Ở nhiều vùng quê, trồng Khoai Sọ mang lại giá trị kinh tế cao hơn so với trồng lúa. Khoai sọ là một loại củ phổ biến và được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực của người Việt. Vậy thì ở bài viết này, hãy cùng Nuoitrong.com tìm hiểu chi tiết cách trồng Khoai Sọ nhằm đạt được sản lượng cao và gia tăng giá trị kinh tế cho gia đình bạn nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc Khoai Sọ
Khoai Sọ có xuất xứ từ các vùng đồng bằng của Malaysia. Chúng có hai loại củ chính: củ cái và củ con
Củ cái của khoai thường nhỏ hơn so với khoai môn nhưng lại có xuất hiện nhiều củ con. Các củ con này chứa lượng tinh bột đáng kể, có thể được luộc và sử dụng như một nguồn thay thế cho cơm.
Bên cạnh đó, loại khoai này cũng thường được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như: canh xương, canh tôm, hầm vịt, nấu lẩu và chế biến chè giải nhiệt trong mùa hè.
Nhóm cây Khoai Sọ phù hợp với các loại đất thịt nhẹ, cát pha, giàu mùn và có khả năng thoát nước tốt, đồng thời thường được trồng chủ yếu ở vùng đồng bằng và trung du.
Hiện nay ở nước ta có một loạt các giống khoai sọ khác nhau như: khoai sọ trắng, khoai sọ sớm, khoai sọ muộn, khoai sọ núi, khoai sọ dọc tía, khoai sọ nghệ, khoai sọ dọc trắng, khoai sọ dọc xanh, khoai sọ dọc tím…
Chuẩn bị trước khi trồng Khoai Sọ
Để quá trình trồng Khoai Sọ diễn ra thuận lợi, bạn cần chú ý các yếu tố sau:
2.1 Đất trồng
Đất trồng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của khoai. Loại cây này thường ưa chuộng sinh trưởng trong các vùng đồng bằng, trung du và miền núi.
Khoai Sọ phát triển từ bộ rễ nông, do đó, đặc điểm của đất trồng cần đảm bảo tơi xốp và chứa nhiều mùn. Các loại đất phù hợp để trồng cây có thể kể đến như đất cát pha, đất thịt nhẹ, đất giàu mùn và có khả năng thoát nước tốt.
Bên cạnh đó, quy trình xử lý đất cần được thực hiện một cách kỹ lưỡng. Bạn cần chú ý loại bỏ cỏ dại nhằm hạn chế sự phát triển của các loài sâu bệnh gây hại. Hơn nữa, để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của cây, đất nên được lên luống với chiều rộng khoảng 1,2 – 1,3m và chiều cao luống khoảng 20 – 30cm, đồng thời giữa các luống nên có khoảng cách khoảng 30cm.
2.2 Chọn giống
Bạn cần chọn những củ Khoai Sọ làm giống là những củ cấp 1 hoặc cấp 2, có kích thước vừa phải, không quá nhỏ và không bị thối, đồng thời lớp vỏ không nên có quá nhiều lông. Đặc biệt, cần chú ý chọn những củ có mầm to bằng hạt đậu đen và rễ ngắn khoảng 1cm để đảm bảo chất lượng.
Vấn đề chọn lựa giống khoai sọ đóng vai trò quan trọng trong quá trình trồng vì giống tốt mới có thể đảm bảo cây phát triển mạnh mẽ. Ngược lại, nếu sử dụng giống kém chất lượng có thể dẫn đến tình trạng cây dễ chết yểu.
2.3 Thời vụ trồng
Thời điểm tốt nhất để trồng Khoai Sọ là từ tháng 11 đến tháng 12. Trồng sớm hơn hoặc muộn hơn thời điểm này đều có thể làm giảm năng suất của khoai. Khoảng thời gian thu hoạch thường rơi vào tháng 5 đến tháng 6.
Thời gian trồng Khoai Sọ có thể thay đổi tùy theo giống cây. Ví dụ, giống khoai KS4 có thể được trồng trong 3 vụ khác nhau: vụ xuân (từ ngày 10 đến 15/2), vụ hè (từ ngày 5 đến 10/6) và vụ thu đông (từ ngày 10 đến 20/9). Mặc dù trồng trái vụ có thể làm giảm năng suất nhưng sản phẩm thu được thường có giá cao hơn.
2.4 Mật độ trồng
Thông thường, mật độ trồng Khoai Sọ được thực hiện như sau:
– Mật độ 40.000 – 50.000 cây/ha: Các hàng được cách nhau 60cm và các cây được cách nhau 40cm.
