Su Hào là một loại rau ăn củ giàu dinh dưỡng với nhiều lợi ích cho sức khỏe, được các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo đưa vào thực đơn hằng ngày. Điều đặc biệt là su hào dễ trồng, không đòi hỏi nhiều diện tích và chăm sóc cũng không quá phức tạp. Hãy cùng Nuoitrong.com khám phá cách trồng và chăm sóc su hào trong bài viết này để tận dụng đầy đủ lợi ích mà loại rau này mang lại nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc, phân loại Su Hào
Su Hào có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải, chúng xuất hiện và được ứng dụng trong ẩm thực từ hàng ngàn năm trước đây.
Su Hào ngày nay được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới như Châu Âu, Bắc Mỹ, Úc, New Zealand, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á. Chúng nằm trong họ Brassica, cùng họ với các loại rau củ như bắp cải, bông cải xanh và súp lơ.
Đặc điểm của Su Hào bao gồm lá dài, thân thấp và củ tròn. Phần củ có thể thay đổi màu sắc từ xanh nhạt đến tím đậm tùy thuộc vào loại giống. Chúng có thể được chế biến dưới nhiều hình thức như ăn sống, hấp, rang hoặc luộc.
Đặc điểm hình thái của củ Su Hào
Ngoài ra, Su Hào không chỉ là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào mà còn là một lựa chọn linh hoạt và dinh dưỡng cho món salad và các món rau mặn khác. Lá và thân của chúng có độ giòn và được nấu chín giống như rau cải xanh. Hiện nay Su Hào có 4 loại:
– Su hào trắng: Loại này có màu trắng tinh từ vỏ đến bên trong thịt củ, có hương vị ngọt ngào, chịu nhiệt và kháng bệnh tốt, thích hợp cho việc trồng ở miền Nam.
– Su hào tím: Vỏ màu tím huyền bí, ruột màu trắng cộng với gân lá cũng màu tím, củ su hào tím có giá trị dinh dưỡng cao.
– Gigante: Loại su hào đặc biệt từ Tiệp Khắc, củ lớn có thể nặng 4-5 kg, thịt giòn, trắng và mềm.
– Vienna Kohlrabi: Giống này sinh trưởng mạnh, củ trung bình 400-500g, phần thịt chắc, không xơ, ngon và ngọt.
Cách trồng Su Hào chi tiết
Thời điểm gieo trồng Su Hào thích hợp nhất là vào tháng 8 và tháng 9, khi củ phát triển có hương vị ngọt và thịt mập hơn so với các giai đoạn khác. Thông thường, các giống su hào ở Việt Nam yêu cầu khoảng 80-100 ngày từ khi gieo trồng cho đến khi có thể thu hoạch.
2.1 Đất trồng
Trong quá trình trồng và chăm sóc cây, yếu tố đầu tiên bạn cần quan tâm là đất trồng. Để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh, bạn nên chuẩn bị một loại đất giàu dinh dưỡng, ưu tiên sử dụng đất thịt kết hợp với cát hoặc mùn. Ngay cả khi không có sân vườn riêng, bạn có thể tận dụng không gian như sân thượng, sân nhà bằng cách sử dụng thùng xốp hoặc chậu có sẵn.
Đặc biệt trước khi trồng, bạn hãy bổ sung cho đất một lớp vôi bột khoảng 5-7 ngày nhằm tiêu diệt các vi khuẩn và ký sinh trùng gây hại. Từ đó sẽ giúp tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của cây.
Bên cạnh đó, các loại đất trồng mà bạn nên cân nhắc sử dụng bao gồm giá thể hữu cơ HN1 và giá thể hữu cơ TN1.
Bạn cần sử dụng đất thịt kết hợp với cát hoặc mùn là thích hợp nhất cho cây
2.2 Chuẩn bị giống
Hiện tại ở Việt Nam, có ba giống su hào phổ biến được sử dụng là su hào dọc tăm, su hào dọc trung và su hào dọc đại. Mỗi giống su hào này mang đặc điểm riêng biệt nhưng phương pháp trồng chúng lại có sự tương đồng.
