Cây Lặc Lày ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Đây không chỉ là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn ngon mà còn được ứng dụng trong việc điều trị một số bệnh như tiểu đường và vàng da. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nắm rõ phương pháp trồng và chăm sóc lặc lè đúng cách. Cùng Nuoitrong.com khám phá cách trồng cây Lặc Lày ngay tại nhà sao cho đúng kĩ thuật nhé!
Đặc điểm, nguồn gốc cây Lặc Lày
Cây Lặc Lày hay còn được gọi là cây lặc lè, mướp rừng hoặc mướp Mường, là một loại cây được trồng phổ biến ở vùng núi Tây Bắc, đặc biệt là được ưa chuộng bởi đồng bào người Thái và Mường. Hiện nay, lặc lày đã trở thành một loại quả phổ biến được gieo trồng ở nhiều khu vực khác nhau. Đó là bởi sự dễ trồng, hương vị tươi mới và chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe.
So với quả lặc lày lai, quả lặc lè có thân tròn trịa với vỏ ngoài có các sọc xanh trắng, tạo nên hình ảnh giống như dưa gang. Quả lặc lè có hai loại chính. Một loại có chiều dài khoảng 10-15 cm, có hương vị ngọt và thịt mềm. Loại còn lại là quả lặc lè có hình dáng dài, thường được gọi là mướp rắn do giống như con rắn khi nó bò xuống từ giàn cây. Mặc dù quả dài có năng suất cao hơn nhưng người dân thường ưa chuộng loại quả ngắn hơn.
Giống như các loại mướp khác, phần ruột của quả lặc lày có màu trắng và thường mềm, đồng thời chứa rất nhiều hạt. Quả non của lặc lè có màu trắng và dần chuyển sang màu vàng khi chín và trở nên cứng khi đạt độ chín già.
Đặc điểm hình thái của cây Lặc Lày
Cách trồng cây Lặc Lày chi tiết
Ngay sau đây, chúng tôi sẽ chia sẻ quá trình trồng cây Lặc Lè sao cho có thể đạt được hiệu quả cao nhất, bạn hãy chú ý các yếu tố sau nhé:
2.1 Thời vụ trồng
Trong việc trồng cây Lặc Lày, mùa gieo trồng đóng một vai trò quan trọng. Lặc lè là loại cây có khả năng thích ứng với điều kiện thời tiết khác nhau, có thể được trồng quanh năm tùy thuộc vào điều kiện khí hậu cụ thể của từng khu vực.
Thông thường, việc gieo lặc lè thường diễn ra trong khoảng tháng 10 đến tháng 12 hoặc có chút muộn hơn. Sau 2 tháng gieo trồng, cây lặc lè bắt đầu ra quả và có thể được thu hoạch liên tục trong vài tháng nếu được chăm sóc đúng cách.
Trong trường hợp thời tiết ở khu vực của bạn có mát mẻ thì gieo lặc lè có thể thực hiện quanh năm. Ngược lại, nếu khu vực của bạn thường xuyên trải qua thời tiết nóng nực thì nên tránh gieo lặc lè vào những thời điểm cao điểm của mùa nắng nóng. Tuy cây lặc lè vẫn có thể phát triển trong điều kiện nắng nóng, nhưng khi không tuân theo chu kỳ mùa vụ, chất lượng và sản lượng của quả có thể không đạt được hiệu suất tối ưu.
Thời vụ trồng cây Lặc Lày thường diễn ra trong khoảng tháng 10 đến tháng 12 hoặc có chút muộn hơn
2.2 Vị trí trồng
Bởi cây Lặc Lày thuộc họ nhà bầu bí nên không chịu được đất ngập úng hoặc đất quá ẩm ướt bởi có thể dẫn đến tình trạng thối rữa và gây chết cây. Vì vậy, bạn nên lựa chọn một vị trí cao ráo, có hệ thống thoát nước tốt để gieo trồng. Đồng thời tránh chọn nơi có đất trũng và thoát nước kém bởi có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây.
2.3 Chuẩn bị đất trồng
Cây Lặc Lày là một loại cây dễ trồng, có khả năng phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, tuy nhiên, sự phát triển với năng suất và chất lượng cao nhất thường được đạt được khi cây được trồng trên đất pha cát hoặc đất có khả năng thoát nước tốt.
Trước khi thực hiện quá trình gieo trồng, bạn cần xử lý đất cẩn thận. Bạn nên áp dụng bón lót vôi và tiến hành phơi ải đất trong khoảng 7 – 10 ngày để loại bỏ cỏ dại và loại bỏ các mầm bệnh có thể xuất hiện trong đất.