– Mật độ 25.000 – 35.000 cây/ha: Các hàng cách nhau 60cm và các cây cách nhau 50cm.
Ngoài ra, xác định mật độ trồng phụ thuộc vào điều kiện đất đai và loại giống:
– Trên đất tốt sẽ trồng thưa hơn so với trên đất xấu.
– Khi trồng giống khoai sọ có hình dạng khóm đứng và phát triển nhiều nhánh thì nên trồng với mật độ cao.
– Đối với giống khoai sọ có dạng xòe và ít nhánh thì nên trồng thưa hơn.
Cách nhân giống và tiến hành trồng Khoai Sọ
Trong phương pháp trồng Khoai Sọ, có hai cách nhân giống:
– Phương pháp 1: Loại bỏ mầm ngọn ở đỉnh củ để kích thích sự phát triển nhanh chóng của các mầm bên trong. Hơn nữa củ được cắt thành nhiều mảnh nhỏ có kích thước 2 x 2 x 2cm khi có mầm bên. Sau đó, bạn có thể ủ củ hoặc áp dụng phương pháp giâm để tăng cường sự phát triển, ra rễ và sẵn sàng cho quá trình trồng.
– Phương pháp 2: Sử dụng phương pháp nhân nuôi cấy mô để cải thiện giống cây đã bị nhiễm bệnh hoặc thoái hóa.
Quá trình trồng bắt đầu bằng đặt củ giống vào đất sâu khoảng 5 – 7cm với mầm hướng lên trên. Sau khi trồng, bề mặt đất được phủ bằng một lớp rơm để giữ ẩm cho củ. Đồng thời màng phủ được sử dụng để che phủ qua luống. Khi chồi cây bắt đầu mọc lên, lúc này bạn cần sử dụng dao khoét một lỗ vừa đủ để tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển bình thường.
Cách chăm sóc Khoai Sọ đúng kĩ thuật
Sau khi trồng, quá trình chăm sóc cũng vô cùng quan trọng giúp tạo điều kiện tốt nhất để cây phát triển:
4.1 Tưới nước
Nước đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây Khoai Sọ. Do đó, trong quá trình chăm sóc cây, bạn cần chú ý đến các vấn đề sau khi tưới nước:
– Bạn cần kiểm soát tưới nước sao cho cây nhận đủ lượng nước mà không gặp tình trạng úng trong thời kỳ thu hoạch. Bởi tưới nước quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng thối củ khoai.
– Trong trường hợp thời tiết khô hạn kéo dài, bạn cần phải bơm nước vào rãnh để cung cấp nước, đồng thời giữ cho độ ẩm của đất duy trì ổn định và hỗ trợ cho sự phát triển của cây.
– Khi cây đã phát triển đạt được 5 – 6 lá, lúc này bạn cần đảm bảo cung cấp đủ nước và duy trì độ ẩm thích hợp để cây chuẩn bị bước vào giai đoạn hình thành củ.
4.2 Bón phân
Trong quá trình chăm sóc cây Khoai Sọ, bạn cần bón phân hữu cơ và phân vô cơ nhằm đảm bảo cây phát triển mạnh mẽ và mang lại năng suất cao. Ngoài ra, thiếu kali có thể dẫn đến giảm nhanh hàm lượng nước trong lá và rễ, làm cho mép lá vàng và rễ chết.
Hơn nữa, khi thiếu photpho có thể làm cho cuống mềm, cây phát triển kém và củ dễ thối khi bảo quản. Ngoài ra, thiếu đạm cũng có thể gây ra các vấn đề như lá không bóng, màu không tươi, đồng thời ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây.
Bên cạnh đó, bón phân cần được thực hiện một cách hợp lý dựa trên thời kỳ sinh trưởng, phát triển của từng loại giống, đặc tính của đất, điều kiện khí hậu của mỗi mùa vụ và tính chất của từng loại phân bón. Ví dụ, đất xấu hoặc giống ngắn ngày thường cần một lượng phân bón lớn hơn. Trong khi đó, đất sét hoặc đất chua có thể cần giảm lượng kali bón.
Một số hướng dẫn cụ thể khi bón phân bao gồm:
– Bón thúc lần 1 khi cây đã phát triển đến 3 lá, sử dụng 1/2 lượng phân đạm và 1/3 lượng phân kali.
– Bón thúc lần 2 sau khoảng 2 tháng kể từ lần thứ nhất, khi củ bắt đầu hình thành và phát triển, sử dụng 1/2 lượng phân đạm và 2/3 lượng phân kali.
– Bón phân cách gốc khoảng 10cm, đồng thời tránh bón quá sâu hoặc quá xa gốc.