– Su hào dọc tăm có củ bé, tròn, cọng lá nhỏ, phiến lá nhỏ và mỏng. Thời gian sinh trưởng của loại này là khoảng 80 ngày.
– Su hào dọc trung có củ tròn, to, vỏ mỏng, cọng và phiến lá to hơn, dày hơn. Thời gian sinh trưởng của su hào này là khoảng 95 ngày.
– Su hào dọc đại có củ to hơi dẹt, vỏ rất dày, cọng và phiến lá rất to và dày. Thời gian sinh trưởng của su hào này là khoảng 125 ngày.
Hiện nay có ba giống Su Hào phổ biến nhất đó là su hào dọc tăm, su hào dọc trung và su hào dọc đại
2.3 Gieo hạt
Hạt giống Su Hào cần được ngâm trong chậu nước ẩm với tỷ lệ 1 phần nóng và 2 phần lạnh. Khi vỏ hạt trở nên mềm và không còn cứng, bạn có thể vớt chúng ra và bắt đầu gieo vào đất. Lưu ý rằng không nên gieo hạt quá gần nhau để tránh tình trạng cây khó đậu. Sau khi gieo hạt, bạn cần tưới nước hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi chiều. Tuy nhiên hãy chú ý đến lượng nước để tránh tình trạng dư thừa, đặc biệt là trong mùa đông khi độ ẩm khá cao.
2.4 Cách trồng cây
Sau khi hạt giống đã nảy mầm khoảng 20 ngày, bạn có thể bắt đầu trồng Su Hào trên sân thượng, ban công hoặc ngoài vườn tùy thuộc vào điều kiện của mình. Do su hào khi trưởng thành có kích thước lớn, do đó bạn cần quyết định số lượng cây trồng trong từng chậu, thùng xốp.
Nếu bạn sử dụng chậu hoặc thùng xốp nhỏ, hãy trồng 1-2 cây để đảm bảo chúng có đủ không gian để phát triển. Trong trường hợp thùng chậu lớn hơn, bạn có thể trồng tối đa 6-8 cây nhưng vẫn cần lưu ý để chúng có diện tích sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ. Từ đó sẽ giúp đảm bảo rằng mỗi cây Su Hào sẽ có đủ nguồn dinh dưỡng và không gian để phát triển mạnh mẽ.
Bạn có thể tiến hành trồng cây khi hạt giống đã nảy mầm trong khoảng 20 ngày
Cách chăm sóc Su Hào đúng kĩ thuật
Chăm sóc Su Hào không đòi hỏi nhiều công sức. Bạn chỉ cần tưới nước đều đặn, bón phân và thực hiện phòng trừ sâu bệnh thường xuyên là sẽ có được củ su hào to và ngon ngọt. Hơn nữa, tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển sẽ có những kỹ thuật chăm sóc riêng biệt như sau:
3.1 Khi trồng được 7-10 ngày
Sau khoảng 7-10 ngày trồng cây Su Hào, khi chúng đã phát triển rễ là lúc cần thiết phải bón thúc cho cây. Bạn nên sử dụng phân bón dạng nước hoặc dạng bột có thể hòa tan để phun tưới cho cây, giúp cung cấp dưỡng chất đều đặn và hỗ trợ sự phát triển mạnh mẽ của cây.
3.2 Khi trồng được 20 ngày
Giai đoạn này là khi cây Su Hào bắt đầu hình thành và phát triển củ, do đó nhu cầu về phân bón và nước tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu này, bạn cần tăng cường việc bón thúc và tưới nước đều đặn cho cây.
