Súp Lơ Trắng từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm thơm ngon và bổ dưỡng rất nổi tiếng trong các loại rau xanh. Với vẻ ngoài hấp dẫn, hương vị ngọt mát và dễ ăn, loại cây này trở nên không thể thiếu trong thực đơn mỗi khi đến mùa vụ. Hơn nữa, thời tiết mát mẻ của mùa thu như hiện nay là điều kiện lý tưởng để trồng súp lơ. Sau khi đọc xong bài viết này và có đủ quyết tâm để bắt tay vào việc trồng ngay thì có khả năng cao là bạn sẽ có được những thành quả trước khi những cơn gió lạnh của mùa đông kéo đến!
Đặc điểm, nguồn gốc Súp Lơ Trắng
Súp Lơ Trắng còn được biết đến với các tên gọi như bông cải trắng, bắp su lơ, súp lơ, cải hoa hoặc hoa lơ, thuộc họ Cải và có nguồn gốc xuất phát từ đảo Cyprus, theo tuyên bố của các nhà thực vật học Ả Rập trong thế kỷ 12 và 13.
Quá trình trồng Súp Lơ Trắng được thực hiện thông qua việc sử dụng hạt, có thể mọc quanh năm và cây thuộc loại thân thảo, có tuổi thọ khoảng 2 năm.
Đặc điểm sinh thái của cây là ưa ánh sáng nhẹ, đồng thời chịu được khí hậu lạnh và thường mọc trong đất ẩm và giàu mùn. Do đó ở Việt Nam, Súp Lơ Trắng thường được trồng ở những khu vực có khí hậu lạnh hoặc ở vùng núi cao như là các khu vực đồi núi ở miền Bắc, Tây Nguyên và Đà Lạt.
Súp Lơ Trắng còn có các tên gọi khác là bông cải trắng, bắp su lơ, súp lơ, cải hoa hoặc hoa lơ
Phân loại Súp Lơ Trắng
Súp Lơ Trắng hiện nay được phân thành hai loại phổ biến nhất:
– Súp lơ đơn: Cây có lá nhỏ, dài và phủ một lớp phấn trắng mỏng. Hoa trắng và bề mặt mịn với trọng lượng dao động từ 1 – 2kg. Đồng thời, sự hài hòa giữa kích thước lá và vị ngon là điểm đặc biệt của loại này.
– Súp lơ kép: Thân cây thấp, lá mảnh và hoa màu trắng sữa nghiêng về một phía. Trọng lượng dao động từ 1.5 – 3kg. Sự kết hợp giữa thân cây lùn và hình dáng lá tạo nên sự độc đáo, làm tăng thêm giá trị thẩm mỹ cho loại súp lơ này.
Súp Lơ Trắng có hai loại phổ biến nhất đó là súp lơ đơn và súp lơ kép
Cách trồng và chăm sóc Súp Lơ Trắng chi tiết
Sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách trồng và chăm sóc Súp Lơ Trắng sao cho đúng cách và đúng kĩ thuật:
3.1 Đất trồng
– Đầu tiên bạn cần lựa chọn địa điểm trồng cẩn thận và kĩ lưỡng. Bạn nên chọn những khu vực có ánh sáng tự nhiên nhiều và có gió thoáng mát. Đồng thời, đất trồng cũng cần phải đáp ứng những tiêu chí cụ thể, bao gồm việc không bị trũng nước cũng như tránh đất quá khô cằn.
– Loại đất tốt nhất cho việc trồng Súp Lơ Trắng là đất tơi xốp, đất thịt nhẹ hoặc đất được pha trộn với cát. Từ đó sẽ giúp cây có điều kiện tốt nhất để phát triển, đồng thời đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và khả năng thoát nước hiệu quả.
– Trong trường hợp đất vườn ươm, quá trình chuẩn bị đất cũng cần được thực hiện một cách cẩn thận. Bạn cần lên luống đất có chiều cao 20 centimet, rộng khoảng 0,8 – 1m và rạch hàng với độ sâu 1 – 2 centimet. Đồng thời, khoảng cách giữa các hàng cũng cần được duy trì ở mức 10 cm để tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển đồng đều của cây.
