Nấm Mèo hay còn gọi là nấm mộc nhĩ, được rất nhiều người ưa chuộng bởi có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài ra, nấm mèo còn có dược tính giúp điều trị một số bệnh. Trong bài viết này Nuoitrong.com sẽ hướng dẫn bạn cách trồng nấm mèo một cách đơn giản và mang lại hiệu suất cao nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc Nấm Mèo
Nấm Mèo được biết đến với tên khoa học là Auricularia auricula-judae, thuộc họ Auriculariaceae, nổi bật với hình dạng giống như một chiếc tai và có màu nâu sẫm đến đen. Chúng thường xuất hiện trên thân cây mục và có kết cấu giống cao su, vừa cứng vừa giòn.
Chân của Nấm Mèo có đặc điểm ngắn hơn so với các loại nấm khác, với bề mặt nhăn và phủ lông màu nâu. Hơn nữa, các mô nấm của chúng thường chứa keo và cơ quan sinh sản đa bào hình chùy nằm sâu trong chất keo. Mỗi cuống nhỏ ở dưới kéo dài qua lớp bao nhây và đến bề mặt thể quả, phần thụt nấm dày từ 1 – 3 mm. Trạng thái tươi mới của nấm rất mềm nhưng sau khi sấy khô hoặc phơi nắng thì trở nên cứng và dai.
Nấm Mèo không chỉ có hình dạng và cấu trúc độc đáo mà còn có giá trị dinh dưỡng cao. Chúng chứa nhiều chất như protein, lipid, canxi, photpho, sắt và vitamin B1, có rất nhiều tác dụng chữa bệnh, bao gồm giảm lượng đường trong máu, tăng cường sức khỏe não, trị ho và giảm cảm.
Nấm Mèo còn có tên gọi khác rất phổ biến là nấm mộc nhĩ
Thời vụ và các điều kiện để trồng Nấm Mèo
Thời vụ trồng Nấm Mèo ở miền Nam kéo dài quanh năm, trong khi ở miền Bắc thời vụ trồng bắt đầu từ tháng 3 và kết thúc vào tháng 8. Nhiệt độ trong khoảng 25 đến 28 độ C được xem là lý tưởng trong giai đoạn nuôi sợi nấm mèo, trong khi giai đoạn quả thể thì nhiệt độ phù hợp dao động từ 28-30 độ C.
Đối với độ ẩm, môi trường nuôi trồng Nấm Mèo cần duy trì mức độ ẩm khoảng 65-70%, trong khi độ ẩm không khí lý tưởng nên là 80-85%. Khi chuyển sang giai đoạn nuôi quả thể, độ ẩm cần được tăng lên trên 85%.
Về ánh sáng, thời kỳ nuôi sợi không đòi hỏi ánh sáng quá mạnh. Trong giai đoạn chăm sóc, bạn cần duy trì ánh sáng ổn định và vừa phải. Nấm Mèo có thể chuyển sang màu đen nếu ánh sáng quá mạnh và có màu trắng nếu thiếu ánh sáng.
Hơn nữa, độ pH lý tưởng để trồng Nấm Mèo nằm trong khoảng 6-6,5. Từ đó sẽ giúp tạo môi trường thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của nấm.
Thời vụ trồng Nấm Mèo ở miền Nam kéo dài quanh năm, trong khi ở miền Bắc là từ tháng 3 đến tháng 8
Hướng dẫn 3 cách trồng Nấm Mèo đơn giản, hiệu quả
Hiện nay, bạn có thể áp dụng trồng Nấm Mèo theo 3 cách bên dưới ngay tại nhà, đó là trồng bằng túi mạt cưa, trồng trên thân cây gỗ hoặc trồng trên rơm, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của bạn.