Chăm sóc Su Hào sẽ tùy thuộc vào từng giai đoạn phát triển của cây
3.3 Khi đã có củ
Sau khi cây Su Hào đã tạo củ, chăm sóc chủ yếu là tưới nước đảm bảo độ ẩm cho cây. Nếu đất trồng su hào nghèo dinh dưỡng, bạn có thể thêm 3-4 thìa cà phê phân bón vào 18 lít nước để bổ sung dưỡng chất. Nếu cây phát triển lá xanh tốt và bình thường thì không cần thêm bất kỳ chất dinh dưỡng nào khác. Do đây là giai đoạn gần thu hoạch nên bạn cần theo dõi hình thái của cây để điều chỉnh lượng phân bón sao cho phù hợp.
3.4 Khi thu hoạch
Khi cây Su Hào đã phát triển từ 30 ngày trở lên, bạn chỉ cần duy trì độ ẩm đủ khi tưới nước. Khi tiến hành thu hoạch hãy quan sát cẩn thận hình thái của cây. Nếu cây có lá non không phát triển, bạn có thể chặt chúng trước khi thu hoạch. Còn đối với củ su hào xanh non quá thì hãy để lại để chúng có thêm thời gian phát triển. Thời điểm thu hoạch lý tưởng để đảm bảo su hào có vị ngon và bán tẻ là khi chúng đạt từ 40-45 ngày.
Công dụng của Su Hào
Tương tự như các thành viên khác trong họ bắp cải, Su Hào chứa một lượng lớn hợp chất dinh dưỡng quan trọng. Với ít calo và chất béo, su hào không chỉ là một nguồn dinh dưỡng phong phú mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là những điều quan trọng về lợi ích sức khỏe của su hào mà bạn cần biết.
4.1 Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Su Hào là một nguồn chất xơ phong phú, có thể cung cấp khoảng 17% nhu cầu chất xơ hàng ngày từ một chén (135g) của loại rau này. Chất xơ trong su hào bao gồm cả chất xơ hòa tan và không hòa tan.
Theo nghiên cứu của Pubmed, chất xơ hòa tan có khả năng hòa tan trong nước, giúp duy trì mức đường và cholesterol trong máu ổn định. Ngược lại, chất xơ không hòa tan không bị phân hủy trong ruột, giúp tăng cường khối lượng phân và kích thích nhu động ruột đều đặn.
Chưa hết, chất xơ là nguồn năng lượng chính cho vi khuẩn đường ruột có lợi như Bifidobacteria và Lactobacilli. Theo NCBI, những vi khuẩn này tạo ra axit béo chuỗi ngắn, giúp dinh dưỡng tế bào ruột và có thể bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tim và béo phì.
Với hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh sẽ giúp hệ thống miễn dịch mạnh mẽ hơn và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về béo phì và bệnh đường ruột.
Su Hào rất giàu hàm lượng chất xơ nên rất tốt cho hệ tiêu hóa
4.2 Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
Su Hào là thành viên của họ rau cải, cùng với bông cải xanh, súp lơ trắng, cải xoăn, rau cải thìa,… Dữ liệu từ NCBI cho biết, nhóm các hợp chất phytochemical, đặc biệt là chất glucosinolate có trong những loại rau như su hào có khả năng ngăn chặn một số loại ung thư bằng cách bất hoạt chất gây ung thư và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương DNA. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các hợp chất hữu cơ trong su hào có khả năng kích hoạt một loạt các gen liên quan đến quá trình chống lại ung thư, đặc biệt là gen p53.
Ăn Su Hào có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
4.3 Giúp điều hòa huyết áp
Dữ liệu từ Pubmed cho biết rằng kali, một khoáng chất có mặt trong quả su hào có tác động như một chất giãn mạch, từ đó giúp bảo vệ cơ thể khỏi tình trạng tăng huyết áp. Chúng giúp lưu thông máu đầy đủ, giảm căng thẳng cho động mạch và mạch máu.