Cụ thể, bạn có thể sử dụng khoảng 10 – 15 tấn phân chuồng mục và 80 – 100kg N, 60 – 80kg P2O5 và 80 -100kg K2O cho mỗi hecta. Hơn nữa, các loại phân bón có gốc sunphát thường là lựa chọn tốt hơn, đồng thời sử dụng phân NPK tổng hợp với tỷ lệ 13-13-21 có thể mang lại năng suất cao.
4.3 Phòng trừ sâu bệnh hại
Trong quá trình chăm sóc cây Khoai Sọ, có một số loại bệnh thường gặp, bao gồm:
– Bệnh sương mai: Bạn cần lựa chọn các giống có khả năng chống lại bệnh để trồng. Hơn nữa cần bón phân hữu cơ và phân hóa học theo tỷ lệ cân đối, kết hợp với kỹ thuật trồng để đảm bảo mật độ cây và vụ trồng đồng đều. Đồng thời áp dụng các biện pháp kỹ thuật khác để tạo điều kiện cho cây phát triển khỏe mạnh. Khi có dấu hiệu của bệnh, bạn có thể sử dụng các loại thuốc như Boocđô (nồng độ 1%), Dacolin 75WP (nồng độ 0,2%), Ridomil MZ (nồng độ 0,2%), Antracol 70 WP.
– Bệnh khảm lá: Sử dụng giống cây không nhiễm bệnh để trồng, đồng thời cần loại bỏ các cây bị nhiễm bệnh. Hơn nữa cũng cần phun các loại thuốc để tiêu diệt rầy (Aphis spiraeclla), loài côn trùng truyền bệnh.
– Sâu khoang: Bạn cần dọn dẹp sạch sẽ đồng ruộng, làm cho đất tơi, ẩm và thoát nước trước khi trồng. Đồng thời cần thường xuyên làm sạch cỏ vun. Sau khi thu hoạch, thu gom các phần cây tàn dư để đốt hoặc sử dụng làm phân. Hơn nữa cần sử dụng bả chua ngọt để bẫy bướm khi chúng bay ra. Các loại thuốc như Padan 95EC, Reasgant 5 EC, Tasieu 5 WG, Regent 800WG có thể được áp dụng.
Bên cạnh đó, để tránh nguy cơ ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trên củ khoai, bạn cần tuân thủ các biện pháp sau:
– Sử dụng thuốc BVTV theo đúng nguyên tắc và tuân thủ thời gian cách ly sau khi phun thuốc BVTV.
– Đặt biển cảnh báo ở vùng vừa phun thuốc, không sử dụng các loại thuốc ngoài danh mục được phép sử dụng cho cây trồng tại Việt Nam và thuốc không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
– Ghi chép thông tin về thuốc BVTV vào nhật ký sản xuất để kiểm soát và theo dõi.
Thu hoạch Khoai Sọ
Thời điểm thu hoạch Khoai Sọ thường phụ thuộc vào kỹ thuật chăm sóc và cách trồng cây. Thông thường, sau khoảng 4 – 6 tháng sau khi gieo hạt là có thể thu hoạch. Ngoài ra, thu hoạch nên được thực hiện trong mùa khô khi thời tiết ấm áp.
Khi rễ cây bắt đầu lụi dần trong thời gian này, quá trình nhổ cây trở nên dễ dàng hơn và ít tốn công sức hơn. Bạn có thể sử dụng cuốc để đào đất xung quanh và sau đó dùng tay túm gốc khoai sọ và kéo lên. Khoai sau khi được thu hoạch không cần phải được xử lý và có thể được bảo quản ở nơi thoáng mát.
Công dụng của Khoai Sọ
Dưới đây là một số tác dụng tuyệt vời của Khoai Sọ đối với sức khỏe:
6.1 Phòng chống bệnh tim
Có bằng chứng khoa học đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất xơ có thể cải thiện mức cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một chén khoai sọ luộc trung bình cung cấp hơn 7 gram chất xơ.
Ngoài ra, nghiên cứu trên chuột vào năm 2013 đã chứng minh rằng Khoai Sọ là một nguồn giàu chất xơ. Những con chuột được cho ăn khoai sọ kết hợp với một chế độ ăn giàu chất béo đã có tổng mức cholesterol thấp hơn đáng kể so với nhóm chuột khác. Đây là minh chứng cho việc chất xơ có trong khoai sọ có thể giúp kiểm soát mức cholesterol.
6.2 Hỗ trợ giảm cân
Béo phì là một trong những yếu tố gây ra nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và nhiều loại bệnh khác. Và chất xơ có thể giúp kiểm soát cân nặng và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường loại 2.
