cách trồng khoai mỡ để đạt được củ chất lượng và năng suất cao nhất!
Đặc điểm, nguồn gốc Khoai Mỡ
Khoai Mỡ còn được biết đến với các tên gọi như khoai vạc, khoai tím, củ mỡ,… là một loại củ có nguồn gốc từ vùng Đông Nam Á và thường bị nhầm lẫn với củ khoai môn. Loại củ này đã chiếm một tỷ lệ đáng kể trên thị trường ở Philippines và hiện nay đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới.
Khoai Mỡ có vỏ ngoài màu nâu xám và thịt bên trong có màu tím, khi nấu chín sẽ trở nên mềm mịn như khoai tây. Với hương vị ngọt bùi, chúng có thể được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau, từ món ngọt cho đến món mặn. Đặc biệt, loại khoai này cung cấp một lượng lớn khoáng chất, chất chống oxi hóa và các loại vitamin thiết yếu có lợi cho sức khỏe của con người.
Khoai Mỡ còn có các tên gọi khác là khoai vạc, khoai tím, củ mỡ,…
Chuẩn bị trước khi trồng Khoai Mỡ
Cây Khoai Mỡ sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nếu được chuẩn bị đầy đủ các yếu tố sau trước khi trồng:
2.1 Đất trồng
Đất trồng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Cây có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, tuy nhiên, để đạt hiệu suất cao nhất, bạn nên ưu tiên chọn vùng đất tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt.
Hơn nữa, trước khi bắt đầu quy trình trồng cây, bạn nên kết hợp đất với phân chuồng, vỏ trấu, xơ dừa và mùn hữu cơ để cung cấp thêm chất dinh dưỡng cho đất. Đồng thời, bạn cũng nên bón lót vôi trước khi gieo hạt khoai mỡ khoảng 10 ngày sẽ giúp xử lý các mầm bệnh có thể có trong đất.
Đất trồng Khoai Mỡ nên là loại đất tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt
2.2 Chọn giống
Khoai mỡ được phân thành hai loại chính: khoai mỡ ruột tím và khoai mỡ ruột trắng. Thông thường, chúng được trồng từ củ giống. Do đó, khi lựa chọn giống cần chú ý đến củ có thời gian sinh trưởng khoảng từ 5 đến 6 tháng, kích thước đồng đều, trên 1kg và không bị nhiễm sâu bệnh.
2.3 Thời vụ và mật độ trồng
Thời vụ gieo trồng Khoai Mỡ phụ thuộc rất nhiều vào mực nước lũ hàng năm. Ở những vùng nằm trong đê, thích hợp nhất là nên ươm trong khoảng tháng 8 âm lịch và xuống giống vào tháng 9 âm lịch để đảm bảo thu hoạch khoai mỡ có năng suất cao. Trong trường hợp mưa nhiều gây ngập lụt thì cần phải có hệ thống bơm nước ra ngoài để khoai mỡ phát triển tốt.
Về mật độ trồng thì không nên trồng cây quá gần nhau. Khoảng cách lý tưởng giữa các cây là 50 x 50cm đối với đất mới và 60 x 60cm đối với đất cũ.
Cách trồng Khoai Mỡ chi tiết
Dưới đây là các bước chi tiết để trồng khoai mỡ:
– Bước 1: Sử dụng dao để cắt mục tạo giống, sau khi cắt xong, nhúng mặt cắt của khoai mỡ vào xi măng khô hoặc bột vôi để tránh củ bị thối.
– Bước 2: Đặt mục giống vào lớp tro ủ. Bắt đầu bằng việc rải một lớp tro mỏng, sau đó đặt mục giống lên trên lớp tro đó và tiếp tục rải thêm một lớp tro phủ lên mục giống.
– Bước 3: Sau khi ủ khoảng 2 – 3 ngày, bạn hãy tưới nước một lần. Lưu ý không tưới quá nhiều nước để tránh ngập úng gây thối củ. Hơn nữa, nếu đất quá khô thì thời gian nảy mầm sẽ lâu hơn. Đồng thời cần thường xuyên kiểm tra để phát hiện và loại bỏ những mục khoai bị thối.
