Khoai Từ hay còn được gọi là củ từ, là một loại củ phổ biến tại các vùng nông thôn Việt Nam. Chúng không chỉ là nguồn thực phẩm quen thuộc mà còn cung cấp nhiều dinh dưỡng. Bài viết này Nuoitrong.com sẽ chia sẻ cách trồng và chăm sóc khoai từ một cách hiệu quả và tiết kiệm nhất để đạt được năng suất cao nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc Khoai Từ
Khoai Từ còn được biết đến với tên gọi củ từ, thuộc loại thực vật có tên khoa học Dioscorea esculenta và thuộc họ Dioscoreaceae. Loại cây này thường phát triển với thân leo và được ưa chuộng khi trồng ở khu vực Nam Bộ. Đặc điểm của lá khoai từ là hình tim, nhọn ở đỉnh và gân lá phát triển đối xứng qua các gân chính, cuống lá có chiều dài đáng kể.
Toàn bộ cây và lá khoai từ thường có màu xanh mướt và phát triển thành dạng giàn mở rộng. Củ khoai từ có hình tròn dài, kích thước không đồng đều và xung quanh củ có nhiều rễ. Bề mặt của củ có những đường vân ngang, từ đó giúp dễ dàng trong quá trình bóc vỏ. Bên ngoài, vỏ củ thường có màu nâu vàng, trong khi thịt củ có màu trắng hoặc một chút giòn, nhớt và có chứa bột. Khi chín, khoai từ trở nên giòn và có độ nhão vừa đủ.
Khoai Từ có thể được sử dụng trong nhiều món ăn như nấu canh, nướng hoặc luộc. Củ khoai từ già thường chứa nhiều bột hơn, khi luộc sẽ tạo ra hương vị ngọt thanh đặc trưng, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Khoai Từ còn có tên gọi phổ biến là củ từ
Cách trồng Khoai Từ chi tiết
Sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn quá trình chuẩn bị và tiến hành trồng Khoai Từ, bạn cần lưu ý nhé:
2.1 Dụng cụ trồng
Bạn hãy tận dụng các vật liệu sẵn có như bao xi măng, chậu, khay hoặc thùng xốp có thể thuận tiện để trồng khoai từ trong nhà hoặc khu vườn trống. Ngoài ra, lưu ý đối với đáy của khay, bạn hãy đảm bảo có lỗ thoát nước.
Ngoài ra, trong trường hợp trồng Khoai Từ trong thùng xốp, chậu hoặc bao, bạn nên chọn loại thùng có độ sâu từ 0,5 m trở lên để đảm bảo không gian phát triển đủ cho cây.
2.2 Đất trồng
Khoai Từ có thể được trồng trên đa dạng loại đất, tuy nhiên, cây sẽ phát triển mạnh mẽ nhất khi được trồng trên đất tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt.
Bạn có thể mua đất đã được xử lý trước hoặc tự trộn đất bằng cách thêm phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ… Ngoài ra, để tăng cường dinh dưỡng cho đất, bạn nên bón lót với vôi và để đất phơi ải từ 7 đến 10 ngày trước khi trồng để loại bỏ các mầm bệnh có thể tồn tại trong đất.
Đất trồng cây cần tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt
2.3 Chọn giống
Khoai Từ thường được trồng từ củ giống. Bạn cần lựa chọn những củ giống già, khỏe mạnh, không bị nhiễm bệnh hoặc tấn công của sâu bệnh, không có vết sứt mẻ và chọn lấy nguyên củ để sử dụng trong quá trình trồng.
2.4 Tiến hành trồng
Bạn hãy đào đường rãnh có độ sâu từ 5 – 6 cm, sau đó thêm lớp tro và trấu phân chuồng đã ủ hoại xuống và phủ lên lớp đất mỏng. Đặt củ giống xuống dưới theo khoảng cách 30 – 40 cm giữa các củ và 60 cm giữa các hàng. Sau khi trồng, bạn hãy phủ lên một lớp đất mỏng và che phủ bằng rơm để giữ độ ẩm. Đồng thời tưới nước hằng ngày một lần trong khoảng 2 ngày.
Cách chăm sóc Khoai Từ đúng kĩ thuật
Chăm sóc Khoai Từ khá đơn giản, bạn chỉ cần quan tâm đến những yếu tố sau:
3.1 Tưới nước
Bạn cần cung cấp lượng nước tưới phù hợp tùy thuộc vào tình hình thời tiết. Hơn nữa, hạn chế tưới quá nhiều nước và chỉ cần duy trì độ ẩm đủ. Trong trường hợp trồng ngoài đất vườn, bạn nên tưới nước mỗi 15 – 20 ngày một lần.