Bạn nên trồng Súp Lơ Trắng ở những nơi có nhiều ánh sáng tự nhiên và có gió thoáng mát
3.2 Dụng cụ trồng
– Bạn có thể lựa chọn trồng Súp Lơ Trắng ngoài ruộng đồng hoặc trong các thùng xốp, khay hoặc hệ thống thủy canh.
– Trong trường hợp trồng trong xô chậu hoặc thùng xốp, bạn cần lựa chọn chậu với độ sâu và rộng phù hợp để tối ưu hóa sự phát triển của cây. Trong thùng xốp lớn thì bạn có thể trồng 2 – 3 cây, nhưng nếu thùng xốp nhỏ, bạn nên giới hạn việc trồng chỉ 1 cây để đảm bảo không gian phát triển tốt nhất cho cây.
3.3 Kĩ thuật gieo hạt
– Để tăng cường tỷ lệ nảy mầm của hạt giống, trước khi thực hiện việc gieo, quá trình ngâm hạt được thực hiện bằng cách sử dụng nước ấm với tỉ lệ 1 phần ấm nước và 2 phần nước lạnh trong khoảng thời gian 15 phút. Khi lớp vỏ bọc bên ngoài trở nên mềm thì tiến hành gieo hạt vào đất ẩm với độ sâu khoảng 0,3 – 0,5 centimét.
– Bên cạnh đó, khi thực hiện việc gieo ngoài vườn ươm, bạn cần thực hiện gieo tay một cách đều, không quá thưa hoặc quá dày. Đồng thời, mật độ gieo được duy trì trong khoảng 0,2 – 0,3 gram hạt trên mỗi mét vuông. Sau khi gieo hạt, bạn hãy thực hiện việc phủ một lớp đất bột mỏng lên trên sau đó tưới ướt đất. Tiếp theo, duy trì độ ẩm cho đất thường xuyên trong vòng 5 – 7 ngày đầu sau khi gieo (tưới 2 lần mỗi ngày); đồng thời cung cấp che nắng và che mưa cho vườn ươm.
3.4 Làm đất và bón lót
– Để chuẩn bị đất một cách kỹ lưỡng, bạn cần nâng cao luống đạt chiều cao 20 centimét và rộng 1 mét với khoảng cách giữa hai luống là 30 cm.
– Đối với diện tích 1 sào (360m2) ở Miền Bắc, việc áp dụng phân bón lót được thực hiện theo tỷ lệ cụ thể như sau: phân chuồng hoai từ 1000 đến 1200 kilogram, đạm urê từ 1,5 đến 2 kilogram, lân 1 kilogram, kali 2 kilogram. Tất cả các loại phân bón này được kỹ lưỡng trộn đều và sau đó bón lót theo từng hốc trồng, mỗi hốc sử dụng 0,8 đến 1 kilogram hỗn hợp phân đã trộn. Sau khi bón lót, đất được nhẹ nhàng lấp đều trước khi tiến hành quá trình trồng cây.
3.5 Trồng và chăm bón cho cây
– Sau khoảng 25 ngày từ khi gieo hạt tại vườn ươm, quá trình trồng Súp Lơ Trắng được diễn ra.
– Trồng súp lơ theo hốc với mật độ 50×50 centimetét (tương đương 1000-1100 cây/sào). Ngay sau khi trồng xong, đất được nén chặt bằng tay và bạn cần thực hiện tưới nước đầy đủ cho cây.
– Trong khoảng 5-7 ngày đầu sau khi trồng, bạn nên thực hiện việc tưới nước hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và chiều mát. Tiếp theo, giảm dần số lần tưới và duy trì độ ẩm đất ở mức 65-70% (tưới 1 lần mỗi 2 ngày). Khi lá nõn cụp lại, lúc này hạn chế tưới trực tiếp vào ngọn cây để tránh làm hỏng hoa. Sau 15 ngày từ khi trồng, bạn hãy thực hiện làm cỏ vun gốc lần 1 và lặp lại lần 2 vào 15 ngày tiếp theo.
– Quá trình bón thúc bắt đầu sau khi cây đã phát triển rễ, sử dụng phân chuồng pha loãng 20% lần đầu. Tiếp theo, bạn cần thực hiện bón thúc mỗi tuần một lần.