– Bước 4: Sau khoảng 20 – 30 ngày ủ, chồi khoai sẽ nảy mầm khoảng 3 – 5cm. Lúc này, bạn có thể chọn lọc và đem đi trồng.
– Bước 5: Tiến hành xới đất để trồng: Lên luống với chiều cao khoảng 25 – 30cm và rãnh rộng 0,5m. Đồng thời sử dụng dao để đào hố sâu 2 – 3cm, rải một lớp tro trấu xuống rồi đặt mầm khoai vào, chú ý để mầm khoai quay mặt xuống dưới đáy hố.
– Bước 6: Sau khi trồng xong, bạn hãy phủ một lớp đất mỏng lên trên và phủ rơm rạ để giữ ẩm. Đồng thời tưới nước mỗi 2 ngày một lần để duy trì độ ẩm cho cây mầm.
Bạn cần tuân thủ đúng theo từng bước các bước trồng Khoai Mỡ để đạt hiệu quả cao nhất
Cách chăm sóc Khoai Mỡ đúng kĩ thuật
Sau khi thực hiện quá trình trồng Khoai Mỡ, các yếu tố để chăm sóc tốt cho cây cũng cần được lưu ý:
4.1 Tưới nước
Nước là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình trồng loại khoai này. Dựa vào điều kiện thời tiết, bạn cần tiến hành tưới nước cho cây một cách phù hợp. Khoai mỡ cần được cung cấp đủ nước để có thể phát triển tốt. Ngoài ra, để kích thích sự phát triển nhanh chóng của thân và lá, bạn có thể tưới kali pha loãng vào khoảng 15 ngày sau khi xuống giống.
4.2 Bón phân
Quá trình bón phân cho Khoai Mỡ được chia thành ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là sau khi trồng 1 tháng, lúc này nên bón phân chuồng hoai mục. Tiếp theo là bón thêm vào hai giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn cách nhau một tháng. Hơn nữa bón phân chuồng kết hợp với NPK là chủ yếu. Sau khi bón phân, bạn cũng nên thực hiện tưới nước thường xuyên để giúp phân dễ tan, từ đó giúp cây dễ hấp thụ dưỡng chất hơn.
4.3 Phòng ngừa sâu bệnh hại
Trong quá trình trồng cây, đất có thể chứa nhiều loại giống côn trùng gây hại. Do đó, để hạn chế các bệnh và sâu gây hại, bạn nên trồng khoai mỡ kết hợp với luân canh các loại cây khác là một giải pháp hiệu quả.
– Bệnh thối rễ: Bệnh tấn công vào sâu trong củ khoai khiến lá sớm vàng và cây kém phát triển. Để phòng tránh, bạn có thể sử dụng các phương pháp hữu ích như luân canh, vận dụng các biện pháp bảo vệ và chăm sóc đất.
– Bệnh khảm lá, xoăn lá: Bệnh gây thối khô và chỉ xảy ra ở lớp vỏ ngoài của củ. Biểu hiện của cây bị nhiễm bệnh thường là vỏ củ xuất hiện chất nhầy màu vàng, hơn nữa còn có các mô màu nâu trên thân. Để phòng tránh, bạn nên kiểm tra và loại bỏ những củ bị nhiễm bệnh, đồng thời duy trì vệ sinh vườn sạch sẽ.
– Bệnh vàng lá: Bệnh làm mầm mọc nhanh và gây hiện tượng các bướu trên bề mặt củ, lá vàng úa và rụng. Để phòng tránh, bạn cần tăng cường chăm sóc cây, đồng thời duy trì độ ẩm và sử dụng phương pháp bảo vệ thích hợp.
– Sâu xám, sâu xanh da láng: Loại sâu này gây hại bằng cách phá hoại lá cây. Để phòng ngừa, bạn có thể sử dụng các phương pháp hóa học hoặc tự nhiên như sử dụng Leven.