Sau đó, bạn cần chuẩn bị các loại phân hữu cơ như phân trùn quế, phân gà, phân bò hoai mục cùng với các chất tạo xốp như vỏ trấu, xơ dừa và xỉ than để trộn đều với đất trồng. Từ đó nhằm bổ sung thêm dinh dưỡng cho cây và tạo điều kiện cho đất trở nên tơi xốp, thoáng khí, giúp hỗ trợ quá trình gieo trồng một cách hiệu quả.
Đất trồng cây Lặc Lày tốt nhất là đất pha cát hoặc đất có khả năng thoát nước tốt
2.4 Chuẩn bị hạt giống
Để đảm bảo hạt giống nảy mầm mạnh mẽ và cây con phát triển khỏe mạnh, quy trình chọn lựa hạt giống đóng vai trò quan trọng. Hạt giống cần phải có đặc tính chắc mẩy và không bị nấm mốc.
Hơn nữa, bạn có thể chọn mua hạt giống tại các công ty và cửa hàng uy tín bởi có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và danh mục giống cây trồng được phép sản xuất, kinh doanh theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc là giống cây địa phương đã được sản xuất và tiêu dùng.
Ngoài ra, khi lựa chọn hạt giống bạn cũng cần chú ý tới thời hạn sử dụng, nên ưu tiên chọn những hạt giống có thời hạn sử dụng còn dài. Sự cẩn trọng trong việc lựa chọn hạt giống sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình trồng cây lặc lè, giúp đạt được kết quả tốt nhất trong sản xuất.
Bạn cần lựa chọn hạt giống có đặc tính chắc mẩy và không bị nấm mốc
2.5 Cách gieo hạt và trồng cây Lặc Lày
Đối với hạt cây Lặc Lày có vỏ ngoài khá cứng nên bạn cần thực hiện quy trình ngâm ủ trước khi gieo cẩn thận sẽ giúp tăng tốc quá trình nảy mầm.
Bạn cần ngâm hạt lặc lè vào nước ấm khoảng 40°C trong khoảng 4-5 tiếng để kích thích quá trình nở mầm của cây. Sau đó, hạt được đem ủ trong khăn ẩm trong khoảng 10-12 tiếng để đảm bảo hạt nứt nanh trước khi thực hiện việc gieo. Mặc dù có thể bỏ qua bước ngâm ủ và gieo hạt trực tiếp vào đất nhưng điều này thường làm chậm quá trình nảy mầm của hạt.
Ngoài ra, khi gieo hạt, bạn có thể sử dụng các bầu đất nhỏ để ươm hạt trước khi đem trồng hoặc gieo hạt trực tiếp lên phần đất muốn trồng. Sau khi gieo hạt, bạn hãy nhớ phủ một lớp đất mỏng lên trên và tưới nhẹ để duy trì độ ẩm cho đất. Trong quá trình trồng, hãy trộn đều đất với phân chuồng ủ mục vào hố. Sau đó đặt hạt lặc lè vào hố và phủ một lớp đất mỏng lên trên hạt. Cuối cùng, tưới ít nước để giữ cho đất ẩm.
Bạn cần ngâm ủ hạt giống trước khi đem gieo trồng
Cách chăm sóc cây Lặc Lày đúng kĩ thuật
Sau khi gieo hạt, bạn cần tưới ẩm để đảm bảo hạt nảy mầm. Bạn nên tưới nước hai lần mỗi ngày vào buổi sáng sớm và chiều mát nhưng cần lưu ý rằng lượng nước tưới cần phải vừa phải, đồng thời tránh tưới quá nhiều để tránh tình trạng thối hạt.
Khi cây con đã phát triển đến 4 đến 5 lá thật, bạn nên tăng cường tưới nước và thực hiện lần bón thúc đầu tiên sử dụng các loại phân hữu cơ như phân bò, phân gà hoai mục, phân trùn quế, kèm theo một lượng đạm để bổ sung dinh dưỡng cho sự phát triển của cây.
Vì cây Lặc Lày có thân nhỏ và yếu nên khi cây cao khoảng 20 cm, bạn cần tạo giàn để cây có chỗ để bám vững chắc và hỗ trợ sự phát triển. Bạn có thể tạo giàn theo kiểu giàn cho bầu, bí xanh hoặc mướp.