Trong một nghiên cứu, với cùng một chế độ ăn giàu chất béo, những con chuột ăn nhiều Khoai Sọ tăng cân ít hơn so với những con không ăn. Điều này có thể giải thích bởi tác động của hàm lượng chất xơ trong khoai sọ.
Ngoài ra, một thí nghiệm khác vào năm 2012 cũng đã chỉ ra rằng ăn nhiều chất xơ như Khoai Sọ có thể giúp ngăn ngừa tăng cân. Do đó, thêm khoai sọ vào chế độ ăn hàng ngày có thể là một lựa chọn hữu ích để kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2.
6.3 Giúp ổn định huyết áp
Ngoài chất xơ, Khoai Sọ cũng là nguồn cung cấp chất kali phong phú. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa huyết áp và hàm lượng kali trong chế độ ăn. Ngoài ra, một nghiên cứu vào năm 2013 đã phát hiện rằng những người tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu kali có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp thấp hơn đáng kể so với những người tiêu thụ ít kali.
Hơn nữa, huyết áp cao được xem là một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh tim mạch và đột quỵ. Khi tiêu thụ thực phẩm giàu kali sẽ giúp làm giãn nở các mạch máu, giúp cho quá trình bơm máu từ tim đi khắp cơ thể trở nên dễ dàng hơn. Từ đó có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và các biến chứng liên quan.
6.4 Tốt cho hệ tiêu hóa
Cải thiện hệ tiêu hóa là một lợi ích quan trọng của Khoai Sọ mà bạn không nên bỏ qua, đặc biệt là đối với những người đang gặp phải các vấn đề như táo bón, khó tiêu hoặc đầy hơi.
Trong thành phần của khoai sọ chứa tới 27% chất xơ, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa bằng cách tăng cường sự phân giải và hấp thụ chất xơ. Quá trình này giúp phân được tạo ra di chuyển nhanh chóng xuống ruột và được thải ra ngoài cơ thể một cách dễ dàng. Do đó, sử dụng khoai sọ có thể giúp điều trị táo bón và hỗ trợ làm cho tiêu hóa trở nên dễ dàng và nhuận tràng hơn.
6.5 Giúp lưu thông máu dễ dàng
Khoai Sọ là một loại thực phẩm giàu sắt và đồng, hai khoáng chất quan trọng cần thiết cho quá trình tái tạo máu. Hơn nữa, không chỉ giúp tăng cường lưu thông máu, chúng còn kích thích tốc độ trao đổi chất trong cơ thể. Do đó, khi bị thiếu máu, thêm vào thực đơn những món ăn chế biến từ khoai sọ có thể là một giải pháp hữu ích để cung cấp các khoáng chất cần thiết cho quá trình tái tạo máu và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
6.6 Tốt cho làn da
Khoai Sọ là nguồn giàu vitamin E và vitamin A, hai loại chất chống oxi hóa mạnh mẽ có khả năng ngăn chặn quá trình lão hóa của da. Do đó, bổ sung loại củ này vào chế độ dinh dưỡng có thể giúp giảm thiểu, đồng thời làm mờ các nếp nhăn và vết thâm trên da.
Ngoài ra, Khoai Sọ cũng giúp tái tạo tế bào da bị hư, từ đó giúp da trở nên trẻ trung hơn. Vì vậy, để có một làn da sáng khỏe, bạn không chỉ cần chú ý đến chăm sóc bên ngoài mà còn nên bổ sung khoai sọ vào chế độ ăn uống hàng ngày.
6.7 Giảm nguy cơ mắc ung thư
Tăng cường sức đề kháng là một trong những lợi ích khi ăn khoai sọ thường xuyên, giúp bạn tránh được nhiều bệnh nguy hiểm, đặc biệt là ung thư. Hàm lượng lớn vitamin C trong khoai sọ là chất chống oxy hóa, có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của gốc tự do, một trong những nguyên nhân gây ra bệnh ung thư. Đặc biệt, khoai sọ còn chứa cryptoxanthin, một chất giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi và ung thư vòm họng.
6.8 Tốt cho người bị viêm thận
Khoai Sọ là nguồn giàu vitamin và photpho, có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh viêm thận. Do đó, người bệnh nên tích cực sử dụng loại thực phẩm này và chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như canh khoai sọ nấu thịt, cháo khoai sọ,… Tuy nhiên, trong quá trình nêm nếm, bạn cũng nên giảm bớt lượng muối nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến sức khỏe của bệnh nhân.