– Rầy rệp: Rầy rệp gây hại bằng cách làm cây vàng úa và kém phát triển. Để phòng tránh, bạn nên sử dụng thuốc Vansi hoặc các biện pháp kiểm soát hóa học khác.
Trong quá trình chăm sóc, cây Khoai Mỡ sẽ gặp nhiều loại sâu và bệnh hại khác nhau, bạn cần chú ý các biện pháp phòng ngừa phù hợp
4.4 Thu hoạch Khoai Mỡ
Bước thu hoạch có thể được coi là thành quả của quá trình trồng khoai mỡ. Sau khoảng 5 tháng là bạn đã có thể tiến hành thu hoạch.
Trước khi thu hoạch, bạn nên tưới nước cho đất khoai khoảng 1 tuần để làm mềm đất, từ đó giúp quá trình thu hoạch diễn ra dễ dàng hơn. Ngoài ra, khi thu hoạch, bạn hãy cắt hết thân lá cách gốc khoảng 15cm để đảm bảo rằng củ khoai không bị trầy xước. Sau đó, bảo quản củ khoai ở nơi khô ráo và thoáng mát để tránh hư hại.
Bạn có thể tiến hành thu hoạch Khoai Mỡ sau khoảng 5 tháng trồng
Công dụng của Khoai Mỡ
Khoai Mỡ không những được chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon, bổ dưỡng mà còn có vô vàn công dụng tuyệt vời, cụ thể:
5.1 Giảm nguy cơ mắc ung thư
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng hai chất anthocyanin, cyanidin và peonidin có trong Khoai Mỡ có khả năng ức chế sự phát triển của một số loại ung thư như ung thư ruột kết, ung thư tuyến tiền liệt hay ung thư phổi.
Tuy nhiên, để đạt được những hiệu quả tương tự khi tiêu thụ loại khoai này, bạn cần sử dụng lượng cyanidin và peonidin lớn hơn so với những nghiên cứu trước đó đã thực hiện.
Ngoài anthocyanin, trong Khoai Mỡ cũng chứa các chất khác như beta-caroten và vitamin C, có khả năng loại bỏ các gốc tự do và được biết đến là có lợi cho sức khỏe đặc biệt là giúp phòng chống bệnh ung thư.
Đồng thời, khoai mỡ cũng cung cấp selen và iod, các chất dinh dưỡng có khả năng hỗ trợ trong quá trình khắc phục và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư.
Ăn Khoai Mỡ có khả năng ức chế tế bào ung thư hiệu quả
5.2 Giúp ổn định lượng đường trong máu
Có bằng chứng cho thấy flavonoid trong Khoai Mỡ có thể giúp giảm đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Khoai mỡ có chỉ số đường huyết thấp và ít calo, nhưng lại chứa một lượng carbohydrat khá cao, từ đó cung cấp đủ năng lượng và chất xơ mà không gây tăng đột biến đường huyết.
Ngoài ra, một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã ghi nhận rằng việc sử dụng chiết xuất khoai mỡ giàu flavonoid có thể bảo vệ tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Hơn nữa, các nghiên cứu trên chuột cũng đã cho thấy khoai mỡ có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, giúp giảm cân và cải thiện kiểm soát đường huyết.
5.3 Giúp giảm huyết áp
Huyết áp cao được xem là một yếu tố nguy cơ chính gây ra các cơn đau tim và đột quỵ. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng khoai mỡ có thể có tác dụng hạ huyết áp nhờ vào hàm lượng chất chống oxi hóa cao, có thể giúp giảm huyết áp tương tự như thuốc ức chế men chuyển (ACEI).
Tuy nhiên, các kết quả này cần thêm nhiều nghiên cứu trên người trước khi có thể kết luận liệu khoai mỡ có thể giảm huyết áp hay không.
5.4 Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Một trong những ưu điểm tốt nhất của Khoai Mỡ là lợi ích cho tim mạch. Khoai mỡ giàu kali và thậm chí còn rất ít natri và calo. Được biết rằng thực phẩm giàu kali có lợi cho sức khỏe tim mạch bởi vì kali giúp cải thiện lưu thông máu.