Trong trường hợp không gian trồng hạn chế, bạn cũng có thể sử dụng giàn chữ I, chữ A, hoặc chữ X như làm cho cây đậu leo. Khi cây bắt đầu mọc nhánh mới, lúc này bạn cần ngắt bỏ các nhánh phụ gần gốc để thúc đẩy sự phát triển của thân cây.
Sau đó, tiến hành ngắt ngọn chính của cây khi cây leo đạt đến chiều cao khoảng 2m để thúc đẩy cây phát triển thêm các nhánh. Đồng thời tiếp tục ngắt ngọn các nhánh khi chúng đạt chiều dài khoảng 1,5 – 2m để tạo ra cây với nhiều nhánh hơn, từ đó tăng cường khả năng cây ra hoa và kết trái.
Khi cây bắt đầu ra hoa, bạn cần thực hiện bón thúc lần 2 với phân hữu cơ và thêm một lượng kali vừa đủ để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, từ đó tăng khả năng đậu trái và kéo dài thời gian thu hoạch. Hơn nữa, vì cây Lặc Lày có thể cho quả liên tục nên bạn hãy đảm bảo bổ sung đầy đủ phân bón, đặc biệt là phân chuồng hoai mục.
Bạn cần đảm bảo thực hiện quá trình chăm sóc đúng cách nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của cây
Thu hoạch Lặc Lày
Tính từ khi gieo hạt, chỉ sau khoảng hơn 2 tháng, bạn đã có thể bắt đầu thu hoạch lặc lè. Giống với nhiều loại cây thân leo khác, cây Lặc Lày có khả năng cho quả liên tục trong khoảng 3 tháng. Khi giàn lặc lè đầy ắp quả, bạn có thể sử dụng chúng để chế biến nhiều món ăn ngon miệng, mang lại sự đổi mới hương vị cho gia đình mình.
Công dụng của cây Lặc Lày
Nhờ chứa một hàm lượng dinh dưỡng đặc biệt, quả lặc lày mang lại nhiều ưu điểm quan trọng cho sức khỏe như:
5.1 Giúp giảm cân
Là một loại rau ít calo và giàu nhiều chất dinh dưỡng cần thiết, lặc lày là sự bổ sung lý tưởng cho chế độ ăn uống hàng ngày, đặc biệt là đối với những người đang trong quá trình giảm cân.
Ngoài ra, quả lặc lày cũng cung cấp lượng chất xơ đáng kể, giúp tăng cường quá trình tiêu hóa và giảm cảm giác thèm ăn. Từ đó mang lại cảm giác no lâu hơn, là một ưu điểm lớn đối với những người đang tập trung vào việc giảm cân.
Lặc Lày là một loại rau ít calo và giàu nhiều chất dinh dưỡng nên hỗ trợ giảm cân rất tốt
5.2 Tốt cho thận
Quả lặc lày có khả năng hỗ trợ quá trình loại bỏ chất tạo sỏi bằng cách giúp loại bỏ cặn trong thận và duy trì sự hydrat hóa đúng mức. Ngoài ra, tiêu thụ nước ép từ lặc lày cũng có thể hỗ trợ các chức năng hàng ngày của bàng quang và thận.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất chống oxy hóa có trong lặc lày đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị sỏi thận. Chúng bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do tác động của các gốc tự do. Đồng thời, chúng cũng ngăn chặn sự tích tụ của các chất có thể gây hại trong thận.
5.3 Giảm nguy cơ mắc trầm cảm
Trong cây Lặc Lày chứa nhiều chất chống oxy hóa như flavonoid và amin hữu cơ. Các chất chống oxy hóa có khả năng ngăn chặn tổn thương tế bào do gốc tự do, đồng thời hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể.
Ngoài ra, lặc lày cũng chứa nhiều axit galic – một hợp chất sinh học có đặc tính kích thích thần kinh và bảo vệ thần kinh. Theo một nghiên cứu, axit galic có thể giúp giảm nguy cơ trầm cảm và hỗ trợ trong quá trình điều trị trầm cảm.
5.4 Tốt cho người bị tiểu đường
Theo các nghiên cứu, lặc lè được xem là một sự lựa chọn tuyệt vời cho những người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là trong trường hợp tiểu đường type 2. Lý do chính là vì lặc lè chứa nhiều chất xơ và chất nhày, từ đó giúp kiểm soát quá trình hấp thụ đường trong ruột non. Nhờ vào đặc tính này, lặc lè có thể điều chỉnh lượng đường trong máu hoặc giảm lượng đường đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Do đó, lặc lè được coi là một lựa chọn tốt cho những người đối mặt với bệnh tiểu đường.