Hơn nữa, kali trong su hào có khả năng tăng cường lưu thông máu trên khắp cơ thể, cung cấp oxy cho các khu vực quan trọng và giảm nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch như đột quỵ hoặc đau tim. Ngoài ra, kali cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết chất lỏng trong cơ thể, cùng với natri để điều chỉnh chuyển động chất lỏng giữa các tế bào.
Bên cạnh đó, vấn đề về huyết áp cao hay tăng huyết áp thường xuyên là một vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể dẫn đến các bệnh tim, đau tim và đột quỵ do áp lực máu kéo lên thành động mạch trong thời gian dài. Ăn su hào đều đặn có thể giúp ngăn chặn những vấn đề này.
4.4 Có lợi cho xương
Khi già đi, xương của chúng ta thường trở nên dễ giập và yếu, tuy nhiên, một phương pháp hiệu quả để ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình này là thêm vào chế độ dinh dưỡng các thực phẩm giàu khoáng chất.
Các loại rau củ như su hào với nồng độ mangan, sắt và canxi cao được xem là một trong những nguồn dinh dưỡng hữu ích giúp củng cố sức khỏe xương. Ngoài ra, bổ sung canxi từ các nguồn thức ăn khác nhau cùng với việc thực hiện hoạt động thể chất như tập thể dục tăng cường sức mạnh sẽ giúp tăng cường mật độ xương.
Trong Su Hào có hàm lượng mangan, sắt và canxi cao nên rất tốt cho xương
4.5 Giúp tăng cường thị lực
Theo một báo cáo năm 2013 được công bố trên tạp chí Clinical Interventions in Aging, Su Hào được xác định là một nguồn giàu carotenes, trong đó bao gồm beta-carotene. Beta-carotene có khả năng hoạt động như một hợp chất chống oxy hóa trong cơ thể, đặc biệt là ở vùng mắt.
Vitamin A là một dạng của carotene có thể đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn thoái hóa điểm vàng và giúp làm chậm hoặc ngăn chặn sự xuất hiện của bệnh đục thủy tinh thể. Cơ chế này thực hiện bằng cách trung hòa các gốc tự do trong mắt và ngăn chặn căng thẳng oxi hóa, đảm bảo sự bảo vệ cho các cấu trúc mắt quan trọng.
4.6 Hỗ trợ hệ miễn dịch
Các chất dinh dưỡng có trong Su Hào có khả năng hỗ trợ hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Theo NCBI, Su Hào chứa nhiều vitamin B6, một dạng vitamin B quan trọng đối với nhiều chức năng trong cơ thể, bao gồm chuyển hóa protein, phát triển tế bào hồng cầu và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Vitamin B6 đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất tế bào bạch cầu và tế bào T, những tế bào miễn dịch quan trọng chống lại các chất lạ, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong duy trì một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Sự thiếu hụt vitamin B6 có thể dẫn đến sự suy yếu của hệ thống miễn dịch.
Ngoài ra, Su Hào cũng là một nguồn cung cấp vitamin C tuyệt vời. Theo Pubmed, vitamin C có khả năng hỗ trợ chức năng của tế bào bạch cầu và cuối cùng có thể tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
Trong Su Hào có hàm lượng vitamin B6 và vitamin C rất cao nên rất tốt cho hệ miễn dịch
4.7 Giúp giảm cân
Trong một báo cáo được công bố trên Tạp chí Y học Tích hợp, Su Hào được xem như một loại rau hoàn hảo cho chế độ ăn kiêng giảm cân.
Su Hào có thể là sự lựa chọn lý tưởng cho những người đang giảm cân bởi chứa ít calo, đồng thời lại cung cấp một lượng lớn chất xơ và nhiều chất dinh dưỡng quan trọng. Chất xơ có khả năng tạo cảm giác no, giúp kiểm soát cảm giác đói và ngăn chặn việc ăn vặt giữa các bữa chính hoặc ăn quá mức. Từ đó sẽ hỗ trợ quá trình giảm cân bằng cách giữ cho lượng calo tiêu thụ được kiểm soát mà không làm mất đi sự no lượng thức ăn.