– Lượng phân bón thúc là 3 kilogram urê/sào, chia thành 3 lần: lần 1 sau 15 ngày từ khi trồng, lần 2 sau khoảng 10-12 ngày từ lần 1 và lần cuối sau 45-50 ngày từ khi trồng, khi cây bắt đầu ra hoa. Ngoài ra, Súp Lơ Trắng khi ra bông không cần bảo vệ bằng cách che phủ cho hoa.
– Bên cạnh đó, quá trình vun xới được thực hiện hai lần. Lần đầu tiên vào khoảng 20-25 ngày sau khi trồng và lần thứ hai sau 20 ngày từ lần trước.
Bạn nên tưới nước và bón phân theo đúng cách và đúng kĩ thuật để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của cây
Thu hoạch Súp Lơ Trắng
– Việc thu hoạch Súp Lơ Trắng đúng thời điểm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và năng suất cao của hoa.
– Nếu thu hoạch quá sớm thì năng suất sẽ giảm, trong khi nếu để quá muộn thì Súp Lơ Trắng có thể bắt đầu rảo hoa và hoa xuất hiện vết lấm tấm vàng, từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị thành phẩm.
– Tổng thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch là khoảng 75-80 ngày, tuy nhiên cũng còn tùy thuộc vào điều kiện thời tiết. Trong trường hợp thời tiết lạnh kéo dài, thời gian thu hoạch có thể tăng, ngược lại khi thời tiết ấm hơn, bạn nên thu hoạch sớm vài ngày khi mặt hoa vẫn giữ màu trắng tươi và thẫm.
– Khi thu hoạch, bạn cần sử dụng dao sắc để cắt chặt sát gốc cây, loại bỏ 4-5 lá ở phía dưới cùng và xếp chụm hoa vào nhau để thuận tiện cho việc vận chuyển. Năng suất Súp Lơ Trắng có thể đạt từ 5-7 tạ/sào.
Bạn nên chú ý thu hoạch Súp Lơ Trắng đúng thời điểm, không nên quá sớm hay quá muộn
Công dụng của Súp Lơ Trắng
Dưới đây là một số lợi ích đáng chú ý mà Súp Lơ Trắng mang lại:
5.1 Giúp chống oxi hóa
Súp Lơ Trắng không chỉ chứa lượng lớn chất chống oxy hóa không kém cạnh súp lơ xanh mà còn có những ưu điểm đặc biệt về tác dụng bảo vệ tế bào khỏi sự tác động có hại của các gốc tự do. Các chất chống oxy hóa này có khả năng giảm chứng viêm và đề phòng một số bệnh mãn tính.
Chẳng hạn, isothiocyanates và glucosinolate là những chất chống oxy hóa có trong súp lơ trắng, đã được chứng minh là có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, bao gồm cả ung thư tuyến tiền liệt, ruột kết, phổi và vú.
Ngoài ra, nhóm hợp chất thực vật như flavonoid và carotenoid có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ trong Súp Lơ Trắng đã được phát hiện có tác dụng ngăn chặn một số loại ung thư và giảm nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý khác.
Bên cạnh đó, vitamin C cũng đóng vai trò quan trọng như một chất chống oxy hóa, giúp củng cố hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư thông qua khả năng chống viêm.
Trong Súp Lơ Trắng có chứa hàm lượng chất chống oxi hóa rất cao
5.2 Giúp giảm cân
Súp Lơ Trắng không chỉ là một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời mà còn có những đặc tính có lợi đối với quá trình giảm cân. Thực phẩm này không chỉ có hàm lượng calo thấp mà còn chứa đựng một lượng lớn chất xơ và nước.
Chẳng hạn, mỗi cốc Súp Lơ Trắng (128 gram) chỉ cung cấp khoảng 25 calo, tạo điều kiện thuận lợi để thêm vào chế độ ăn uống giảm cân, thay thế cho những nhóm thực phẩm chứa calo cao như bột mì và gạo.
Đặc biệt, chất xơ trong Súp Lơ Trắng hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra chậm hơn, từ đó giúp tạo ra cảm giác no và kiểm soát việc tiêu thụ thêm các loại thực phẩm khác.