Bạn cần tưới nước đúng cách và đúng liều lượng nhằm giúp duy trì độ ẩm phù hợp cho cây
3.2 Bón phân và vun xới
Khi cây đạt tuổi 15 ngày, bạn hãy sử dụng phân đạm và kali để bón cho cây bằng cách rải đều khoảng 1 gang tay cách gốc để tránh làm tổn thương gốc cây bởi nhiệt độ cao.
Ngoài ra hàng tháng, bạn nên bón phân cho cây một lần bằng cách kết hợp phân đạm, lân, kali và phân chuồng ủ hoai để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây. Đồng thời, bạn hãy vun xới gốc để bảo vệ gốc cây. Tuy nhiên, khi cây đạt 4 tháng tuổi và đã phát triển củ, bạn cần hạn chế vun xới gốc để tránh ảnh hưởng đến bộ củ của cây.
3.3 Làm giàn
Khi cây Khoai Từ đã phát triển đến chiều cao mong muốn, bạn hãy thiết lập giàn để hỗ trợ dây leo. Khi cây đạt chiều cao khoảng 1 m, bạn cần bắt đầu bổ sung giàn làm từ những cọc cố định và xây dựng hệ thống giàn xéo từ hàng này sang hàng khác để hỗ trợ cây leo.
3.4 Thu hoạch
Sau 4 – 5 tháng trồng củ Khoai Từ, bạn sẽ tiến hành thu hoạch. Thời điểm thu hoạch thích hợp là khi lá ở gốc cây chuyển sang màu vàng. Ngoài ra, trước 20 ngày trước khi thu hoạch, bạn hãy dừng việc tưới nước.
Khi thực hiện thao tác nhổ củ Khoai Từ, bạn cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương cho củ. Hơn nữa, sau khi thu hoạch, bạn cần bảo quản củ tại một nơi khô ráo và thoáng mát để đảm bảo giữ được lâu dài.
Bạn có thể thu hoạch củ Khoai Từ sau khoảng 4 – 5 tháng trồng
Công dụng của Khoai Từ
Khoai Từ được dùng để chế biến rất nhiều món ăn ngon, đồng thời mang lại rất nhiều giá trị dinh dưỡng cho cơ thể con người, cụ thể:
4.1 Giúp chống viêm
Khoai Từ chứa nhiều chất chống oxy hóa, từ đó giúp giảm thiểu tình trạng viêm. Bạn cần lưu ý rằng phát sinh viêm mãn tính thường có mối liên quan mật thiết với các bệnh lý khác nhau như tiểu đường, bệnh tim và béo phì. Ngoài ra, ăn củ từ còn có tác dụng hạn chế các bệnh liên quan đến đường ruột như viêm loét dạ dày – tá tràng, hội chứng ruột kích thích và thậm chí là ung thư ruột kết.
Trong Khoai Từ có nhiều chất chống oxi hóa, từ đó giúp giảm tình trạng viêm
4.2 Tăng cường sức khỏe não bộ
Trong củ từ được tìm thấy có hợp chất diosgenin, có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào thần kinh và tăng cường hoạt động của não. Hơn nữa, hợp chất đặc biệt này không chỉ giúp cải thiện trí nhớ mà còn nâng cao đáng kể hiệu suất học tập, tạo lợi ích cho cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
4.3 Tốt cho phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh
Một ứng dụng khác ít được biết đến của Khoai Từ là ảnh hưởng tích cực đến sự thoải mái của phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh. Bổ sung khoảng 390g củ từ hàng ngày vào chế độ ăn có thể gia tăng đáng kể nồng độ hormone estradiol và estrone trong máu, đây là hai hormone nội tiết quan trọng giảm dần trong cơ thể phụ nữ khi bước vào độ tuổi mãn kinh.
4.4 Giúp ổn định đường huyết
Duy trì chế độ ăn bổ sung Khoai Từ có tác dụng giảm cảm giác thèm ăn, duy trì mức cân nặng hợp lý và từ đó kiểm soát tốt hơn lượng đường trong máu. Hơn nữa các hoạt chất, đặc biệt là chất xơ và tinh bột kháng có trong củ từ giúp giảm tốc độ hấp thụ đường trong cơ thể.