3.1 Trồng Nấm Mèo bằng túi mạt cưa
Hay được biết đến với tên gọi “trồng trong bịch nylon,” là phương pháp hiện đại giúp giảm công chăm sóc và mặt bằng, giúp tăng tốc độ thu hoạch. Nguyên liệu chủ yếu cho quá trình nuôi trồng này là mạt cưa, một nguồn nguyên liệu dễ tìm. Mạt cưa và các thức ăn bổ sung cho tơ mộc nhĩ có sẵn một cách phổ biến. Tuy nhiên với quy mô sản xuất lớn thì cần kinh nghiệm và đầu tư vốn lớn.
– Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu:
Chọn mạt cưa từ cây không chứa tinh dầu với ưu tiên cho mạt cưa cao su. Mạt cưa đã được ủ kỹ trong khoảng nửa tháng sau khi phơi khô và sàng lấy phần mịn. Đồng thời thêm một lượng vôi 0,5% cho loại mạt cưa gỗ mềm để tăng tốc quá trình ủ men.
Đối với mạt cưa gỗ cứng, quá trình ủ sẽ mất từ 4-5 tháng. Trong thời gian ủ, bạn cần đảo trộn mạt cưa đều khoảng chục lần. Đồng thời có thể bổ sung các dưỡng chất khác như cám gạo, hột hoặc lõi bắp, thân cây bắp nghiền nhuyễn, vôi trắng, phân Urê hoặc Super phosphate. Sau đó trộn tất cả thành một hỗn hợp và đặt vào bịch nylon chịu nhiệt độ cao.
Nấm Mèo được trồng bằng túi mạt cưa
– Bước 2: Tạo môi trường trong bịch nylon:
Mỗi bịch nylon chứa 1kg hỗn hợp mạt cưa được nén chặt và bịt miệng bằng giấy cứng rồi buộc chặt. Đồng thời tạo một lối thông từ miệng xuống đáy bằng cách đâm đũa thẳng xuống. Sau đó đậy chặt miệng lại và đặt bịch vào lò áp suất để thanh trùng trong 3-4 giờ với nhiệt độ cao.
– Bước 3: Cấy giống vào môi trường đã thanh trùng:
Khi môi trường đã được thanh trùng, bạn cần đợi nguội và sau đó cấy giống meo vào. Đồng thời thực hiện quy trình này trong một không gian sạch sẽ với thiết bị vô trùng và đèn cực tím. Sau đó đổ một lượng nhỏ giống meo vào mỗi bịch và đậy kín nút.
– Bước 4: Nuôi trồng và thu hoạch Nấm Mèo:
Bạn cần duy trì môi trường mát mẻ, sử dụng nhà lợp lá với vách lá xung quanh để ngăn cản côn trùng và vi khuẩn xâm nhập. Đồng thời vệ sinh nền nhà thường xuyên để ngăn chuột và kiến xâm nhập.
Hơn nữa, bạn cũng cần tưới nước khắp nền nhà để duy trì độ ẩm tốt nhất. Trong tuần đầu, không tưới nước vào bịch để tránh thối nụ. Sau 3 tuần, bạn hãy mở thông thoáng cửa phòng và bắt đầu quá trình thu hoạch Nấm Mèo có thể sẽ kéo dài vài tháng. Sau mỗi lượt thu hoạch, bạn hãy giữ bịch khô khoảng 1 tuần rồi tiếp tục tưới nước để nấm phát triển đợt tiếp theo.
– Bước 5: Thu hoạch và bảo quản Nấm Mèo:
Sau khi rạch bao khoảng 1 tuần, những nụ Nấm Mèo non sẽ xuất hiện và có thể bắt đầu quá trình thu hoạch. Thu hoạch mỗi vài ngày một lần và đợt đầu phát triển tối đa có thể kéo dài một vài tháng. Sau mỗi lượt thu hoạch, bạn hãy giữ bịch khô khoảng 1 tuần trước khi tưới nước và bắt đầu chu kỳ mới.