Ngoài ra, anthocyanin trong khoai mỡ có thể ngăn chặn sự tích tụ của cục máu đông trong động mạch và tĩnh mạch, từ đó cải thiện lưu thông máu. Vì vậy, khoai mỡ được coi là một thực phẩm tuyệt vời cho sức khỏe tim mạch.
Bổ sung Khoai Mỡ vào thực đơn hàng ngày giúp hỗ trợ và tăng cường sức khỏe tim mạch
5.5 Làm giảm triệu chứng của bệnh hen phế quản
Hen phế quản là một tình trạng viêm mãn tính của đường hô hấp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn uống giàu chất chống oxi hóa như vitamin A và C có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này.
Một đánh giá của 40 nghiên cứu đã phát hiện mối liên hệ giữa sự xuất hiện của bệnh hen phế quản ở người lớn và lượng vitamin A thấp. Người mắc hen phế quản thường chỉ tiêu thụ khoảng 50% lượng vitamin A khuyến nghị hàng ngày. Ngoài ra, tỷ lệ mắc hen phế quản tăng 12% ở những người có chế độ ăn ít vitamin C.
Chính vì thế, khoai mỡ là một nguồn cung cấp chất chống oxi hóa cũng như vitamin A và C, giúp bạn đạt được mức tiêu thụ hàng ngày cho các loại vitamin này.
5.6 Hỗ trợ sức khỏe đường ruột
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tinh bột kháng trong Khoai Mỡ có khả năng thúc đẩy sự phát triển của Bifidobacteria, một loại vi khuẩn có lợi đối với đường ruột. Những vi khuẩn này đóng vai trò quan trọng giúp duy trì sức khỏe của đường ruột bằng cách hỗ trợ quá trình phân hủy các carbonhydrat phức tạp và chất xơ.
Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Khoai Mỡ có khả năng làm giảm viêm nhiễm. Các hiệu quả này cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư đại trực tràng, viêm ruột và hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, để đưa ra kết luận chính xác hơn thì cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn trong tương lai.
Bên cạnh đó, chất xơ có trong khoai mỡ mang lại nhiều lợi ích, bao gồm giảm táo bón và giảm mức cholesterol “xấu”. Ngoài ra, khoai mỡ cũng giàu kali, giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và kích thích hoạt động co bóp của cơ trơn trong dạ dày, từ đó cải thiện chất lượng tiêu chảy và giảm nguy cơ mắc trĩ. Mặc dù có nhiều calo nhưng khoai mỡ vẫn là một lựa chọn tốt cho việc giảm cân nhờ lượng calo thấp.
Ăn Khoai Mỡ giúp hỗ trợ đường ruột hoạt động hiệu quả hơn
5.7 Tốt cho hệ miễn dịch
Khoai mỡ với hàm lượng Vitamin C cao, có thể giúp cải thiện khả năng miễn dịch và là một nguồn cung cấp chất tăng cường miễn dịch hiệu quả. Đồng thời, đây cũng là một lựa chọn thực phẩm dễ tiêu thụ trong quá trình hồi phục khi bị bệnh.
5.8 Giúp xương, răng, mắt, da và tóc khỏe mạnh
Khoai Mỡ được coi là một giải pháp tự nhiên để bảo vệ sức khỏe của xương và răng nhờ vào sự cung cấp các khoáng chất như canxi và mangan. Thêm vào đó, tiêu thụ khoai mỡ có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến xương như loãng xương, khớp cứng, đau khớp và bảo vệ sự phát triển của răng.
Đối với sức khỏe của mắt, Khoai Mỡ cung cấp một nguồn dồi dào vitamin A và beta-carotene, hai chất dinh dưỡng quan trọng giúp ngăn ngừa sự thoái hóa tế bào mắt, từ đó bảo vệ và cải thiện thị lực.