6.9 Chống suy nhược cơ thể
Với hàm lượng gluxit dồi dào, Khoai Sọ cung cấp năng lượng đáng kể để nuôi dưỡng tế bào thần kinh và chống lại suy nhược cơ thể. Vì vậy, những người mới ốm dậy, người gầy yếu hoặc cơ thể suy nhược có thể hưởng lợi khi ăn canh khoai sọ nấu với thịt hoặc móng giò, từ đó giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.
Khoai Sọ có chứa bao nhiêu calo? Ăn có sợ mập không?
Khoai Sọ là một nguồn cung cấp calo tương đối thấp, với trung bình khoảng 115 – 118 calo trong mỗi 100g khoai sọ. Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng hàng ngày của một người trưởng thành là khoảng 2000 calo, điều này cho thấy khoai sọ là một lựa chọn thích hợp cho những người đang tập trung vào giảm cân hoặc duy trì một chế độ ăn kiêng.
Ngoài ra, chất xơ có trong Khoai Sọ cũng đóng vai trò quan trọng giúp giảm cảm giác đói và duy trì cảm giác no lâu hơn. Từ đó sẽ giúp kiểm soát lượng thức ăn và hỗ trợ quá trình giảm cân một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi chế biến khoai sọ thành các món ăn như khoai sọ chiên hay bánh khoai sọ, lượng calo có thể tăng lên đáng kể do quá trình chế biến, sử dụng các chất béo và đường trong quá trình nấu nướng. Do đó, bạn cần chú ý kiểm soát lượng calo khi chế biến khoai sọ thành các món ăn, đồng thời tiêu thụ khoai sọ một cách hợp lý.
Một số lưu ý khi ăn Khoai Sọ
Khoai Sọ là một nguồn dinh dưỡng tốt cho cơ thể và quá trình giảm cân, tuy nhiên cũng cần được tiêu thụ một đúng cách. Dưới đây là một số điều bạn cần lưu ý khi ăn khoai sọ:
– Không nên ăn quá nhiều Khoai Sọ trong một bữa bởi có thể gây khó tiêu hoặc gây khó chịu cho dạ dày.
– Khoai sọ nên được nấu chín thay vì chiên để giảm lượng calo và tăng hàm lượng chất xơ, đồng thời giữ nguyên giá trị dinh dưỡng.
– Khoai sọ chứa oxalate, một hợp chất có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nếu tiêu thụ quá nhiều. Đặc biệt, nếu bạn có tiền sử bệnh sỏi thận thì nên hạn chế ăn khoai sọ hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
– Khi mua Khoai Sọ, bạn hãy chọn những củ còn tươi, không bị dập nát hoặc có dấu hiệu của sự hư hỏng. Đồng thời bảo quản khoai sọ trong môi trường khô ráo và thoáng mát để tránh sự phát triển của vi khuẩn và nấm.
Các món ăn ngon từ Khoai Sọ
Để tận dụng Khoai Sọ một cách tối đa trong chế độ ăn uống, dưới đây là một số công thức bạn có thể tham khảo:
– Khoai sọ xào thịt bò: Bạn chỉ cần xào khoai với thịt bò thái nhỏ, hành tím, tỏi, gia vị, đường, tiêu và dầu ăn. Món ăn này cung cấp protein và dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể.
– Khoai sọ hầm thịt gà: Bạn chỉ cần hầm khoai chung với thịt gà, nấm, rau củ nhằm có một tô canh ngon miệng và tốt cho sức khỏe.
– Khoai sọ nấu cháo: Bạn hãy luộc chín khoai, sau đó nấu cháo cùng với thịt gà hoặc thịt heo, từ đó tăng thêm hương vị và dinh dưỡng cho món cháo.
– Khoai sọ nấu súp: Bạn hãy cắt khoai thành những miếng nhỏ có thể được nấu trong nước dùng với thịt, rau củ và các loại gia vị để tạo ra một món súp thơm ngon và bổ dưỡng.
Các công thức này chỉ là một số ví dụ, bạn có thể tùy chỉnh theo khẩu vị và sở thích của mình để tạo ra nhiều món ăn sáng tạo và đa dạng từ khoai sọ.
Lời kết
Khoai Sọ là một loại cây đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của con người. Trong quá trình trồng, bạn cần chú ý đảm bảo các yêu cầu riêng của cây. Ngoài ra cần phải hiểu rõ về cách trồng và chăm sóc khoai sọ để có thể thuận lợi trong quá trình canh tác và đạt được năng suất cao. Hi vọng bài viết trên đã mang đến cho bạn một số thông tin hữu ích và có thể áp dụng vào thực tế!