3.2 Trồng Nấm Mèo trên thân cây gỗ
– Bước 1: Chọn gỗ và nhà xưởng:
Bạn cần lựa chọn thân cây gỗ trồng Nấm Mèo kỹ lưỡng và cẩn thận. Thân cây cần được chọn sau khoảng 5 – 7 ngày từ khi cây được chặt nhằm giảm lượng nhựa cây. Thân cây lựa chọn nên là loại mềm, không độc, không chứa tinh dầu và có nhựa mủ màu trắng.
Các loại thân cây như cau, dừa, bồ đề, si, sung, mít… đều phù hợp để trồng Nấm Mèo, miễn là chúng có đường kính từ 5cm trở lên. Thân cây được cắt thành đoạn có độ dài khoảng 1,2 – 1,5m và đường kính từ 10 – 20 cm.
Ngoài ra, lựa chọn nhà xưởng để nuôi trồng Nấm Mèo cũng rất quan trọng. Các đoạn gỗ đã chuẩn bị cần được đặt trong các phòng bỏ không, nhà xưởng hoặc tạm lán dưới tán cây lớn để bảo vệ khỏi mưa, nắng, gió, đồng thời đảm bảo nền sạch sẽ và dễ thoát nước.
Nếu ở vùng núi hoặc trung du, bạn có thể tận dụng các hang đá hoặc hầm ở sườn đồi với độ sâu khoảng 60 – 80 cm và vát ra ngoài khoảng 100 cm. Nền của hầm được lợp bằng tre, nứa, rơm rạ hoặc cỏ tranh.
Nấm Mèo được trồng trên thân cây gỗ
– Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ và giống:
Sử dụng búa chuyên dụng để tạo lỗ trên thân cây, giúp quá trình trồng mộc nhĩ trở nên hiệu quả. Đồng thời, chuẩn bị sẵn bình phun nước, các chiếu cũ hoặc bao tải gai đã được giặt sạch và phơi khô để sử dụng làm vật che phủ đống ủ. Khi chọn giống, cần lựa chọn cẩn thận, tránh sử dụng giống quá non hoặc quá già.
– Bước 3: Tiến hành cách trồng Nấm Mèo trên thân gỗ:
Sau khi cắt thân gỗ thành các đoạn dài 1,2 – 1,5m, bạn cần lưu ý phải ngâm hai đầu của đoạn gỗ vào dung dịch nước vôi để ngăn chặn sự phát triển của mốc bệnh. Hơn nữa, các khe trên thân cây cũng cần được bôi nước vôi. Đồng thời các đoạn gỗ bị sâu bệnh hoặc nấm mốc bên trong cần được loại bỏ.
Bạn cần sử dụng búa để tạo lỗ trên thân gỗ, mỗi lỗ có độ sâu khoảng 2 – 2,5cm và cách nhau 12 – 15cm. Các hàng lỗ cách nhau 7 – 8cm. Đặt giống vào các lỗ sao cho chiều sâu đạt khoảng 2/3, sau đó đậy kín bằng phôi gỗ. Sử dụng xi măng hòa đặc để phủ lên các lỗ đã được đậy kín bằng phôi gỗ nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của nấm, mốc vào thân cây.
– Bước 4: Chăm sóc và thu hoạch:
Sau khi trồng giống xong, bạn cần tiến hành kê gạch để đưa gỗ cách nền khoảng 15 – 20 cm, xếp chúng theo hình khối cao tới 1,5m. Sau đó phủ các bao tải hoặc chiếu cũ đã được làm ướt lên trên cùng.
Hàng ngày, bạn hãy tưới nước để duy trì độ ẩm cho lớp phủ, tránh tình trạng tưới quá nhiều có thể gây úng và làm giống bị chết. Sau 15 – 20 ngày, đảo đều lại đống ủ và tiếp tục ủ thêm khoảng 15 – 20 ngày nữa.
Ngoài ra, để thuận tiện khi chăm sóc và thu hoạch, sau khi Nấm Mèo mọc, bạn hãy chuyển những đoạn gỗ này ra khu vực khác. Bạn cần hái trước những cây to, mép xoăn, chỉ để lại những cây nhỏ.