4.8 Giảm nguy cơ mắc bệnh về tim mạch
Su Hào là nguồn giàu glucosinolate và isothiocyanates là các hợp chất thực vật mạnh mẽ, chủ yếu xuất hiện trong các loại rau thuộc họ cải.
Việc tiêu thụ nhiều glucosinolate được liên kết với giảm nguy cơ mắc bệnh tim nhờ khả năng mở rộng mạch máu và giảm viêm nhiễm của những hợp chất này. Isothiocyanates với khả năng chống oxy hóa có thể ngăn chặn sự tích tụ mảng bám trong động mạch. Một nghiên cứu trên 1.226 phụ nữ từ 70 tuổi trở lên cho thấy rằng việc ăn nhiều rau họ cải có thể giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim lên đến 13% mỗi lần tăng 10 gam chất xơ mỗi ngày.
Bên cạnh đó, chế độ ăn giàu chất xơ không chỉ giúp bảo vệ trái tim mà còn giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim đến 24%, như đã chỉ ra trong một đánh giá của 15 nghiên cứu.
Su Hào có khả năng làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch
4.9 Tăng cường mức năng lượng
Su Hào được biết đến với việc chứa lượng kali đáng kể, mặc dù đặc tính này thường ít được đề cập. Dữ liệu từ NCBI xác nhận rằng kali đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của cơ và thần kinh trong cơ thể. Kali đóng góp vào các chức năng như di chuyển, hô hấp, phản ứng và các hoạt động hàng ngày khác của chúng ta.
Vì vậy, việc duy trì một cân nặng khoáng chất đầy đủ, đặc biệt là với hàm lượng kali cao như trong su hào, có thể là một phần quan trọng của chế độ ăn hợp lý của bạn. Từ đó sẽ giúp đảm bảo sự tỉnh táo, năng động và duy trì một thể trạng khỏe mạnh và đẹp.
Một số chú ý khi ăn Su Hào
Su Hào mặc dù mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng và có thể hỗ trợ chữa bệnh nhưng cũng đòi hỏi sự sử dụng cẩn thận để tránh những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:
– Không ăn sống: Su hào ăn sống có thể gây đau bụng, đặc biệt là đối với những người có vấn đề về đường tiêu hóa hoặc đau dạ dày. Đồng thời trẻ nhỏ nên tránh ăn su hào sống để tránh rủi ro sức khỏe.
– Hạn chế lượng ăn: Su hào nếu ăn quá mức sẽ có thể gây hao khí và ảnh hưởng đến huyết áp. Ngoài ra chúng có chứa Goitrogens có thể gây sưng tuyến giáp, đặc biệt đối với những người có vấn đề về tuyến giáp.
– Kiểm tra dị ứng: Người có tiền sử dị ứng với rau họ cải hoặc các loại rau cải cần kiểm tra với bác sĩ trước khi thêm su hào vào chế độ ăn uống.
– Tận dụng cả lá và củ: Ăn cả lá và củ su hào mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng, đặc biệt là lá su hào có khả năng trị thực tích, đàm tích và mụn nhọt.
Lời kết
Dựa trên thông tin đã tổng hợp ở trên, chúng tôi hy vọng rằng bạn đã biết được những đặc điểm cũng như cách trồng, chăm sóc Su Hào ngay tại nhà. Ngoài những lợi ích đã được đề cập, củ su hào còn mang lại nhiều công dụng tuyệt vời khác cũng như là nguồn nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon. Tuy nhiên, quan trọng nhất là sử dụng su hào một cách hợp lý để tận dụng tối đa các lợi ích mà chúng mang lại. Hy vọng bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị và làm giàu thêm bữa ăn gia đình của mình!