Hơn nữa, làn da cũng được hưởng lợi từ khoai mỡ nhờ vào các chất dinh dưỡng như beta-carotene, vitamin B6, vitamin C, vitamin E và các chất chống oxi hóa. Những chất này giúp tái tạo tế bào da, ngăn ngừa dấu hiệu lão hóa cũng như bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, giúp da luôn khỏe mạnh và tràn đầy sức sống.
Bên cạnh đó, khoai mỡ cũng có lợi cho sức khỏe của tóc bằng cách giúp tóc trở nên khỏe mạnh và ngăn ngừa tình trạng rụng tóc đáng kể.
5.9 Tốt cho phụ nữ mang thai
Khoai Mỡ cũng là một nguồn cung cấp folate tốt. Folate là một chất rất quan trọng và an toàn cho phụ nữ mang thai nếu được tiêu thụ đúng lượng. Ngoài ra, khoai mỡ cũng có lợi cho sinh sản vì beta carotene và vitamin A có thể giúp tăng cường sức khỏe của tinh trùng.
5.10 Giúp ổn định tâm trạng và ngủ ngon
Khoai Mỡ chứa nhiều vitamin C, một chất dinh dưỡng hữu ích giúp cải thiện tâm trạng. Vitamin C kích thích sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, có ảnh hưởng đáng kể đến tâm trạng và thậm chí còn mang lại một số lợi ích cho não bộ.
Hơn nữa, vitamin B6 có mặt trong khoai mỡ cũng hỗ trợ não sản xuất các hormone giúp cải thiện tâm trạng và điều chỉnh đồng hồ sinh học bên trong cơ thể.Từ đó sẽ có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ vào ban đêm và làm cho bạn cảm thấy tỉnh táo hơn vào buổi sáng.
Trong Khoai Mỡ có chứa hàm lượng vitamin C dồi dào giúp cân bằng tâm trạng
5.11 Tốt cho phụ nữ thời kỳ mãn kinh
Khoai mỡ mang lại nhiều lợi ích đối với phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh. Theo các chuyên gia, một trong những tác dụng đáng chú ý của khoai mỡ là giúp giảm thiểu các triệu chứng mãn kinh ở phụ nữ. Hơn nữa, các triệu chứng không thoải mái thường gặp trong giai đoạn này như chứng loãng xương có thể được cải thiện thông qua việc tiêu thụ khoai mỡ.
5.12 Có khả năng chống viêm
Tiểu đường, béo phì và bệnh tim có thể gây ra tình trạng viêm mãn tính. Một số nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng khoai mỡ hoặc bột khoai mỡ có tác động đáng kể đến việc giảm chứng viêm. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng đã quan sát thấy rằng khoai lang mỡ có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư ruột kết, loét dạ dày và hội chứng ruột kích thích.
Trong vỏ ngoài của rễ khoai mỡ có chứa nhiều saponin, một hợp chất được cho là có khả năng chống lại viêm và có thể góp phần vào sức khỏe của hệ vi khuẩn đường ruột. Ngoài ra, saponin cũng có thể giúp cơ xương chậu và cơ bụng thư giãn.
Một số chú ý khi ăn Khoai Mỡ
Nếu tiêu thụ Khoai Mỡ ở mức độ vượt quá cho phép, bạn có thể gặp phải các triệu chứng như buồn nôn và đau đầu. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều vitamin A từ khoai mỡ có thể gây ngộ độc dù vitamin A có nguồn gốc tự nhiên. Đặc biệt, phụ nữ mang thai nên biết rằng việc tiêu thụ khoai mỡ có thể có lợi, nhưng không nên sử dụng một cách thường xuyên vì beta-carotene không tốt cho thai nhi nếu cơ thể tiếp nhận quá nhiều chất này.
Lời kết
Để trồng được Khoai Mỡ không phải là điều dễ dàng, bạn cần phải có kiến thức và kỹ năng mới có thể tạo ra những vườn khoai mỡ cho năng suất cao. Những thông tin về cách trồng khoai mỡ trong bài viết này được Nuoitrong.com tổng hợp từ kinh nghiệm của những người nông dân có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành. Hy vọng rằng sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích trong quá trình trồng và chăm sóc khoai mỡ!