Quá trình thu hoạch và chăm sóc kéo dài trong khoảng 6 – 8 tháng liên tục, đòi hỏi tưới nước đều đặn và đảm bảo độ ẩm đồng đều. Mỗi 15 – 20 ngày, bạn hãy đảo đều đống ủ từ ngoài vào trong và từ trên xuống dưới để đảm bảo độ ẩm đồng đều. Đồng thời điều chỉnh ánh sáng để nấm có màu sắc phù hợp.
3.3 Trồng Nấm Mèo trên rơm
– Bước 1: Chuẩn bị rơm rạ:
Đầu tiên, bạn cần phơi rơm rạ cho đến khi khô hoàn toàn. Sau đó chặt rơm thành từng khúc nhỏ khoảng 5-6 cm. Hãy ngâm rơm vào nước để làm mềm, sau đó vớt ra để ráo. Mặc dù rơm rạ là môi trường tốt cho sự phát triển của nấm nhưng không cung cấp đủ dưỡng chất cho cây.
Vì vậy, bạn cần trộn rơm rạ với các thành phần khác như vôi, phân chuồng và phân bón tổng hợp Super lân. Sau đó, chất thành đống và nén chặt xuống và phủ kín bằng nilon. Bạn cần ủ như vậy trong khoảng 3-4 lần và mở tấm phủ để xáo đều rơm. Đồng thời xáo từ trên xuống dưới và từ trong ra ngoài và đảo kỹ đều mỗi vài ngày.
– Bước 2: Cách trồng Nấm Mèo bằng rơm rạ:
– Chuẩn bị khu vực cấy giống: Trước khi tiến hành cấy giống nuôi sợi, bạn cần đảm bảo vệ sinh và tẩy uế khu vực cấy giống. Đồng thời rắc vôi bột xung quanh nhà nuôi sợi để tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của nấm.
– Tiến hành cấy giống: Cấy giống vào rơm rạ đã chuẩn bị, chất thành đống cao và ủ. Sau 3-7 ngày sau khi cấy giống thì kiểm tra các bịch nấm. Nếu phát hiện nhiễm mốc đỏ, vàng hoặc xanh thì loại bỏ chúng ngay lập tức. Một tuần sau khi ủ, bạn cần tiến hành tưới phun sương vào rơm rạ. Đồng thời duy trì độ ẩm và nhiệt độ phòng trong khoảng 25 – 30 độ C suốt 3 tuần. Sau thời gian này, mở thông thoáng môi trường nuôi cấy để các tơ mộc nhĩ có đủ thời gian để phát triển trắng.
– Chăm sóc và thu hoạch: Đợt đầu, khi Nấm Mèo sinh trưởng phát triển tối đa, bạn có thể thu hoạch sau vài tháng. Tiếp theo, giữ vệ sinh và để rơm tạ khô khoảng 1 tuần sau mỗi lượt thu hoạch. Sau đó, tiếp tục tưới nước và nấm sẽ phát triển vào đợt hai trong tuần tiếp theo. Ngoài ra, sau khi thu hoạch Nấm Mèo, bạn có thể tận dụng phế phẩm để sản xuất nấm rơm tại nhà.
Công dụng của Nấm Mèo
Khi được chế biến và sử dụng đúng cách, Nấm Mèo có thể mang lại những lợi ích sức khỏe như sau:
4.1 Hỗ trợ tiêu diệt các tế bào ung thư
Theo các nghiên cứu, Nấm Mèo có chứa nhiều chất chống oxy hóa để chống lại bệnh tật, do đó sử dụng chiết xuất từ Nấm Mèo khô có thể đóng vai trò giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.
Kết quả của một nghiên cứu thực hiện tại Đại học Quốc gia Kyungpook ở Hàn Quốc trong môi trường phòng thí nghiệm đã chỉ ra hiệu quả của chiết xuất nấm mộc nhĩ trong loại bỏ các tế bào khối u ở phổi, xương và dạ dày. Tuy nhiên, để đánh giá tác động có lợi của loại nấm này đối với sự phát triển ung thư ở người thì cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu hơn.