Khi đi qua ruột, tinh bột kháng trong củ từ không bị tiêu hóa, giúp tạo cảm giác no nhanh chóng, làm giảm cảm giác thèm ăn. Đồng thời, chúng còn làm tăng độ nhạy insulin và ổn định đường huyết.
Bổ sung Khoai Từ vào thực đơn hàng ngày giúp cân bằng lượng đường huyết
4.5 Giảm nguy cơ mắc ung thư
Khoai Từ là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa vô cùng phong phú. Hơn nữa, chúng còn có đặc tính ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ác tính trong cơ thể.
Cụ thể, thêm củ từ vào chế độ ăn hàng ngày không chỉ giúp kiểm soát sự tăng sinh của khối u trong ruột kết mà còn làm tăng khả năng ức chế sự phát triển của khối u gan, đặc biệt là từ vỏ củ từ.
Một số công dụng khác của Khoai Từ
– Tăng cường chức năng tiêu hóa: Chuyên gia y tế đã chỉ ra rằng tinh bột kháng có trong Khoai Từ không chỉ kích thích sản xuất các enzyme tiêu hóa mà còn thúc đẩy quá trình tiêu hóa thức ăn khi đi vào cơ thể. Từ đó sẽ giúp tăng cường số lượng và chất lượng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, góp phần vào quá trình hấp th udưỡng chất.
– Kiểm soát cholesterol xấu: Khi tiêu thụ khoảng 390g củ từ mỗi ngày và duy trì thói quen này trong khoảng một tháng có thể giúp giảm khoảng 6% hàm lượng cholesterol trong máu, đó là một lợi ích quan trọng cho sức khỏe tim mạch.
– Giảm cân: Củ từ không chỉ giúp tăng cảm giác no mà còn giảm thèm ăn, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân khi kết hợp với chế độ ăn uống và tập luyện đều đặn.
– Cung cấp khoáng chất cho sức khỏe xương khớp và tim mạch: Mangan và kali có trong Khoai Từ đóng một vai trò quan trọng giúp củng cố sự phát triển của hệ cơ xương khớp, tham gia vào quá trình trao đổi chất và bảo vệ chức năng tim mạch.
– Hỗ trợ quá trình hấp thụ sắt và sản xuất hồng cầu: Đồng là một khoáng chất quan trọng trong củ từ, giúp hấp thụ sắt và sản xuất hồng cầu. Ngoài ra vitamin C có trong củ từ cũng giúp tăng cường sức đề kháng và là chất chống oxy hóa mạnh.
– Khả năng kháng khuẩn: Củ từ được biết đến với khả năng chống lại sự phát triển của các vi khuẩn kháng thuốc, tuy nhiên, tác dụng này vẫn đang cần được nghiên cứu và chứng minh thêm trong các nghiên cứu lâm sàng.
Khoai Từ có rất nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe
Các món ăn ngon làm từ Khoai Từ
Khoai Từ là nguyên liệu linh hoạt, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, phong phú và phù hợp với thực đơn dinh dưỡng hàng ngày. Phương pháp chế biến đa dạng từ luộc, nướng, rang, nướng đến chiên, từ đó bạn có thể tạo ra những món ăn ngọt hoặc mặn tùy thuộc vào sở thích và khẩu vị của mỗi người.
Dưới đây là một số món ăn phổ biến được làm từ củ từ:
– Củ từ nướng: Tương tự như nướng khoai lang, củ từ trở nên hấp dẫn khi được nướng chín mềm.
– Củ từ nghiền: Bạn có thể bóc vỏ củ từ, luộc chín sau đó nghiền nhuyễn. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng củ từ nghiền để ăn trực tiếp hoặc thêm vào bột để làm bánh khoai.
– Củ từ luộc: Củ từ sau khi được luộc chín mềm có thể được xay nhuyễn và thêm gia vị theo khẩu vị cá nhân.
– Canh hầm củ từ: Gọt vỏ củ từ, cắt thành miếng vừa ăn và nấu chung trong canh với sườn lợn, thêm gia vị để tạo nên một bữa ăn thơm ngon và đầy dinh dưỡng.
Lời kết
Với những thông tin trên, bạn đã có cái nhìn tổng quát chi tiết hơn về Khoai Từ. Chúng không chỉ dễ trồng mà còn mang lại giá trị dinh dưỡng cao cho cơ thể. Nếu có điều kiện, bạn hãy thử nghiệm trồng tại nhà để tận hưởng những củ tươi sạch do chính tay bạn chăm sóc, chắc chắn sẽ vô cùng tuyệt vời đấy!