5.3 Có hàm lượng choline cao
Đa số chúng ta thường thiếu choline, tuy nhiên việc bổ sung choline qua việc tiêu thụ Súp Lơ Trắng có thể giúp khắc phục tình trạng này. Trong một chén súp lơ trắng, bạn có thể tìm thấy khoảng 45mg choline, đáp ứng 11% lượng choline cần thiết (AI) hàng ngày cho phụ nữ và 8% AI cho nam giới.
Ngoài ra, choline đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc của màng tế bào, quá trình tổng hợp DNA và hỗ trợ quá trình trao đổi chất. Không chỉ vậy, choline còn tham gia vào quá trình phát triển não và chất dẫn truyền thần kinh, từ đó giữ cho hệ thần kinh duy trì sức khỏe.
Bên cạnh đó, choline cũng đóng vai trò trong việc ngăn chặn sự tích tụ cholesterol trong gan, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh gan, đồng thời giảm thiểu nguy cơ các bệnh lý khác như bệnh tim và Alzheimer.
5.4 Giàu chất xơ
Súp Lơ Trắng là nguồn cung cấp chất xơ đáng kể, có lợi cho sức khỏe hệ tiêu hóa và giúp giảm nguy cơ mắc phải một số bệnh mãn tính. Cụ thể, mỗi chén súp lơ trắng chứa khoảng 3 gram chất xơ, tương đương với khoảng 10% giá trị dinh dưỡng hàng ngày (DV).
Chất xơ chính trong Súp Lơ Trắng đóng vai trò quan trọng như một nguồn thức ăn cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp giảm viêm, tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa và cải thiện các triệu chứng phổ biến như táo bón, bệnh viêm ruột và viêm túi thừa. Từ đó sẽ giúp duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và có thể phòng ngừa nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến đường ruột.
5.5 Có lợi cho mắt
Do chứa các chất như lutein, zeaxanthin và vitamin A ở mức cao nên chúng mang lại khả năng bảo vệ sức khỏe của đôi mắt và cải thiện thị lực. Các chất này đóng vai trò trong việc loại bỏ gốc tự do khỏi mắt, giảm quá trình oxi hóa khi mắt tiếp xúc với ánh sáng và không khí.
Đặc biệt, sự hiện diện của quercetin trong loài thực vật này còn giúp bảo tồn thị lực, đặc biệt là ở bệnh nhân mắc thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.
5.6 Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
Nhờ vào sự giàu chất chống oxy hóa và chất xơ, Súp Lơ Trắng có khả năng ngăn chặn đột biến tế bào và giảm stress oxy hóa do hoạt động của các gốc tự do.
Chẳng hạn, chất chống oxy hóa indole-3-carbinol (I3C) có trong Súp Lơ Trắng và nhiều loại rau thuộc họ Cải đã được chứng minh có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú và ung thư sinh sản cả ở nam và nữ.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thói quen ăn nhiều rau thuộc họ Cải trong suốt 30 năm có thể giảm tỷ lệ mắc ung thư ruột kết và ung thư phổi. Hơn nữa, hợp chất lưu huỳnh thường mang vị đắng và được tìm thấy trong rau củ như súp lơ trắng đã được liên kết với khả năng ức chế enzym HDAC liên quan đến sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư, bao gồm ung thư tế bào hắc tố, tuyến tụy, tuyến tiền liệt và thực quản.
Súp Lơ Trắng có khả năng ngăn chặn đột biến tế bào từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư
5.7 Có lợi cho xương khớp
Mặc dù chứa ít vitamin K, nhưng ăn Súp Lơ Trắng đóng vai trò tích cực trong việc giảm nguy cơ gãy xương và loãng xương.
Tóm lại, bổ sung đầy đủ vitamin K qua việc tiêu thụ súp lơ trắng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe xương khớp. Vitamin K đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh thành phần protein trong xương, từ đó ngăn chặn sự bài tiết canxi qua nước tiểu và cải thiện sự hấp thụ canxi, tất cả đều giúp duy trì độ chắc khỏe và độ mạnh của xương.