Ăn Nấm Mèo giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
4.2 Tăng cường sức khỏe tim mạch
Nấm Mèo có khả năng giúp hạ đường huyết, kiểm soát mức cholesterol và bảo vệ tim mạch. Theo một nghiên cứu trên động vật của Mycobiology, Nấm Mèo đã giảm đáng kể mức chất béo trung tính, cholesterol toàn phần và cholesterol LDL xấu ở chuột. Chỉ số xơ vữa động mạch cũng giảm xuống 40%, là một thước đo quan trọng liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim và tích tụ mảng bám trong động mạch.
Ăn Nấm Mèo giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh về tim
4.3 Chống oxi hóa
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Nấm Mèo chứa nhiều chất chống oxy hóa và polyphenol với khả năng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tổng thể.
Chất chống oxy hóa là nhóm các hợp chất có khả năng ngăn chặn sự hình thành gốc tự do và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do oxy hóa. Chúng đóng vai trò quan trọng giúp duy trì sức khỏe và ngăn chặn các bệnh tật. Ngoài ra cũng giúp ngăn ngừa các bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim và viêm khớp dạng thấp.
4.4 Có đặc tính kháng khuẩn
Ngoài là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa và vi chất dinh dưỡng tuyệt vời, Nấm Mèo còn có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ, từ đó giúp loại bỏ một số chủng vi khuẩn.
Hơn nữa, một nghiên cứu thực hiện trong phòng thí nghiệm năm 2015 và được công bố trên Tạp chí Quốc tế về nấm dược liệu đã chỉ ra rằng Nấm Mèo có khả năng ngăn chặn sự phát triển của Escherichia coli và Staphylococcus aureus, hai loại vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng ở người.
Nấm Mèo không những giúp chống oxi hóa mà còn có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ
4.5 Giúp nhuận tràng
Ăn Nấm Mèo thường xuyên có thể giúp giảm dần các triệu chứng đại tiện ra máu bởi chúng có đặc tính nhuận tràng, ngăn chặn xơ vữa động mạch. Hơn nữa, trong loại nấm này có chứa hàm lượng chất xơ đáng kể, có tác dụng cải thiện sức khỏe đường ruột. Chúng cũng giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất trong đường ruột, ngăn chặn táo bón, giảm rủi ro mắc bệnh ung thư ruột kết.
4.6 Tốt cho đường ruột
Chất keo nhầy có trong Nấm Mèo kết dính các tạp chất trong hệ tiêu hóa và đẩy chúng ra khỏi cơ thể, giúp ruột trở nên sạch sẽ hơn và dạ dày khỏe mạnh. Ngoài ra, chúng cũng được xem là một loại collagen thực vật đặc biệt, giúp cơ thể thực hiện quá trình thanh lọc và loại bỏ chất cặn từ thức ăn một cách hiệu quả.
Ăn Nấm Mèo giúp hỗ trợ đường ruột hoạt động hiệu quả hơn
4.7 Giúp làm sạch phổi
Những món ăn chế biến từ Nấm Mèo luôn là lựa chọn tuyệt vời cho những người hút thuốc. Hơn nữa, chúng còn đóng vai trò quan trọng giúp làm sạch phổi, và khi ăn nhiều có thể giúp làm sạch và nhuận tràng phổi.
4.8 Giảm nguy cơ mắc xơ vữa động mạch
Nấm Mèo chứa nhiều thành phần như lecithin, cephalin, plasmalogen, đây là các dưỡng chất có tác dụng giảm hàm lượng cholesterol trong gan, từ đó ngăn chặn sự tích tụ mỡ ở thành động mạch và hình thành huyết khối do xơ vữa động mạch.