Bổ sung Lặc Lày vào thực đơn hàng ngày sẽ rất tốt cho người mắc bệnh tiểu đường
5.5 Tốt cho hệ tiêu hóa
Lặc lè với hàm lượng chất xơ cao, không chỉ có tính nhuận tràng mà còn giúp giảm nguy cơ táo bón và đầy hơi. Do đó ăn lặc lày thường xuyên cũng đồng thời cải thiện tình trạng loét dạ dày tá tràng.
Ngoài ra, loại jquả này còn có khả năng hấp thụ độc tố và loại bỏ mật dư thừa trong đường tiêu hóa trước khi chúng được hấp thu vào máu, đồng thời tạo ra sự cân bằng trong quá trình này.
5.6 Tăng cường sức khỏe tim mạch
Không những không chứa bất kỳ lượng cholesterol nào, lặc lè còn giúp giảm lượng cholesterol xấu bằng cách giữ chúng trong hệ tiêu hóa và ngăn chặn quá trình hấp thụ chúng trong cơ thể. Từ đó sẽ giúp cải thiện các vấn đề liên quan đến động mạch như hồi hộp, căng thẳng và giảm xơ vữa động mạch. Nhờ vào những ảnh hưởng này, lặc lè đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ các bệnh tim mạch, đồng thời hỗ trợ hệ tim mạch hoạt động một cách hiệu quả và duy trì sức khỏe.
Ăn Lặc Lày có khả năng giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch
5.7 Giảm nguy cơ mắc ung thư
Lặc lày không chỉ mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe mà còn có khả năng giúp cơ thể ngăn chặn sự phát triển của ung thư. Nguyên nhân chính là do lặc lày chứa nhiều chất chống oxy hóa. Những chất chống oxy hóa này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại và ngăn chặn sự đột biến của các tế bào, từ đó giảm nguy cơ phát sinh ung thư. Vì vậy, bạn hãy nhớ thêm lặc lày vào thực đơn hàng ngày để hỗ trợ ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh ung thư nhé.
5.8 Hỗ trợ điều trị vàng da
Một trong những ứng dụng ít được biết đến của lặc lè là trong việc điều trị chứng vàng da. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng này thì có thể áp dụng bài thuốc ăn lá lặc lè kết hợp với rau mùi mỗi ngày. Bài thuốc này được cho là có khả năng giảm lượng bilirubin trong máu, từ đó giúp điều trị vàng da một cách hiệu quả.
5.9 Giúp làm đẹp da
Với hàm lượng vitamin phong phú, lặc lày giúp cải thiện tình trạng da của bạn và giảm thiểu tác động của các yếu tố bên ngoài như tác động của ánh nắng mặt trời. Cụ thể, vitamin B trong quả lặc lè có tác dụng ngăn chặn quá trình lão hóa da, trong khi đó, vitamin C giúp loại bỏ vết sạm nám, giúp mang lại cho làn da sự trắng sáng và mịn màng.
5.10 Tốt cho răng và xương
Vì lặc lày chứa nhiều canxi và vitamin B9, đây là những chất dinh dưỡng quan trọng đối với sự hình thành và phát triển của bộ xương và răng trong cơ thể. Do đó, ăn lặc lày hàng ngày có thể giúp hỗ trợ quá trình phát triển của xương và răng, đồng thời giúp ngăn ngừa bệnh loãng xương.
5.11 Tốt cho mắt
Do chứa nhiều vitamin A và chất chống ô nhiễm, lặc lày không chỉ thúc đẩy sức khỏe của đôi mắt mà còn đóng vai trò trong việc ngăn ngừa các bệnh lý như đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp. Từ đó làm tăng sức đề kháng của hệ thống mắt và duy trì sự khỏe mạnh cho mắt của bạn.
Lời kết
Với phương pháp trồng cây Lặc Lày tại nhà như đã tìm hiểu ở trên, bạn đã có thể tự mình thực hiện một cách dễ dàng. Bạn cũng cần lưu ý rằng khi lặc lè mới nảy mầm, thân cây có kích thước khá nhỏ và mảnh. Đây là đặc điểm tự nhiên của cây, không phải là do đất trồng thiếu dinh dưỡng nên bạn không cần quá lo lắng. Sau khi cây phát triển lên giàn thì thân sẽ ngày càng to lên. Nếu bạn không có đất để trồng thì cũng có thể sử dụng thùng xốp, tuy nhiên hãy chọn thùng xốp lớn và tạo lỗ thoát nước để tránh tình trạng cây bị đọng nước. Chúc bạn thành công!