5.8 Tốt cho phụ nữ mang bầu
Súp Lơ Trắng như một nguồn cung cấp chất khoáng và vitamin phong phú, giúp đảm bảo sự phát triển toàn diện của thai nhi và ngăn chặn các dị tật bẩm sinh. Đặc biệt, thành phần folate cao trong thực vật này là yếu tố quan trọng đóng góp vào quá trình phân chia tế bào, hình thành tế bào máu và tổng hợp DNA trong cơ thể, hỗ trợ cho sự phát triển của thai nhi. Chính vì thế, nếu cung cấp dưỡng chất đầy đủ từ thực vật này sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và phát triển toàn diện của thai nhi trong quá trình thai kỳ.
Cách sử dụng Súp Lơ Trắng
Súp Lơ Trắng không chỉ được sử dụng nhiều trong ẩm thực mà còn có thể tạo ra một số bài thuốc chữa một số loại bệnh.
6.1 Trong ẩm thực
Tùy theo mục đích sử dụng, Súp Lơ Trắng có thể được chế biến qua nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào khẩu vị và nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng. Các phương thức chế biến bao gồm hấp, luộc, nướng, xào,…
Với lợi ích của việc chứa ít calo và carbohydrat, Súp Lơ Trắng có thể thay thế cho các nguồn thức ăn như cơm, ngũ cốc, rau nghiền, mì ống hoặc muối chua. Trong món cơm chiên truyền thống, chúng có thể thay thế cơm, kết hợp với trứng và các loại rau củ khác để tạo ra một bữa ăn thanh đạm, bổ dưỡng, phù hợp cho những người duy trì chế độ ăn kiêng.
Súp Lơ Trắng có đa dạng cách chế biến như hấp, luộc, nướng, xào,…
6.2 Các bài thuốc trị bệnh
– Hỗ trợ bổ gan, giải độc gan, tăng cường hệ miễn dịch: Chia bông cải trắng thành các phần nhỏ và kết hợp với thịt gà được cắt miếng để nấu canh.
– Hỗ trợ thiếu máu, tiêu hóa kém: Làm sạch phần Súp Lơ Trắng, sau đó cắt thành khúc nhỏ và nấu canh cùng với 2 quả trứng gà.
– Bồi bổ cơ thể suy nhược và giải độc: Dùng 250g súp lơ trắng, 50g mộc nhĩ trắng, 1 nhúm hoa cúc và đường phèn. Đun nhỏ lửa trong khoảng 30 phút, sau đó lọc bỏ hoa cúc và để nguội trước khi uống dần.
– Làm dịu cơn ho: Rửa sạch 200g thân và lá súp lơ, ép lấy nước và đun sôi, sau đó để nguội. Thêm mật ong vào trước khi uống để giúp làm dịu cơn ho.
Lưu ý khi dùng Súp Lơ Trắng
– Chọn Thực Phẩm: Bạn nên chọn phần bông cải trắng chắc, màu trắng sáng và có lá xanh mướt. Đồng thời tránh những bông cải đã có đốm đen hoặc chuyển sang màu vàng. Hơn nữa, khi sờ vào, bông cải trắng không nên có cảm giác nhầy nhớt. Mùi của nguyên liệu nên tươi mới, không có dấu hiệu mùi hăng, bởi điều này có thể xuất hiện nếu nguyên liệu đã bị để lâu.
– Lúc Chế Biến: Bạn nên nấu thực phẩm đến mức chín chín, tránh nấu quá lâu để không làm bông cải trắng trở nên nhão, từ đó mất chất dinh dưỡng và có mùi nồng.
– Khi Thưởng Thức: Bạn nên ăn một lượng vừa đủ bông cải trắng, tránh ăn quá nhiều để không gây cảm giác đầy hơi và khó tiêu. Ngoài ra, những người mắc bệnh tuyến giáp nên sử dụng bông cải trắng đã được chế biến, vì có nghiên cứu cho rằng có chất ức chế tuyến giáp trong bông cải trắng sống. Hơn nữa, bệnh nhân đang sử dụng các thuốc chống đông máu nên hạn chế ăn bông cải trắng do hàm lượng vitamin K cao có thể tương tác với thuốc.
Lời kết
Súp Lơ Trắng từ lâu đã được coi là một nguồn thực phẩm đa năng ban tặng cho con người từ thiên nhiên. Không chỉ là nguyên liệu chế biến thực phẩm ngon miệng và bổ dưỡng, mà chúng còn mang lại những giá trị dinh dưỡng tuyệt vời cho cơ thể chúng ta.