Đối tượng không nên ăn Nấm Mèo
Không chỉ thêm hương vị thơm ngon và hấp dẫn cho món ăn, Nấm Mèo còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng nên ăn loại nấm này. Dưới đây là những trường hợp không nên ăn Nấm Mèo để tránh gặp phải những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe:
– Phụ nữ mang thai nên tránh ăn Nấm Mèo do có thể gây hoạt huyết tiêu ứ và không tốt cho sự phát triển của thai nhi. Từ đó sẽ giúp đảm bảo an toàn cho thai kỳ và tránh các tác động tiêu cực đối với sự phát triển của em bé.
– Những người có vấn đề về tiêu hóa như đầy bụng, tiêu chảy cũng không nên ăn Nấm Mèo. Bởi loại thực phẩm này có tính hàn có thể làm tăng nguy cơ trở nên nghiêm trọng hơn đối với các vấn đề tiêu hóa.
– Trẻ nhỏ và những người dễ dị ứng cũng nên hạn chế hoặc tránh ăn loại nấm này. Bởi chúng có chứa một số hoạt chất nhạy cảm với ánh sáng, có thể gây ra các vấn đề như đau nhức da, viêm da hoặc phù nề thanh quản.
– Ngoài ra, những người vừa nhổ răng, vừa phẫu thuật hay bị chảy máu mũi cũng nên tránh ăn. Từ đó sẽ giúp tránh tình trạng kích thích không mong muốn và hỗ trợ quá trình hồi phục sau phẫu thuật.
– Bên cạnh đó, người bị bệnh loãng máu hoặc máu khó đông cũng không nên ăn Nấm Mèo. Bởi loại thực phẩm này có thể ngăn chặn quá trình đông máu, từ đó có thể tạo ra rủi ro cho những người có vấn đề về đông máu. Đặc biệt, những người mới mắc bệnh xuất huyết não nên tuyệt đối tránh ăn loại nấm này.
Nấm Mèo có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe, tuy nhiên không phải ai cũng nên ăn loại nấm này
Một số sai lầm thường gặp khi ăn Nấm Mèo
Sau đây là một số lỗi thường gặp khi ăn Nấm Mèo bạn cần lưu ý để tránh:
– Ăn Nấm Mèo tươi: Bạn cần tránh ăn Nấm Mèo tươi bởi trong chúng có chứa morpholine nhạy cảm ánh sáng, có thể gây ngứa da và phù nề, cũng như là đang tiêu thụ chất độc. Vì vậy, thường Nấm Mèo được phơi và sấy khô trước khi sử dụng để loại bỏ độc tố và chất cảm quang tự nhiên nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
– Ngâm Nấm Mèo bằng nước nóng: Mặc dù cách ngâm Nấm Mèo bằng nước nóng nhanh và tiện lợi, có khả năng sát khuẩn tốt nhưng cũng có thể làm nấm trở nên dính, nhũn và khó bảo quản. Hơn nữa, chất morpholine có trong Nấm Mèo có thể không bị đào thải hết khi ngâm trong nước nóng, từ đó có thể gây hại cho sức khỏe.
– Ngâm Nấm Mèo quá lâu: Bạn cần tránh ngâm nấm quá lâu bởi có thể làm thay đổi thành phần dinh dưỡng và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Từ đó có thể dẫn đến ngộ độc, đau bụng, tiêu chảy, thậm chí gây hôn mê. Hơn nữa, không nên ngâm chúng quá 8 tiếng. Tốt nhất là ngâm Nấm Mèo từ 2 đến 3 tiếng bằng nước lạnh, sau đó nấu chín trước khi ăn.
Lời kết
Bài viết trên đã cung cấp hướng dẫn trồng và chăm sóc Nấm Mèo một cách đầy đủ và chi tiết nhất. Chúng tôi hy vọng bạn sẽ áp dụng thành công và đạt được những thành quả tuyệt vời. Nuoitrong.com luôn cung cấp thông tin hữu ích về cách trồng và chăm sóc các loại cây rau. Hãy theo dõi để cập nhật thêm nhiều bài viết mới nhé!
